ΚΝΩΣΟΣ – ΛΕΥΚΩΣΙΑ – ΛΕΥΚΑΣ στον ίδιο παράλληλο! - του Γ. Λεκάκη

ΚΝΩΣΟΣ – ΛΕΥΚΩΣΙΑ – ΛΕΥΚΑΣ

στον ίδιο παράλληλο!

Του Γιώργου Λεκάκη

Η Κνωσός έχει μια πολύ μακρά ιστορία κατοίκησης από ανθρώπους, που ξεκινά (τουλάχιστον) πριν από 10.000 χρόνια, όταν έφταναν σε αυτήν με βάρκες[1]… Τέτοια παλαιολιθικά και νεολιθικά ερείπια είναι ευρέως γνωστά στην Κρήτη. Βρίσκονται σε σπηλιές, βραχοκαταφύγια, σπίτια και οικισμούς. Η Κνωσός έχει ένα «παχύ» νεολιθικό στρώμα, και μια ακολουθία οικισμών, πριν από την Ανακτορική Περίοδο. Μεγάλοι αριθμοί από πήλινες και πέτρινες εγχάρακτες πλάκες, καρούλια και στρόβιλοι μαρτυρούν τοπική υφαντική ήδη από την εποχή εκείνη…

 

Στο ιερό «Σπήλαιο Τράπεζα» ή «του Κρόνου» στο βορειοδυτικό άκρο του οροπέδιου Λασυθίου στο Τζερμιάδω της Κρήτης ευρέθη Νεολιθική και Εποχής Χαλκού κατοίκηση και ευρήματα (έως την πρωτομινωική περίοδο Α και έως την βυζαντινή περίοδο)! Ορισμένα από τα ευρήματα κεραμικής της Εποχής του Χαλκού στην Τράπεζα είναι παρόμοια με δείγματα που ανακτήθηκαν στην Κνωσό και την Βασιλική. Η «ταφική σπηλιά» ονομάζεται από τους εντοπίους «τραπέζι του Μίνωα». Το σπήλαιο ευρίσκεται 860 μ. επάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Αργότερα, από την Παλαιομινωική ΙΙ έως την μινωική μέση Ι, χρησιμοποιήθηκε ως χώρος ταφής, μέσα σε πίθους, κατοίκων του οικισμού, του κοντινού λόφου που σήμερα λέγεται Καστελος. Ο χώρος χρησιμοποιήθηκε και ως ιερό και, πιθανότατα, ήταν τόπος παραγωγής κεραμικών της λεγόμενης «βασιλικής τεχνοτροπίας». Μεταξύ των πιο αξιοσημείωτων ευρημάτων είναι ένας αιγυπτιακός σκαραβαίος από την 12^η Δυναστεία, δύο ειδώλια από ελεφαντόδοντο (ένας πίθηκος και ένα ανθρώπινο κεφάλι), σφραγίδες (από την Πρώιμη Μινωική Ι περίοδο) και 11 αγγεία τύπου Jamezi από τα Μάλια.​[2]

 

Στην νυν Μαγκασά – άγνωστο το αρχαίον τοπωνύμιο της θέσεως - κοντά στο Παλαίκαστρο Λασυθίου ανατολικής Κρήτης ευρέθη νεολιθικός κρητικός οικισμός, αξιοσημείωτος για τα μεγάλου μεγέθους και πολλά δωμάτια του, τις πολύχωρες κατοικίες του, με ρυθμό σχεδιασμού των κατοικιών (με κάποια χρήση αποξηραμένου ακατέργαστου λασπότουβλου) παρόμοιο με αυτόν, που βρέθηκε στην νεολιθική Κνωσό.[3] Ευρέθησαν επίσης λεπίδες οψιδιανού, λείες πέτρες, πέτρινα τσεκούρια, μια μυλόπετρα, ανθρώπινα οστά, κ.ά. Και θραύσματα χονδροειδούς κεραμικής, που ανήκουν σε αντίστοιχο στάδιο πολιτισμού, όπως αυτά που βρέθηκαν στο Σπήλαιο Gezer στην Παλαιστίνη! Είναι γνωστή η εξάπλωσις των αρχαίων Κρητών (και) προς ανατολάς…

Η Λευκωσία κατοικείται από Έλληνες συνεχώς (τουλάχιστον) από τις αρχές της Εποχής του Χαλκού – περίπου από το 2500 π.Χ. Οι πρώτοι κάτοικοί της εγκαταστάθηκαν στην εύφορη πεδιάδα της Μεσαορίας[4]. Η Λευκωσία αργότερα έγινε πόλη-κράτος γνωστή ως Λήδρα (< Λέδρα) ένα από τα δώδεκα βασίλεια της αρχαίας Κύπρου, που ιδρύθηκαν από τους Αχαιούς Έλληνες, μετά το τέλος του Τρωικού Πολέμου… Ερείπιά της σώζονται στον λόφο νοτιοανατολικά της σημερινής Λευκωσίας (στην συνοικία Αγίας Παρασκευής).

 

Η Λευκάς (μετέπειτα Βαλαναία / Βαλαναίαι > ρωμαϊκά χρόνια Balanea Claudia Leucas[5]) ήταν ένα σημαντικό λιμάνι στην επαρχία της βορειοδυτικής Συρίας. Αποικία ιδρυθείσα από Έλληνες Επτανησίους αποίκους του νησιού της Λευκάδος του Ιωνίου πελάγους και είτα της Αράδου. – βλ. Στέφανος Βυζάντιος. Μεσογειακή παράκτια πόλη 55 χλμ. νότια της Αλεξανδρέττας / Λαττάκειας και 35 χλμ. βόρεια της Ταρτούντος.

 

Και οι 5 αυτές αρχαίες θέσεις ευρίσκονται στον 35^ο παράλληλο:

ΚΝΩΣΟΣ ΚΡΗΤΗΣ                        35°17′53″N 25°9′47″E

ΛΑΤΩ(*) ΚΡΗΤΗΣ                         35°10′40″N 25°39′13″E

ΣΠΗΛΑΙΟΤΡΑΠΕΖΑ ΚΡΗΤΗΣ    35^ο19΄79°N 25^ο49΄36°E

ΜΑΓΚΑΣΑ ΚΡΗΤΗΣ                    35°09′6.39″N 26°11′5.58″E

ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΚΥΠΡΟΥ                   35°10′21″N 33°21′54″E

ΛΕΥΚΑΣ ΣΥΡΙΑΣ                         35°10′56″N 35°56′25″E.

 

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 2.7.2019.

(*) Λατώ < Λητώ, επίσης Λασυθίου. Αναφέρεται στις πινακίδες γραμμικής Β γραφής ως Rato. Η πόλις προϋπάρχει της αφίξεως των Δωριέων στην μεγαλόνησο. Λατρευόταν ιδιαιτέρως η θεά Ειλειθυΐα.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Βλ. Άρθουρ Έβανς / Evans και Bleda S. Düring «The prehistory of Asia Minor: from complex hunter-gatherers to early urban societies», εκδ. Cambridge University Press, ΝΥ, 2011.

[2] Βλ. ανασκαφές John Pendlebury, 1935. Και Soledad Milán Quiñones de León «El nacimiento del estado en la isla de Creta y el periodo Protopalacial en Malia», διπλ. εργασία, Universidad Autónoma de Madrid, 2008.

[3] Οι αρχαιολογικές ανασκαφές ξεκίνησαν το 1905 από τον Σκοτσέζο ερευνητή Richard M. Dawkins της «Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής εν Αθήναις». Συνεχίσθηκαν από τους L. H. Sackett και M. R. Popham (1962 – 1963) και από τους J. A. MacGillivray, L. H. Sackett, J. M. Driessen μέχρι το 1983.

ΠΗΓΗ: 

        - British School at Athens «British School at Athens Managing Committee», The Annual of the British School at Athens, εκδ. Macmillan Publishers, 1894.

            - Hogan C. M. «Knossos fieldnotes», εκδ. Modern Antiquarian, 2007.

       - Lawrence A. W. και R. A. Tomlinson «Greek Architecture», εκδ. Yale University Press, 1996.

[4] Μεσαορία = ανάμεσα στα όρη > Μεσαρά (< μέση + αρα = άρουρα, γη, άρα μεσογαία), Μεσόγαια / Μεσόγεια (Αττικής), Μέτσοβο, Μεσόγειος, κλπ.

Η Μεσαορία είναι η μεγαλύτερη πεδιάδα (65 Χ 35 χλμ.) της Κύπρου. Ανάμεσα στα όρη Τρόοδος και Πενταδάκτυλος. Την διαρρέουν οι δυο μεγαλύτεροι ποταμοί της Κύπρου: ο Πεδιαίος και ο Γιαλιάς. Πριν 120.000 χρόνια ήταν θάλασσα. Εδημιουργήθη με τις προσχώσεις του Τρόοδος και του Πενταδάκτυλου. Ο σιτοβολώνας της Κύπρου. Εδώ έδωσε την τελευταία του μάχη και ηττήθηκε από τον Περσικό στρατό ο βασιλιάς της Αμμοχώστου Ονήσιλος κατά την Ιωνική Επανάσταση.

Ίδιο τοπωνύμιο με την Μεσαρά / Μεσσαρά Ηρακλείου Κρήτης. Μεγάλη εσωτερική πεδιάδα της νότιας Κρήτης, από την οποία προέρχεται η μεγαλύτερη παραγωγή ελαιολάδου του νησιού και το αυτόχθον «μεσσαρίτικο άλογο». Στην κοιλάδα της Μεσαράς Κρήτης ευρίσκονται δυο από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους στον κόσμο: Η Φαιστός και η Γόρτυς (όπου έφερε την Αργείτισσα πριγκηποπούλα Ευρώπη, από την Μέση Ανατολή ο λευκός ταύρος Ζευς). Αλλά και οι αρχαιολογικοί χώροι της Αγίας Τριάδας (με τις διάσημες σαρκοφάγους), ο Κομός (με το θαυμάσιο λιμάνι και τα νεώρια) και τα Μάταλα.

[5] Βαλανείο > μπάνιο. Η πόλις σήμερα καλείται Banias > Μπανιγιάς /‎ Baniyas.

ΚΝΩΣΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΛΕΥΚΑΣ 35ος παραλληλος Κνωσσος ιστορια κατοικηση 8000 πΧ 10.000 χρονια πριν, βαρκα παλαιολιθικη νεολιθικη Κρητη σπηλια βραχοκαταφυγιο σπιτι οικισμος νεολιθικο στρωμα, οικισμοι Ανακτορικη Περιοδος πηλινη πετρινη εγχαρακτη πλακα καρουλι στροβιλος υφαντικη ιερο Σπηλαιο Τραπεζα Κρονου κρονος οροπεδιο Λασυθιου Λασιθιου Λασυθι Λασιθι Τζερμιαδω Τζερμιαδο Κρητης Εποχη Χαλκου ευρηματα πρωτομινωικη περιοδος Α βυζαντινη βυζαντιο ευρημα κεραμικη σπηλαιοΤραπεζα Βασιλικη ταφικη σπηλιες ταφος τραπεζι του Μινωα μινωος μινως Παλαιομινωικη ΙΙ μινωικη μεση Ι, Α Β ταφη πιθος, λοφος Καστελος Καστελλος ιερον κεραμικα βασιλικη τεχνοτροπια αιγυπτιακος σκαραβαιος αιγυπτος 12η Δυναστεια, ειδωλιο ελεφαντοδοντο πιθηκος ανθρωπινο κεφαλι σφραγιδα Πρωιμη Μινωική αγγειο τυπου Jamezi Μαλια ηρακλειου ηρακλειο Μαγκασα Μαγασα Μανκασα αγνωστο αρχαιον τοπωνυμιο αρχαιο Παλαικαστρο ανατολικη νεολιθικος κρητικος δωματιο πολυχωρος κατοικια ρυθμος κατοικιες αποξηραμενο ακατεργαστο λασποτουβλο λεπιδα οψιδιανο;, λεεια πετρα, πετρινο τσεκουρι, πετρινος πελεκυς μυλοπετρα, ανθρωπινα οστα θραυσμα χονδροειδης πολιτισμος γκεζερ Gezer Παλαιστινη Λευκωσια Ελληνες 2500 4.500 ευφορη πεδιαδα Μεσαορια πολη κρατος Ληδρα Λεδρα 12 δωδεκα βασιλειο αρχαια Κυπρος Αχαιοι Τρωικος Πολεμος ερειπια συνοικια Αγιας Παρασκευης Αγια Παρασκευη Λευκας Βαλαναια / Βαλαναιαι ρωμαικα χρονια Balanea Claudia Leucas λιμανι επαρχια βορειοδυτικη Συρια αποικια Επτανησιοι Επτανησα αποικοι νησι Λευκαδα Ιωνιο πελαγος ιονιο Αραδος Βυζαντιος μεσογειακη παρακτια Αλεξανδρεττα Λαττακεια Ταρτουνς ΣΠΗΛΑΙΟΤΡΑΠΕΖΑ ΚΡΗΤΗΣ εβανς / Evans ανασκαφες ανασκαφη πεντλεμπουρυ πεντλεμπουρι Pendlebury, 1935 1905 Σκοτσεζος ερευνητης ντωκινς Dawkins Βρετανικη Αρχαιολογικη Σχολη Αθηνα σακετ Sackett ποφαμ Popham 1962 – 1963 μακΓκιλιβρει MacGillivray, ντρισεν Driessen 1983 ορη > Μεσαρα αρα = αρουρα, γη, μεσογαια Μεσογαια / Μεσογεια Αττικης αττικη Μετσοβο, Μεσογειος, ορος Τροοδος και Πενταδακτυλος ποταμος Πεδιαιος Γιαλιας Γυαλιας 120.000 θαλασσα Πενταδαχτυλος σιτοβολωνας σιτοβολων μαχη ηττα περσες Περσικος στρατος βασιλιας Αμμοχωστος Ονησιλος ιωνες Ιωνικη Επανασταση ιωνια τοπωνυμιο Μεσσαρα Ηρακλειο ελαιολαδο αυτοχθον μεσσαριτικο αλογο ιππος κοιλαδα αρχαιολογικος χωρος Φαιστος Γορτυς γορτυνα αργος Αργειτισσα πριγκηποπουλα Ευρωπη, Μεση Ανατολη λευκος ταυρος διας Ζευς Αγια Τριαδα σαρκοφαγος Κομος λιμην νεωριο Ματαλα Βαλανειο μπανιο μπανιας Banias > Μπανιγιας /‎ Baniyas πινακιδα γραμμικη Β γραφη ρατο ρατω Rato πολις Δωριεις μεγαλονησος Λατρεια θεα Ειλειθυια

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ