Του Γιώργου Λεκάκη
Οι Περεσάδυες[1] ήταν μια
αρχαία ελληνική φυλή, που ζούσε στην περιοχή της Ιλλυρίας και συγκυβέρνησε ή με
τους Εγχελείς[2]. Ήταν
μέρος των Ταυλαντίων[3] ή των Δαρδανών[4]. Αυτήν
την φυλή οι επιστήμονες έως τώρα την έλεγαν «ιλλυρική»[5]. Ωστόσο,
πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι ήταν Θράκες.
Οι Περεσάδυες και οι Εγχελείς
«συμμάχησαν» για να δημιουργήσουν ένα νέο κράτος στην περιοχή της Λυχνίτιδος[6] /
Λυχνιδίας λίμνης – νυν Αχρίδος / Οχρίδας[7] - (τότε
αρχαία Μακεδονία). Ένα αρχαίο βασιλικό νεκροταφείο / νεκρόπολη επιβεβαιώνει τον
ισχυρισμό.[8]
Οι Περεσάδυες και οι Θράκες, είχαν
φυσικά στενή επαφή. Εγέννησαν την Δυναστεία των Βαρδυληδών[9],
κυβερνώντας τελικά τους ίδιους τους Δαρδανίους! Προσχώρησαν στην δυναστεία των Εγχελέων.
Κυβέρνησαν την περιοχή κοντά στην λίμνη Λυχνίτιδα τουλάχιστον από τον 7ο
αιώνα π.Χ., αλλά μειώθηκαν πολύ το 475 π.Χ.
Πράγματι, στην αρχαία ελληνική πόλη Λύχνο / Λύχνιδα της Μακεδονίας, ευρέθη αρχαία ελληνική νεκρόπολη, που χρονολογείται από την Εποχή του Σιδήρου, δηλαδή γύρω στον 7ο αιώνα π.Χ. Αρχικώς οι επιστήμονες έλεγαν ότι η νεκρόπολις είναι «ιλλυρική». Σήμερα έχει αποδειχτεί ότι είναι θρακικού, και μικτού Θρακο-Αιγαιακού ελληνικού πολιτισμού.
Ανακαλύφθηκε από Βούλγαρους
στρατιώτες - επί κεφαλής ήταν ο λοχαγός Γκεόργκιεφ, - στην διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς άνοιγαν έναν δρόμο, κατά
την βουλγαρική κατοχή της Σερβίας, το 1918. Η βουλγαρική κυβέρνηση έστειλε τον
αρχαιολόγο Karel Škorpil να οργανώσει ανασκαφές. Τα αντικείμενα ερευνήθηκαν
αργότερα από τον αρχαιολόγο Bogdan Filov(*). Από τότε έχουν βρεθεί πολλοί τάφοι,
πέντε χρυσά προσωπεία (όχι μάσκες), σιδερένια ενώτια / σκουλαρίκια και πλάκες.
Οι ανασκαφές συνεχίσθηκαν το
1930 - 1934, το 1953 - 1954 και το 1972.
Ορισμένα από τα 400 αντικείμενα που
ανασκάφηκαν στη νεκρόπολι είναι από την αρχαία Ελλάδα, ενώ τα υπόλοιπα είναι
τοπικής θρακικής προέλευσης – όλα πάντως έχουν ελληνικές επιρροές.
Ο Josip Koroshec χώρισε αυτούς
τους τάφους σε τρεις ομάδες:
- τάφοι αρ. 1 – 8, επτά από
τους οποίους είναι εκείνοι που είχαν εκδοθεί κάποτε από τον B. Ο Φίλοφ και
ένας, που ανακάλυψε και δημοσίευσε ο Βούλιτς, ο οποίος ανακάλυψε και τους
- τάφοι αρ. 9 και 13, οι
«πριγκηπικοί»[10] τάφοι,
- τρεις «φτωχοί»[11] τάφοι
που ανακάλυψε ο Vulić, οι οποίοι βρίσκονται περίπου 100 μ. βόρεια της
προηγούμενης ομάδας.
Από τους τάφους της
νεκροπόλεως της Λυχνίδος προήλθαν 825 αντικείμενα, εκ των οποίων:
- 258 φυλάσσονται στο
Αρχαιολογικό Μουσείο της Σόφιας,
- 187 στο Εθνικό Μουσείο στο
Βελιγράδι και
- 380 στο Ινστιτούτο
Προστασίας Πολιτιστικών Μνημείων και στο Εθνικό Μουσείο της Οχρίδας.
Πολλά άλλα βέβαια, έχουν "φυγαδευθεί" σε μουσεία και συλλογές του εξωτερικού...
Τα αντικείμενα που ξεχωρίζουν
ιδιαίτερα προέρχονται από τους τάφους της Α και Β ομάδας, τα λεγόμενα
πριγκιπικοί τάφοι. Τέτοιες είναι τα χρυσά ταφικά προσωπεία (και όχι μάσκες),
χρυσά σανδάλια, βραχιόλια, χρυσά και ασημένια κοσμήματα, ογκώδεις χάλκινοι
κρατήρες, ασημένια κύλικα και ρυτό, χάλκινα κράνη κλπ.
Τα κύρια αρχαιολογικά
ευρήματα περιλαμβάνουν:
- κρατήρες. Λ.χ. έναν υπέροχο χάλκινο κρατήρα, επί τρίποδα. Ύψους 81,5 εκατ.! Είναι έργο τέχνης του 6ου αιώνα π.Χ. και φυλάσσεταις το Εθνικό Μουσείο Βελιγραδίου. Ο λαιμός του έχει δύο ιωνικές λαβές, με ανάγλυφο εικονά της πτερωτής Γοργούς. στο κέντρο, με ανάστροφη γλώσσα την οποία βγάζει έξω[12]. Δίπλα σε δύο μακριά φίδια. Ο υψηλός λαιμός είναι διακοσμημένος με μια σειρά 4 αλόγων με αναβάτες, να καλπάζουν, ίσως ανταγωνιστικά. Τα άλογα και οι καβαλλάρηδες κατασκευάσθηκαν ξεχωριστά, ανάγλυφα και μετά εφαρμόσθηκαν. Οι λεπτομέρειες των απεικονίσεων είναι χαραγμένες. Η Γοργώ έχει τα χέρια της στους γοφούς της, σε μια προκλητική χειρονομία. Ευρίσκεται στα τρία πόδια του τρίποδα. Τρία ζευγάρια σκυλιών στα δεξιά και τρία ζευγάρια αλεπούδων στα αριστερά σκαρφαλώνουν στις πλευρικές αγκύλες, που ξεκινούν από τα πόδια. Ένα φοινικόφυλλο ενώνει τα στηρίγματα του βάθρου. Η περίοδος, ο μύθος και ο ρυθμός παραπέμπουν σαφέστατα σε ελληνική κατασκευή και παραγωγή. Ευρέθη στον τάφο VIII. Ευρέθη και ένας τρίποδας, στον οποίο τοποθετήθηκε ο κρατήρας. Τα πόδια του είναι φτιαγμένα σε σχήμα ποδιών λιονταριού και πλούσια διακοσμημένα με ζωόμορφα και ανθρωπόμορφα μοτίβα.
Στους τάφους I και VIII ανακαλύφθηκαν χάλκινοι κρατήρες που διαφέρουν μεταξύ τους ως προς τις διαστάσεις και τα μοτίβα με τα οποία είναι διακοσμημένοι, αλλά είναι τεχνοτροπικά ανάλογοι. Στον κρατήρα από τον τάφο Ι, το άνοιγμα είναι διακοσμημένο με φυτικά στολίδια, χάντρες, πλεγμένη ταινία / κορδέλλα και μια σειρά από λεπτές χάντρες. Η διακόσμηση του λαιμού έχει μοτίβο αγελάδας και έξι μορφές (εκ των οποίων η μία λείπει σήμερα) στραμμένες προς τα δεξιά, προσαρτημένες στην βάση με καρφιά. Στον ώμο του κρατήρα υπάρχει ένα στολίδι σε σχήμα δοντιών. Το πόδι είναι σε σχήμα καμπάνας, ειδικά χυτό, διακοσμημένο πλαστικά με φοινικόφυλλα, φύλλα λωτού και σειρές από μαργαριτάρια. Ιδιαίτερα εντυπωσιακές είναι οι δύο λαβές του κρατήρα από μεγάλα φύλλα με πλαστικό στολίδι και σειρές από χάντρες, που στηρίζονται σε εικόνες Μέδουσας. Ο κρατήρ από τον τάφο Ι χρονολογείται στον 5ο αιώνα π.Χ. Θεωρείται ότι είναι εισαγωγή εκ Κορίνθου ή εξ Ευβοίας ή εκ Χαλκιδικής.
 |
| Χρυσό νεκρικό προσωπείο από την αρχαία Λύχνο της αρχαίας Άνω Μακεδονίας. Προσέξτε την μέλισσα στο κέντρο, στο λεγόμενο "τρίτο μάτι", κάτω από τους μαινάνδρους. |
- προσωπεία[13] χρυσά νεκρικά / ταφικά (γνωστά στην Ελλάδα ήδη από τα μυκηναϊκά χρόνια) που θυμίζουν τον αιγαιοπελαγίτικο πολιτισμό. Πρόκειται για λατρευτικά αντικείμενα. Συνδέονται δηλαδή με ορισμένες δοξασίες και τελετουργίες σε σχέση με την ταφή και ανακαλύφθηκαν στους τάφους I, V, VIII και IX, στην νεκρόπολη Λυχνίτιδος. Είναι πιθανόν έργο εντοπίων Ελλήνων δασκάλων, για τις πεποιθήσεις και τις τελετουργίες των πληθυσμών που κατοικούσαν σε αυτές τις περιοχές. Στην επικράτεια της αρχαίας Άνω Μακεδονίας, εκτός από την Λυχνίτιδα ένα άλλο προσωπείο ανακαλύφθηκε (κατακερματισμένο) στην αρχαία μακεδονική πόλη Κεπική(*) της Πελαγονίας - νυν χωριό Πέραν (> Beran, Beranca, Beranci μεταξύ αυτού και Petilep), όπου κατοικούσαν οι Βησοί / Βεσοί Θράκες. Κοινό χαρακτηριστικό των προσωπείων είναι η ανάγλυφη διακόσμηση (με τα ελληνικά σύμβολα του μαιάνδρου και της σπείρας)[14]. Οι ομοιότητες αυτών των νεκρικών προσωπείων με τις μυκηναϊκές είναι εμφανείς - αν και τους χωρίζουν περισσότερα από… 1.000 χρόνια! Στο προσωπείο του τάφου Ι απεικονίζεται και μια μέλισσα.[15]
- σανδάλια: Χρυσά «πέδιλα». Ανακαλύφθηκαν στους τάφους II, VI, VII, VIII, X και XII. Είναι κατασκευασμένα από χρυσό ή επιχρυσωμένο ασήμι σε σχήμα ποδιού. Στα περισσότερα από αυτά τα σανδάλια, το στολίδι είναι φυτικό (φοινικόφυλλα) και μόνο στα «σανδάλια» από τον τάφο VIII παριστάνεται η Γοργώ και δύο κούνιες τοποθετημένες εραλδικά. Και τα δύο «σανδάλια» είναι σταμπαρισμένα με την ίδια διακόσμηση. Προορίζονται για τον αποθανόντα, τον οποίο θα πρέπει να βοηθήσουν και να προστατέψουν στον δρόμο του για τον Άλλο Κόσμο. Έχουν δηλ. χθόνιο αποτροπαϊκό νόημα.[16] - ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης "Τα 105 είδη υποδημάτων των αρχαίων Ελλήνων".
- θώρακας. Ανακαλύφθηκε στον τάφο II. Είναι κατασκευασμένο από φύλλο χρυσού σε σχήμα πετάλου, επάνω στο οποίο υπάρχει σύνθεση σε μορφή μενταγιόν. Στο κέντρο του μεταλλίου απεικονίζονται δύο λιοντάρια, τοποθετημένα εραλδικά. Τα πόδια τους είναι τοποθετημένα σε επτά κύκλους, όπως και στα ανυψωμένα πόδια.
 |
| Διακόσμηση από αρχαίο τέχνεργο από την αρχαία Λύχνο της αρχαίας Άνω Μακεδονίας |
- κοσμήματα. Πολυάριθμα ευρήματα. Εισηγμένα από την κυρίως Ελλάδα ειδη πολυτελείας, καθώς και οι ελληνικές επιρροές στην τοπική δημιουργία κοσμημάτων. Χρυσά, ασημένια και χάλκινα κοσμήματα, όπως ενώτια / σκουλαρίκια, βραχιόλια, περιδέραια, περόνες, βελόνες κλπ.
 |
| Ρυτά, αγκίστρι και θραύσμα χρυσού προσωπείου από την αρχαία Λύχνο της αρχαίας Άνω Μακεδονίας. |
- αγγεία ασημένια: Δύο
ασημένια κέρατα. Ανακαλύφθηκαν στους τάφους I και VIII, καθώς και ασημένιες
κύλικες από τους τάφους III, V και VIII. Τα κύπελλα και τα ρυτά είναι
διακοσμημένα με χρυσό που γίνεται με την τεχνική του πιεστηρίου και της
σφυρηλάτησης. Τα δύο κέρατα έχουν το ίδιο σχήμα και διαφέρουν μόνο στις
διαστάσεις τους. Έχουν ένα άνοιγμα στο πάνω μέρος που χρησιμοποιείτο για πόση (ρυτό)
και μια θηλιά για κρέμασμα, που υποδηλώνει την πιθανότητα να φορέθηκαν
προσαρτημένα στην ζώνη, οπότε πρόκειται για στρατιωτικά αγγεία. Εκτός από τον
χρηστικό σκοπό, τα ρυτά έχουν και συμβολική και λατρευτική σημασία. Η προσφορά
ρυτών ήταν μέρος μιας μυστικιστικής κοινωνίας, ή σύμβολο της παράδοσης της
εξουσίας μεταξύ των Παιόνων, των Μακεδόνων, των Θρακών, κ.ά.[17] Ήταν
σύμβολο του θεοποιημένου νεκρού. Η προέλευσίς τους, λένε ότι είναι από την Συρία
ή την Περσία! Τα δε ασημένια κύπελλα είναι παρόμοια μεταξύ τους και διαφέρουν
ελάχιστα στην διακόσμηση. Είναι ανάλογα με τα κύπελλα από την αρχαία Θράκη
(λ.χ. της αρχαίας ελληνικής Βερόης > Βέρειας / Ειρηνέπολης - νυν Στάρας Ζαγοράς). Οι περισσότεροι μελετητές συμφωνούν ότι
πρόκειται για εισαγωγή από την Μικρα Ασία. Χρονολογούνται στον 5ο αιώνα
π.Χ.
- όπλα επιθετικά. Από τους τάφους των ανδρών. Δόρατα, ξίφη, μαχαίρια και μαχαιρίδια. Από τα δόρατα έχουν διατηρηθεί μόνον οι άκρες, από τις οποίες φαίνεται ότι πρόκειται για φυλλόμορφες λόγχες με πλαστική νεύρωση. Τα θραύσματα των σπαθιών επέτρεψαν να γίνει μια, κατά προσέγγιση, ανακατασκευή, κατά την οποία διαπιστώθηκε ότι ορισμένα από αυτά, συγκεκριμένα από τους τάφους VI και VII, είναι ανάλογα με τα ξίφη από την Σίνδο Θεσσαλονίκης, που χρονολογούνται στο 540 π.Χ. - ΔΕΙΤΕ το ΕΔΩ.
- όπλα αμυτνικά: Στους
«πριγκιπικούς» τάφους, ανακαλύφθηκαν και δείγματα αμυντικών όπλων με τα οποία
θάφτηκαν τα μέλη της αριστοκρατικής τάξεως. Πρόκειται για κράνη, στρογγυλές
χάλκινες ασπίδες, πανοπλίες και χάλκινα κνημίδια, κλπ. Ένα κράνος ήταν κορινθιακό,
ένα χαλκιδικό και τα άλλα 8 μακεδονικού τύπου. Τέτοια κράνη στο έδαφος της
αρχαίας Άνω Μακεδονίας ανακαλύφθηκαν επίσης στα χωριά Bukri, Babino, Delagožda,
Recica και Tetovo (σήμερα ευρίσκεται στο… Μόναχο Βαυαρίας Γερμανίας), καθώς και
ένα που προέρχεται από άγνωστη τοποθεσία στην περιοχή της Λυχνίτιδος (σήμερα ευρίσκεται
στο… Mainz, επίσης της Γερμανίας)…
Η Νεκρόπολις της Λυχνίτιδος ξεκινά
την αρχαϊκή εποχή, επιβιώνει στην Εποχή του σιδήρου και την (κακώς λεγομένη)
ελληνιστική, δηλ. από τον 7ο αιώνα έως τον 4ο αιώνα π.Χ.
Η αρχαία εν λόγω περιοχή
είναι γύρω από την σύγχρονη Trebeništa των Σκοπίων, οι σύγχρονοι κάτοικοι των οποίων φτάνουν εδώ, 13 αιώνες μετά την δημιουργία της ανωτέρω νεκροπόλεως...
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις» (απόσπ.). ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.3.2017.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Ηρόδοτος.
- Κουρτίδης Κ. «Ιστορία της
Θράκης από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 54 μ.χ.», εκδ. τυπογραφείο
Αλευρόπουλου, εν Αθήναις, 1932.
- (*)Filow B. D. - K. Schkorpil «Die archaische Nekropole von Trebenischte am Ochrida-See», Βερολίνο-Λειψία, 1927.
- Proeva N. Ph. D. «WERE THE AUTHORS OF THE TREBENIŠTE CULTURE AND THE
GOLD FUNERAL MASKS».
- Sokolovska V. «Etnickite nositeli na Trebeniskata Nekropola», Σκόπια/Οχρίδα 1997.
- Stipcevic Al. «Illyrians, The Illyrian Art, The Illyrian Cult Symbols».
- Vulic N. «La nécropole archaïque de Trebenischte», extr. de la Revue
Archéo., Ιαν.-Απρ. 1934.
- The Cambridge ancient history: The fourth century B.C.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Περεσάδιες: Κυβέρνησαν τους Ατυντανούς – επίσης
θρακική ιλλυρική ελληνική φυλή, από την θρακική πόλη Τυντένη (γνωστή από
νομίσματα). Ζούσαν βόρεια της Εγνατίας οδού, κοντά στην Επίδαμνο. Κατά τους
Ιλλυρικούς Πολέμους, οι Ατυντανοί πέρασαν στους Ρωμαίους. Ο Δημήτριος Φάρος
προσεπάθησε να τους αποσπάσει από τους Ρωμαίους.
Με παρόμοιο όνομα απαντάται
αρχαίος ελληνικός λαός και στην Θράκη: Βερισάδες / Βηρισάδες, του βασιλιά των
Οδρυσών Θρακών, Βηρισάδη (360 - 357 π.Χ.).
[2] Οι Εγχέλιοι ή Εγχελείς / Enchelii (=
«άνθρωποι-χέλια») είχαν γενάρχη τον Έλληνα υιό του Ιλλυριού, Εγχελέα. Ζούσαν
γύρω από την λίμνη Λυχνίτιδα, και στην περιοχή της Λυγκηστίδος Μακεδονίας,
νότια των Ταουλαντίων.
Κάποτε έφθασαν να
επιτεθούν και στον ναό των Δελφών και στην πόλη των Θηβών – τόπος όπου
βασίλευσε ο παππούς τους Κάδμος.
Πολλοί τους θεωρούν
ίδιους με τους Περεσάδυες ή τους Σεσαρηθίους. Αλλά οι Σεσαρήθιοι ήταν αρχικώς
αυτόνομη φυλή, που ενσωματώθηκε μαζί τους.
[3] Taulantii: Λαός της Ιλλυρίας, από τον υιό του
Ιλλυριού, Ταύλα. Αναφέρονται από τον 7ο - 6ο π.Χ. αι.
Ζούσαν στην Αδριατική ακτή της Ιλλυρίας, και της Επιδάμνου (νυν Δυρράχιο).
Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιλλυρική ιστορία του 4ου - 3ου
αιώνα π.Χ., όταν τους κυβέρνησε ο βασιλιάς Γλαυκίας (335 – 302; π.Χ.).
Φημισμένοι για το υδρόμελό τους (κρασί από μέλι)!
[4] Δάρδανοι ή Δαρδάνιοι θρακική ελληνική φυλή. Μαζί με τους Γαλαβρούς / Γαλαβρίους / Καλαβρούς / Καλαβρίους και τους Δουνάτες / Θουνάτες.
[5] Όρος που χρησιμοποιείται ευρέως για να δείξει μη
ελληνική καταγωγή, αγνοώντας πως οι Ιλλυριοί είναι απόγονοι του Αργείτη Κάδμου,
βασιλιάς των Θηβών, και του υιού του Ιλλυριού! Ο Ιλλυριός, ήταν ο επώνυμος πρόγονος
όλων των λαών της Ιλλυρίας. Οι υιοί του (Αυταριέας, Δάρδανος, Εγχελέας, Μέδος,
Περραιβός, Ταύλας) και οι θυγατέρες του (Δαορθώ, Δασσαρώ(**), Παρθώ), ονομάτισαν
τις ιλλυρικές φυλές. Ο Κάδμος και η σύζυγός του, Αρμονία, εκυριαρχούσαν επ’
αυτών, μέχρι της ανόδου στον θρόνο του Ιλλυριού.
[6] Με το όνομα αυτό είναι γνωστή και μια άλλη μεγάλη
λίμνη της Μικράς Ασίας, στην ΒΑ. Μεγάλη Αρμενία, μεταξύ των ποταμών Αράξου προς
Ν. και Κύρου (νυν Κούρα) προς Β. Ίσως η Κυανή Λίμνη του Στράβωνος (ΙΑ',529).
Λυχνίτης ελέγετο και το μάρμαρο(***)της Πάρου και ιδίως τα κοιτάσματα στον Άγιο Μηνά. Χαρακτηριστικό του μαρμάρου αυτού είναι ότι έχει λευκό χρώμα (χιονόχρουν), και είναι σε λεπτά τεμάχια διαφώτιστο > μαρμαίρει(***)!
[7] Η μεγαλύτερη μετά την Βρυγηίδα (κακώς λεγομένης Πρέσπας)
λίμνη της Βαλκανικής (277 τ.χλμ.). Πολλές οι πηγές της στα ΝΑ. στον Όσιο Ναούμ.
Απ’ εδώ πηγάζει ο ποταμός Δρίνος / Δρείλας.
Γύρω της κατοικούσαν και οι Δεσσαρήτες / Δεσσαράτες(**) Έλληνες. Δείτε τον αρχαιολογικό χώρο του Πλάοσνικ και αυτόν επί του οποίου είναι κτισμένη η εκκλησία των Αγίων Κλήμη και Παντελεήμονα.
[8] Βλ. Εκαταίος, Στράβων.
[9] Την ίδρυσε ο δίκαιος και ταπεινής καταγωγής βασιλιάς
των Δαρδανιδών Θρακών, Βάρδυλις (448; - 358 π.Χ.).
[10] Βλ. V. Lakhtov.
[11] Βλ. V. Lakhtov.
[12] Αποτροπαϊκή εικόνα, κοροϊδίας του κακού. Από αυτήν
έμεινε παροιμιώδης η έκφραση «(αυτός/αυτή) βγάζει γλώσσα», για όποιον δεν
φοβάται και αντιμιλά.
[13] Ένα από αυτά απεικονίζεται στον εμπροσθότυπο του τραπεζογραμματίου των 500 δηναρίων των Σκοπίων, που εκδόθηκε το 1996 και το 2003. – βλ. επίσης ΕΔΩ.
Παρόμοια ταφικά προσωπεία
έχουν ανακαλυφθεί επίσης στην αρχαϊκή νεκρόπολη της Σίνδου Θεσσαλονίκης, και
ένα κακοδιατηρημένο δείγμα από την «συλλογή Σταθάτου», που φυλάσσεται στο
Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών και προέρχεται από την περιοχή Χαλκιδικής και "Κάτω Βαρδάρη", όπως λένε οι σλάβοι αρχαιολόγοι την περιοχή Θεσσαλονίκης.
[14] Χαρακτηριστικά της ελληνικής τέχνης από τον 6ο αιώνα π.Χ., φυικά και της μακεδονικής και της ιλλυρικής τέχνης.
[15] Η μέλισσα συνδέεται με την ιωνική λατρεία της ιέρειας / θεάς Μέλισσας (> Άρτεμις), η οποία έχει κρητική καταγωγή. Στην Κρήτη έχει επιβεβαιωθεί πολλάκις η ύπαρξη του εθίμου της ηρωοποίησης του νεκρού. Από την Κρήτη πέρασε και στην Αίγυπτο, όπου αντιπροσώπευε ένα από τα πρώτα βασιλικά σύμβολα και στο ταφικό τελετουργικό αντιπροσώπευε την ψυχή του θεοποιημένου νεκρού - δηλ. την δύναμή του. Η μέλισσα της Κρήτης ίσως μαρτυρεί άφιξη Κρητών (και Κυπρίων) αποίκων στην περιοχή της αρχαίας Άνω Μακεδονίας. Μια σαρκοφάγος από την Αγία Τριάδα Ηρακλείου Κρήτης δείχνει μια σκηνή που απεικονίζει έναν μουμιοποιημένο νεκρό με προσωπείο, ενώ ένα άλλο προσωπείο έχει επίσης ανακαλυφθεί στα Μουλιανά Κρήτης, καθώς και ασημένια σανδάλια από την αρχαία ελληνική πόλη Βύβλο – βλ. Γ. Λεκάκης «Η Βύβλος της Φοινίκης», στην εφημ. «Πολίτης», τ. Απρ. 2011.
[16] Η αρχαιότερη αναφορά αυτής της πεποίθησης είναι στο
λεγόμενο «Βιβλίο των νεκρών», σύμφωνα με το οποίο στον Άλλο Κόσμο μπορεί να
φτάσει κανείς από δύο μονοπάτια: Το ένα είναι μέσα από το νερό και το άλλο
είναι ένα μονοπάτι ξηράς, για το οποίο ο αποθανών χρειάζεται «υποδήματα».
[17] Αλλά και μεταξύ των Σκυθών, και πιθανώς άλλων
βαρβάρων, στους οποίους τα εδίδαξαν και εκπολίτισαν οι Θράκες.
(*) Στην περιφέρειά του ευρέθησαν πολυάριθμοι και σημαντικοί ελληνικοί αρχαιολογικοί χώροι, όπως στην Γραδίστε ευρέθη τύμβος, αρχαία νομίσματα, κεραμίδια, μεγάλες κανάτες και ψημένα τούβλα. Στο χωριό Βισί / Visoi το 1954, σε πρόχειρη έρευνα ευρέθησαν αρχαίοι τάφοι, τοποθετημένοι σε κύκλο, πινακίδες με «ρωμαϊκή γραφή», αγγεία, κλπ.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook