Ο αρχαίος Έρως από την Αίγινα κι ο άγιος από την Πάτρα, στην… Τουλούζ Γαλλίας! - του Γ. Λεκάκη

Ο αρχαίος Έρως από την Αίγινα

κι ο άγιος από την Πάτρα,

στην… Τουλούζ Γαλλίας!

Του Γιώργου Λεκάκη

Η Αίγινα (κόρη του πρωτοθεού Ασωπού) έχει σπουδαία σχέση με τον έρωτα, όπως όλα τα νησιά του Σαρωνικού[1], αφού ο βασιλιάς Μίνως της Κρήτης ερωτεύθηκε την Βριτόμαρτι[2], η οποία για να γλυτώσει από την ερωτική του μανία, κατέφυγε στην Αίγινα, όπου όμως, την ερωτεύτηκαν οι ψαράδες της… Κι έτσι η νύμφη-θεά, κατέφυγε σ’ ένα δάσος του νησιού! Η θεά Άρτεμις την αναγόρευσε σε θεά και την σέβονταν Κρήτες και Αιγινήτες.[3] Κρήτη – Αίγινα ήταν πάντα «ανοικτή γραμμή». Προς τιμήν της, οι Αιγινήτες έκτισαν τον ναό της άφαντης / αφανέρωτης > Αφαίας… Ακόμη και σήμερα σύμβολο και κόσμημα του νησιού, που έτσι κατοχυρώθηκε σαν νήσος των ερωτεύσιμων γυναικών… Και οι ερμηνευτές της Μυθολογίας την κατέταξαν στην χορεία των ερωτικών καταφυγίων… Άλλωστε μόνον στην ερωτεύσιμη Αίγινα λατρευόταν η Αφαία, η οποία αργότερα, με το δωδεκάθεο, ταυτίστηκε με την Αθηνά και την Αρτέμιδα…

Αγαλματίδια του θεού Έρωτα φιλοτεχνούνταν συχνάκις στην Αίγινα. Ένα εξ αυτών (43,5 Χ 20,7 Χ 9,3 εκατ.) ευρίσκεται στο Μουσείο Saint-Raymond, στην Τουλούζ(*) της Γαλλίας… Πώς βρέθηκε εκεί, και κάτω από ποιες συνθήκες, νόμιμα ή παράνομα, δεν διευκρινίζεται… Πάντως οι Γάλλοι καμαρώνουν για το έκθεμά τους…

Και δίνουν τεχνικές πληροφορίες γι’ αυτόν (άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε):

Κομψός και «θηλυκός», έρχεται από την Αίγινα, ένα νησί που βρίσκεται στον Αργοσαρωνικό[1], στα νότια της Αττικής. Το χρώμα του και η υφιστάμενη πολυχρωμία, που σχετίζεται με την ενσωμάτωση αντικειμένων (χαρακτηρίζουν την αιγινίτικη παραγωγή) φαίνεται να επιβεβαιώνουν αυτό το αρχαίο ελληνικό έργο τέχνης. Εδώ ο θεός φοράει ένα στέμμα από κισσό, και ένα είδος επίπεδου καπέλλου, με το χείλος κομμένο και γυρισμένο προς τα πάνω. Είναι λοιπόν, ένας ακόμη Έρως-Διόνυσος(**)-Απόλλων-Ορφέας(**). Έργο προς ανάρτηση.

Το σύνολο έγινε με διάφορα καλούπια. Όλα ήταν καλυμμένα με μια λευκή ολίσθηση (στρώμα με βάση τον πηλό) και μια πολυχρωμία που διατηρήθηκε ακόμη αρκετά, ώστε να γίνει κατανοητή η κατανομή της: το μπλε καλύπτει το σώμα, τα πτερά, την ένδυση. Το κόκκινο χρησιμοποιείται για την άκρη των πτερών και την λύρα.

Η γενική του εμφάνιση επιτρέπει στο αγαλματίδιο να σχετίζεται με την αισθητική του μεγάλου γλύπτη του 4^ου αιώνα π.Χ., του Λυσίππου!

Το 2007, έγινε μια «παρέμβαση»-«αποκατάσταση»:

● Τα σπασμένα αρχικά πτερά πιθανότατα αντικαταστάθηκαν στα τέλη του 19^ου αιώνα, μια εποχή μεγάλου ενθουσιασμού για «εργασίες» πάνω στα αρχαία ελληνικά τέχνεργα.

● Επάνω από την οπή της ανάρτησης (που επιτρέπει την διαφυγή αερίων και υδρατμών), στο πίσω μέρος, υπάρχει ένα καλυμμένο τμήμα και ευδιάκριτα γδαρσίματα.

● Ο αριστερός βραχίονας, όπως και ο δεξιός, διαφορετικού χρώματος και υφής σε σύγκριση με το μπούστο, σίγουρα ξαναφτιάχτηκε για να στηρίξει την λύρα, της οποίας το στρογγυλό κλειδί, τοποθετημένο στην κορυφή του αριστερού βραχίονα του οργάνου, είναι μια σύγχρονη αποκατάσταση.

● Χωρίς αμφιβολία, η ένδυσή του «τροποποιήθηκε» επίσης.

Συμπερασματικά: η εξέταση αυτού του μεγάλου ειδωλίου επέτρεψε στον αναστηλωτή να επαληθεύσει ότι τα στοιχεία που μπορούν να θεωρηθούν αυθεντικά είναι: το κεφάλι, ο κορμός, το δεξί μέρος του ενδύματος, και τα πόδια.

Η αποκατάσταση ανατέθηκε, τον Οκτώβριο του 2007, στον Gianpaolo Nadalini.

(*) Η κοιλάδα του ποταμού Γαρίνα (στα αρχαία ελληνικά > Γαρούνας / Garina, Garonne, Garona, Garumna) ήταν βασική για το εμπόριο μεταξύ των Πυρηναίων, της Μεσογείου και του Ατλαντικού - τουλάχιστον από την Εποχή του Σιδήρου!

Τα περίχωρα της Τουλούζης έχουν κατοικηθεί από την Κάτω Παλαιολιθική εποχή. Στην Νεολιθική εποχή υπήρχε χωριό (λ.χ. στην νυν Villeneuve-Tolosane). Γυαλισμένοι νεολιθικοί πέλεκεις έχουν βρεθεί  στο δρόμο Récollets και εκτίθενται στο Muséum de Toulouse. Ίχνη ανθρώπινης κατοίκησης στα ιστορικά χρόνια, αρχίζουν τον 8^ο αιώνα π.Χ. με νεκρόπολη στην περιοχή Saint-Roch (ανακαλύφθηκε το 2002).

Βάσει της αρχαίας μυθολογίας, η Θολώση / Τολώση, ήταν πόλη της θεάς Αθηνάς Παλλάδος (Palladia Tolosa) και έχει σχέση με την Θόλο (Tholos > Tolos > Toulouse) των Δελφών(*)[4]. Ίσως σχετική και η Τολοφών Φωκίδος, κάτω από τους Δελφούς. Και ως γνωστόν οι Φωκαείς είχαν πολλές αποικίες στην Ιβηρική, την Ναρβωνική και την Γαλατία. Αυτό έγινε αποδεκτό και από τον αυτοκράτορα Δομιτιανό (1^ος αι. μ.Χ.) και έτσι η πόλις έγινε προστάτις των τεχνών και των γραμμάτων.

Από τα μέσα του 3^ου αιώνα π.Χ. (πολύ πριν από την ρωμαϊκή εγκατάσταση), το Δυτικό Languedoc κατοικείται από μια συνομοσπονδία των ελληνικής καταγωγής Γαλατών, τους Βόλκους[5] Τεκτοσάγες, μεταξύ των οποίων και οι Τολοσάτες, που καταλαμβάνουν τα περίχωρα της νυν Τουλούζης.

Το ελληνικό της όνομα Τολώσσα[6] εμφανίζεται σε γραπτά από τον 2^ο αιώνα π.Χ. Το νόμισμά της ήταν η δραχμή.

Τον 2^ο αιώνα π.Χ. δημιουργήθηκε ένα oppidum 100 εκταρίων στο Vieille-Toulouse (λίγα χλμ. νότια της σημερινής Τουλούζης). Ήταν η πιθανή πρωτεύουσα των Βόλκων Τεκτοσαγών. Οι Τολοσάτες [σ.σ.: θρακικά(**) ονόματα] διατήρησαν εμπορικούς δεσμούς με την Ισπανία και την Ιταλία και την υπόλοιπη Γαλατία, μέσω της ανταλλαγής κρασιού, σιταριού και μετάλλων. Πολλοί αμφορείς έχουν βρεθεί και αποδεικνύουν το σφρίγος αυτών των οικονομικών ανταλλαγών.

Ως γνωστόν, οι αρχαίοι Έλληνες διέδωσαν και εδίδαξαν το κρασί και την αμπελουργία στην περιοχή - βλ. και Αυσόνιος. Εγκαθίστανται και Κέλτες (επίσης ελληνικής καταγωγής), Ίβηρες, και ΚελτοΊβηρες, όπως λέγονται…

Το 106 π.Χ ληστεύεται ο χρυσός της Τολώσσας από τον Quintus Servilius Caepio και οι Ρωμαίοι κατακτούν την περιοχή μόλις το 107 π.Χ. Η Τουλούζη γίνεται ρωμαϊκή επαρχία της Ναρβωνίας. Κτίζονται υδραγωγεία, κτήρια, θέατρο, αμφιθέατρο (14.000 θέσεων, σώζεται ακόμη στην περιοχή Purpan-Ancely), ιαματικά λουτρά, ναοί και μεγάλο τείχος από τούβλα (σώζονται τμήματά του). Υπολογίζεται ότι η Gallia Narbonensis είχε 20.000 - 50.000 κατοίκους!

Το 250 μ.Χ., ο εκ Πατρών[7] ιερέας του Κρόνου της Τουλούζης[8] βασανίζεται και γίνεται… άγιος Σερνίν. Η πρώτη βασιλική του αγίου Σερνίνου / Saint-Sernin κτίστηκε το 403 μ.Χ. με την άνοδο του χριστιανισμού στην περιοχή…

Η κομητεία της Τουλούζης της Ακουιτανίας ιδρύθηκε το 852 από τον Ραϋμόνδο Α', ως ιστορική πρωτεύουσα του Λανγκεντόκ, και σήμερα είναι πρωτεύουσα της περιφέρειας Οξυτανίας.

Το Πανεπιστήμιο της Τουλούζης (Université de Toulouse) ιδρύθη το 1229. Σε μια εποχή που οι Ευρωπαίοι άρχιζαν να μεταφράζουν τα γραπτά των αράβων(***) (της Ανδαλουσίας) και των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων.[9] Αυτά τα κείμενα έφεραν νέες επιστημονικές ανακαλύψεις και προόδους στις τέχνες, με την ελπίδα να «συμφιλιώσουν» την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και την χριστιανική θεολογία…

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις» (απόσπ.). Γ. Λεκάκης «Τάματα και αναθήματα». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.10.2018.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Ιούλιος Καίσαρ, Κικέρων, Πλίνιος, Ποσειδώνιος, Κλ. Πτολεμαίος, Στράβων.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Άλλωστε στην Ύδρα υπάρχει το όρος Έρως.

[2] κόρη του Διός και της Κάρμης του Ευβούλου.

[3] Βλ. Παυσανίας (2.30.3).

[4] Βλ. και Martial «l'Or de Delphes à Toulouse» και Αυσόνιος και Σιδώνιος Απολλωνίας.

[5] Βόλγοι (> Βέλγοι;), Volcae, Volques Tectosages: Γαλατική φυλετική συνομοσπονδία, που συγκροτήθηκε πριν από την επιδρομή των Γαλατών στην Μακεδονία (270 π.Χ.) και στην επιδρομή κατά των Δελφών(*) και στην (δεύτερη και άγνωστη) Μάχη των Θερμοπυλών (279 π.Χ.) κατά Ελλήνων. Ζούσαν ταυτόχρονα στην νότια Γαλατία, την Μοραβία, την κοιλάδα του Έβρου(**) της Ιβηρικής Χερσονήσου και την Γαλατία της Ανατολίας. Σήμερα οι Βόλκοι / Ουόλκοι θεωρούνται μέρος του πολιτισμού La Tène. Στα Βαλκάνια ενώθηκαν και με τους Τολιστοβογίους και τους Τρόκμους, και εγκαταστάθηκαν εν τέλει στην κεντρική Ανατολία.

[6] Τολώσα > (οξυτανικά) Tolosa / Τολόζα.

Το ίδιο τοπωνύμιο (Tolosa) απαντάται και στην Βασκία στην Ιβηρική Χερσόνησο, αλλά και στην Νοτιοανατολική Γαλλία (Jura, Ardèche). Αλλά και στην Ιρλανδία (tulach) και την Ουαλία (twlch).

[7] Ήταν υιός του βασιλιά της Αχαΐας, Αιγέα, και της Κασσάνδρας, θυγατρός του Κλαυδίου Πτολεμαίου. – βλ. μαρτυρολόγιο Γρηγορίου της Τουρ.

[8] Saturnin < (λατ.) Saturninus < Κρόνιος > Saturnin de Toulouse, Saint Sernin, ήταν ο πρώτος επίσκοπος της Τουλούζης. Ως άγιος της χριστιανικής Εκκλησίας, εορτάζεται στις 29 Νοεμβρίου – κοντά στα αρχαία Κρόνια / Σατουρνάλια. Προς λύση δε κάθε σχέσεώς του με τον Κρόνο, στα ελληνικά δεν αποκαλείται Σατουρνίνος, αλλά… Σαρτουνίνος! Σύμβολο του Κρόνου είναι ο ταύρος. Ο ιερέας του ταύρου-Κρόνου θανατώθηκε το 257 μ.Χ. παραδειγματικά ως εξής: Τον έδεσαν με τα πόδια σε έναν ταύρο, που τον έσυρε στους δρόμους της Τουλούζης. Εκεί όπου σταμάτησε ο ταύρος η οδός ονομάσθηκε «rue du Taur» / «οδός Ταύρου». Το σώμα του ενταφιάσθηκε σε κρύπτη στην εκκλησία της Παναγίας του Ταύρου (Notre-Dame du Taur). Κι όποιος κατάλαβε, κατάλαβε. Εξουσία είναι η διαχείρισις συμβόλων – βλ. Γ. Λεκάκης «Τάματα και αναθήματα».

Το όνομα του Έλληνα ευεργέτη θεού-βασιλιά στην Δύση, Κρόνου, στην γαλλική περιοχή έχει υποστεί πολλές και πολλαπλές αλλαγές, για ευνόητους λόγους, αλλά ακόμη ανιχνεύεται σε πολλά τοπωνύμια και επώνυμα: Savournin (> Saint-Savournin), Sadourny, Sernin (> Saint-Sernin), Serni, Serny, Cernin, Sernilh, κλπ. ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ περι ΚΡΟΝΟΥ, ΕΔΩ.

[9] Όπως έκαναν και τα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης και των Παρισίων.

(***) Ως γνωστόν οι άραβες είχαν οικειοποιηθεί αρχαία ελληνικά κείμενα.

αρχαιος ερως Αιγινα αγιος Πατρα, Τουλουζ Γαλλιας Ασωπος ερωτας, νησια Σαρωνικος βασιλιας Μινως μινωας Κρητη Βριτομαρτις ερωτικη μανια, ψαρας αλιεας αλιεις αλιεια ψαραδες νυμφη θεα, δασος νησι αρτεμις Κρητες Αιγινητες ναος αφαντη αφανερωτη Αφαια συμβολο νησος γυναικα ελληνικη Μυθολογια ερωτικο καταφυγιο ερωτευσιμη λατρεια δωδεκαθεο, Αθηνα Αρτεμη αγαλματιδιο θεος Μουσειο σαιντ ρειμοντ σεντ ρευμοντ Saint Raymond, Τουλουζη Γαλλια Γαλλοι εκθεμα κομψος θηλυκος Αργοσαρωνικος, Αττικη χρωμα πολυχρωμια, αντικειμενο αιγινιτικη παραγωγη αρχαιο ελληνικο εργο τεχνης στεμμα κισσος, ειδος επιπεδο καπελλο, καπελο χειλος Διονυσος ορφεας ορφευς απολλων απολλωνας αναρτηση καλουπι λευκη ολισθηση στρωμα πηλος μπλε σωμα, πτερα, ενδυση κοκκινο πτερο λυρα αγαλματιδια αισθητικη γλυπτης 4ος αιωνας πΧ Λυσιππος 2007, παρεμβαση αποκατασταση σπασμενα φτερα 19ος αρχαια ελληνικα τεχνεργα οπη βραχιονας, κλειδι μουσικο οργανο τροποποιηση ειδωλιο αναστηλωτης κεφαλι, κορμος, ενδυμα ποδια νανταλινι Gianpaolo Nadalini κοιλαδα ποταμος Γαρινας > Γαρουνας / Γκαρινα Garina, Γκαροννε Γκαρονε Garonne, Γκαρονα Garona, Γκαρουμνα Garumna εμποριο Πυρηναια ορη Μεσογειος Ατλαντικος ωκεανος Εποχη Σιδηρου Κατω Παλαιολιθικη Νεολιθικη χωριο βιλνεβ τολοσανε τολοζανε Villeneuve Tolosane γυαλισμενος υαλισμενος νεολιθικος πελεκυς ρεκολετς Recollets de Toulouse ανθρωπινη κατοiκηση 8ος αιωνας νεκροπολη ρος Saint Roch 2002 αρχαια μυθολογια Θολωση / Τολωση, Θολωσση / Τολωσση θεα Αθηνα Παλλς παλλαδα παλλαδια Palladia Tolosa τολοσα τολοζα Θολος Tholos > τολος Tolos > Toulouse Δελφοι Ελληνες αυτοκρατορας αυτοκρατωρ Δομιτιανος 1ος μΧ προστατις τεχνες γραμματα 3ος ρωμαικη Δυτικο λανγκεντοκ Languedoc συνομοσπονδια ελληνικη καταγωγη Γαλατες γαλατια Βολκοι Τεκτοσαγες / Volques Tectosages, Τολοσατες, Τολωσσα τολωσα 2ος νομισμα δραχμη οπιντουμ οππιντουμ oppidum βιειγ Vieille Toulouse πρωτευουσα Βολκος Τεκτοσακες Τολοσατια Ισπανια Ιταλια ανταλλαγη κρασι σιταρι μεταλλα αμφορεας οικονομια αρχαιοι ελληνες αμπελουργια Κελτες ιβηρες, Κελτοιβηρες, 106 ληστεια χρυσος Quintus Servilius Caepio καεπιο καεπιος καιπιο καιπιος Ρωμαιοι 107 επαρχια Ναρβωνια / Narbonnaise υδραγωγειο, κτηριο, θεατρο, αμφιθεατρο πουρπαν ανσελυ ανσελι Purpan Ancely ιαματικα λουτρα ναοι τειχος τουβλο γαλλια Gallia Narbonensis γκαλια 250 Πατραι ιερεας Κρονου αγιος Σερνιν βασιλικη Σερνινος Saint Sernin 5ος 403 χριστιανισμος κομητεια Ακουιτανια 9ος 852 Ραυμονδος Ραιμονδος Α ιστορικη Οξυτανια Οξιτανια Occitanie Πανεπιστημιο 13ος 1229 Ευρωπαιοι μεταφραση αραβες Ανδαλουσια φιλοσοφοι κειμενα επιστημη τεχνη ελληνική φιλοσοφια χριστιανικη θεολογια Ποσειδωνιος, Στραβων, Κικερων, Ιουλιος Καισαρ, καισαρας Πλινιος υδρα ορος ερως Διας ζευς Καρμη Ευβουλος Παυσανιας μαρτιαλ μαρσιαλ Martial Αυσωνιος / αυσονιος Ausonius Σιδωνιος Απολλωνιας / Sidonius Apollinaris Βολκοι, Volcae γαλατικη φυλετικη ομοσπονδια, επιδρομη Γαλατων Μακεδονια 270 αγνωστη Μαχη των Θερμοπυλων θερμοπυλες 279 νοτια Μοραβια, εβρος ιβηρ Ιβηρικη Χερσονησος Ανατολια πολιτισμος λε τεν La Tene Βαλκανια Τολιστοβογιοι Tolistobogii θρακες Τροκμοι τρωκμοι Trocmi, οξυτανικα Ιβηρια Νοτιοανατολικη γιουρα αρντες Jura, Ardeche Ιρλανδια tulach τουλας Ουαλια θρακη twlch τουιτς βασιλευς Αχαιας, αχαια Αιγεας, αιγευς Κασσανδρα Κλαυδιος Πτολεμαιος μαρτυρολογιο Γρηγοριος Τουρ σατουρνιν Saturnin λατινικα σατουρνινους Saturninus Κρονιος Saturnin de Toulouse, Saint Sernin, πρωτος επισκοπος χριστιανικη Εκκλησια εορτη 29 Νοεμβριου Κρονια / Σατουρναλια Κρονος, Σαρτουνινος συμβολο ταυρος ιερευς 257 rue du Taur οδος Ταυρου κρυπτη Παναγια του Ταυρου Notre Dame du Taur νοτρ νταμ Εξουσια διαχειριση συμβολα ελληνας ευεργετης Δυση, γαλλικη τοπωνυμιο σαβουρνιν Savournin Saint Savournin, σαντουρνι Sadourny, σερνι Serni, σερνυ Serny, Cernin, σερνιλ Sernilh Οξφορδη Παρισι πρωτοθεος πρωτοθεοι Βελγοι Βελγιο Τολοφων Φωκιδος, Τολοφωνα Φωκιδας, φωκις φωκιδα Φωκαεις αποικιες Ναρβωνικη

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ