Ευρέθη σφραγιδόλιθος με αρχαιοαστρονομική ερμηνεία, αναζητώντας την αίθουσα του θρόνου στις Αρχάνες - του Μ. Τσικριτσή

Ευρέθη σφραγιδόλιθος
με αρχαιοαστρονομική ερμηνεία,
αναζητώντας
την αίθουσα του θρόνου
στις Αρχάνες

Του δρ.Μηνά Τσικριτσή, mtsikritsis@gmail.com

ερευνητή Αιγαιακών γραφών 

Πριν 30 ημέρες, σε συνέντευξη της, η αρχαιολόγος Έφη Σακελλαράκη στην εφημερίδα Καθημερινή αναφέρθηκε για την συνέχιση της ανασκαφής στην περιοχή Τουρκογειτονιά, στις Αρχάνες αναζητώντας την αίθουσα του θρόνου του μινωικού συγκροτήματος όπως το χαρακτήρισε ο αρχαιολόγος σερ Αρθουρ Εβανς «the summer palace of Knossos» (το θερινό παλάτι της Κνωσού). Η ανασκαφή που ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2022 έφερε στο φως νέα ευρήματα. 

Στο άρθρο αυτό θα ασχοληθούμε με μια εντυπωσιακή ταλισμανική[1] σφραγίδα (εικ. 1) από αχάτη (περί το 1620 π.Χ.) με παράσταση ψαριού και δικτυωτού όπως περιγράφει η Αρχαιολόγος. Ο εγκλωβισμός του ψαριού στα δίκτυα πιθανόν να συσχετισθεί με το ψάρεμα, παρατηρώντας όμως προσεκτικά τον σφραγιδόλιθο εμφανίζονται από πάνω προς τα κάτω τρεις μηνίσκους που έχουν οριζόντια κατεύθυνση και στο κάτω μέρος ένα άλλο 4ο μηνίσκο σε κάθετη κατεύθυνση. Δεδομένου ότι στα ευρήματα του μινωικού πολιτισμού ο μηνίσκος (ημισέληνος) αναπαριστά την Σελήνη, μπορεί να αναρωτηθεί κανείς για την σχέση που μπορεί να έχει η εμφάνιση της Σελήνης με την παράσταση του ψαριού. Αντίστοιχη παράσταση παρατηρείται στο σφραγιδόλιθο CMS I 640 (εικ. 1a) όπου εμφανίζεται ένα ψάρι με δίχτυ και στο κάτω μέρος εμφανίζονται τρεις μηνίσκοι, όπως και στο ταλισμανικό[1] σφράγισμα των Αρχανών. 

Παρατηρώντας τους αστερισμούς που εμφανίζονται πριν χαράξει ο Ήλιος στην εικόνα του ουρανού του 1620 π.Χ. (εικ. 2), βλέπουμε ότι έχει ανατέλλει ο αστερισμός των Ιχθύων περίπου στις αρχές Απριλίου. Την περίοδο αυτή έχουμε την Εαρινή Ισημερία. Η αρχή του έτους την εποχή του 1620 π.Χ. ήταν το Χειμερινό Ηλιοστάσιο στις 2 Ιανουαρίου. Εάν λοιπόν προσθέσουμε 3 σεληνιακούς μήνες των 29,5 ημερών από την αρχή του έτους φθάνουμε στην Εαρινή Ισημερία, η οποία συμβαίνει στην αρχή του 4ο σεληνιακού μήνα. Ο 4ος σεληνιακός μήνας αναφέρεται στα αρχεία της Γραμμικής Β με όνομα Πλοϊστός. Θεωρείται ότι κατά τον μήνα αυτόν ξεκινούσαν τα θαλάσσια ταξίδια και η οργανωμένη αλιεία. 

Στην παρατιθέμενη (εικ. 3) εμφανίζεται ο ουρανός όπως τον έβλεπαν οι Μινωίτες την εποχή του Χαλκού (1620 π.Χ.) Στην εικόνα αυτή περίπου στο μέσον του κάτω μέρους εμφανίζεται ο αστερισμός του Ταύρου, του οποίου εμφανιζόταν στον ουρανό όλο του το σώμα εκείνη την εποχή. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα η λατρεία του ταύρου στην γη να διαρκεί μέχρι το 1360 π.Χ περίοδο αιχμής του Μυκηναϊκού πολιτισμού. Επίσης σύμφωνα με την απεικόνιση της (εικ. 3), παράλληλα με τον Ταύρο έβλεπαν και τους Ιχθείς στην ανατολή κατά το Εαρινό ηλιοστάσιο.

Ερμηνεία Ταλισμανικών[1] Σφραγιδόλιθων 

με την Αρχαιοαστρονομία

Πρώτος ο Άρθουρ Έβανς το 1921, ασχολήθηκε με την ερμηνεία των ταλισμανικών Μινωικών σφραγιδόλιθων και πρότεινε ότι λειτουργούσαν ως φυλαχτά ανάλογα με το θέμα τους, έτσι πρόσφεραν προστασία στη θάλασσα ή τύχη στο κυνήγι ή πρόκληση βροχής. Η ίδια άποψη ερμηνειών έχει υιοθετηθεί και από τον V. Kenna, το 1960, και από την Α. Ωνάσογλου το 1985. Η ερμηνεία των σφραγιδολίθων που παρουσιάζεται σε αυτό το άρθρο έχει Αρχαιοαστρονομική προσέγγιση υπό την έννοια ότι τα παρατηρούμενα μοτίβα στους σφραγιδόλιθους αντιπαρατίθενται με τις ουράνιες κινήσεις των επτά πλανητών, οι οποίοι μας προσδιορίζουν χρονικές περιόδους. Δεχόμενοι ότι οι πλανητικές επιδράσεις είναι ευνοϊκές με την χρήση των ταλισμανικών σφραγίδων πιθανόν οι μινωίτες να θέλουν να επικαλεστούν τη δύναμή των πλανητικών αυτών για επίτευξη ευδαιμονίας. Η ερμηνεία αυτή στον ταλισμανικο σφραγιδόλιθο των Αρχανών (εικ. 1) ίσως να θέλει να δηλώσει τη σχέση των ανθρώπων με το μόχθο των ναυτικών και την αλιεία και οι 4 μήνες από ανατολή των Ιχθύων να είναι η περίοδος έναρξης της δραστηριότητας στη θάλασσα, σε σχέση με την αλιεία ώστε να είναι επιτυχημένη με άφθονα ψάρια. 

Την εικόνα αυτή παρατηρούμε και στις παρατιθέμενους σφραγιδόλιθους (εικ. 5 a,b,c,d) που απεικονίζουν πολλά ψάρια και ανθρώπους με καλή ψαριά, ενώ οι σφραγιδόλιθοι (εικ. 5 e,f,g) απεικονίζουν εικόνες πλοίων με αριθμό μηνίσκων Σεληνιακών μηνών που ίσως θέλουν να δηλώσουν έναρξη ή χρονική διάρκεια ασφαλούς ταξιδιού με την επιστροφή του πλοίου τους.

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 26.2.2023.

ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:

[1] Ετυμολογικά η διεθνώς καθιερωμένη λέξη talisman τάλισμαν από τη Αγγλική για το φυλαχτό είναι πιθανόν αντιδάνειο της αρχαίας ελληνικής λέξης το τέλεσμα, από το ρ. τελώ (τελετή, θυσία) που σχετίζεται με αντικείμενα ή φυλαχτά, τα τελέσματα που ήταν αγάλματα ή πολύτιμοι λίθοι, που προστάτευαν ως φυλακτά ανθρώπους και πόλεις.

σφραγιδολιθος αρχαιοαστρονομια αιθουσα του θρονου Αρχανες Τσικριτσης αρχαιολογος Σακελλαρακη ανασκαφη Τουρκογειτονια, Αρχαναι θρονος μινωικο συγκροτημα αρχαιολογια σερ Εβανς the summer palace of Knossos θερινο παλατι παλλατι ανακτορο Κνωσος 2022 ευρημα ταλισμανικη σφραγιδα αχατης 1620 πΧ 17ος αιωνας 2η χιλιετια πΧ ψαρι δικτυωτο εγκλωβισμος ψαρια δικτυα ψαρεμα, αλιεια σφραγιδολιθοι μηνισκος οριζοντια κατευθυνση μηνισκοι καθετη κατευθυνση ευρηματα μινωικος πολιτισμος αναπαρασταση Σεληνη, παρασταση CMS I 640 διχτυ ταλισμανικο σφραγισμα αστερισμος ηλιος ουρανος 1600 ανατολη Ιχθεις Απριλιος Εαρινη Ισημερια Χειμερινο Ηλιοστασιο 2 Ιανουαριου Ιανουαριος σεληνιακοι μηνες σεληνιακος μηνας 29,5 ημερες Εαρ Γραμμικη Β Πλοιστος πλους πλοιο θαλασσιο ταξιδι Μινωιτες εποχη Χαλκου Ταυρος σωμα λατρεια γη 1360 14ος Μυκηναικος πολιτισμος Ιχθυς ερμηνεια εβανς 1921, φυλαχτο προστασια θαλασσα τυχη κυνηγι προκληση βροχης βρχοη κενα κεννα Kenna, 1960, Ωνασογλου 1985 μοτιβο ουρανια κινηση επτα πλανητες πλανητης εφτα 7 πλανητικη επιδραση σφραγιδες μινωιτης δυναμη ευδαιμονια Αρχανων ανθρωπος μοχθος ναυτικος ναυτικοι πλοια Ετυμολογια talisman ταλισμαν αγγλικη φυλακτο αντιδανειο αρχαια ελληνικη λεξη τελεσμα, τελω τελετη, θυσια αντικειμενο τελεσματα αγαλμα πολυτιμος λιθος ανθρωποι πολη φυλαξη
Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

    ΣΧΟΛΙΑ
    ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ