Του Γιώργου Λεκάκη
Ο Marquard Gude / Gudius (Rendsburg Δουκάτο του Χολστάιν, 1635 - Glückstadt
1689) ήταν Δανο-Γερμανός κλασσικός φιλόλογος, λόγιος, βιβλιοθηκάριος, συλλέκτης
βιβλίων και επιγραφολόγος.
Κατά την διάρκεια της σχετικά σύντομης ζωής του, ο Marquard Gude (1635 - 1689) εταξείδεψε εκτενώς και επένδυσε με σημαντικό ζήλο ένα τεράστιο χρηματικό ποσόν, για να αποκτήσει μια μνημειώδη συλλογή μεσαιωνικών και αναγεννησιακών χειρογράφων κωδίκων, επιγραφών, γραμμένων στα λατινικά και ελληνικά. Όλα αθροίσθηκαν σε ένα βιβλίο, που είναι, ίσως, η πιο σημαντική ιδιωτική συλλογή χειρογράφων του 17ου αιώνα τουλάχιστον βόρεια των Άλπεων!
Το δίτομο έργο έφερε τον τίτλο «Antiquae inscriptiones quum graecae, tum latinae dim a Marquardo Gudio collectae nuper a
Joanne Koolio digestae hortatu consilioque Joannis
Georgii Graevii numc a Francisco Hesselio
editae cum adnotationisbus eorum Leeuwarden[1], heirs François Halmae» /
«Αρχαίες επιγραφές, τόσο ελληνικές όσο και λατινικές, που συλλέχθηκαν πρόσφατα
από τον Marquardius Gudio, επιμελεία Joanne Koolio, με την ενθάρρυνση και την
συμβουλή του John Georgius Graevius, που δημοσιεύονται τώρα με σχολιασμούς από
τον Francis Hesselius, του Leeuwarden, από τους κληρονόμους του François Halmae».
Στον κολοφώνα μαθαίνουμε πως τυπώθηκε από τον Tobias van Dessel[2], το 1731. Ήταν το μεγάλο έργο της ζωής του.
Το έργο με την διαμεσολάβηση του Johann Georg Graevius[3],
περιήλθε για πρώτη φορά στα χέρια ενός Ολλανδού μελετητή και συμβούλου στο
Amersfoort Ουτρέχτης, του Johannes Kool, ο οποίος όμως δεν πρόλαβε να το
δημοσιεύσει. Ο βιβλιοπώλης Χάλμα απέκτησε το χειρόγραφο, αλλά μόνον οι
κληρονόμοι του το εξέδωσαν στην Ουτρέχτη, από τον Φραντς Χέσελ.
Ήταν τυπωμένο σε μεγάλο φύλλο, μεγέθους 10 3/4 επί 14 1/4".
Το κείμενο ήταν στα λατινικά.
Με τρόπο που δεν ήταν πάντα… ξεκάθαρος, ο Gude εδημιούργησε μια από τις
πιο εκτεταμένες ιδιωτικές βιβλιοθήκες του 17ου αιώνα, αποτελούμενη από 10.000 τόμους.
Περιείχε μια ιδιαίτερα πλούσια συλλογή ελληνικών και λατινικών χειρογράφων, καθώς
και έντυπες εκδόσεις κλασσικών με συλλογές βασισμένες σε χειρόγραφα και άλλα.
Μετά τον θάνατό του, ο υιός του, Πέτρος, προσπάθησε πολλάκις να πουλήσει την
βιβλιοθήκη του πατρός του. Οι κατάλογοί της δημοσιεύθηκαν το 1706 και το 1709. Ο
βασιλιάς της Δανίας θέλησε να το αποκτήσει για την βιβλιοθήκη του, αλλά αυτό
δεν συνέβη. Εν τέλει τα χειρόγραφα συλλογής Gude αποκτήθηκαν από τον πολύ... Gottfried
Wilhelm Leibniz, το 1710, κυρίως από την βιβλιοθήκη Herzog August στο
Wolfenbüttel. Τα βιβλία του στην συνέχεια διασκορπίστηκαν σε… δημοπρασίες. Μερικά
από αυτά κατέληξαν στην βιβλιοθήκη της Βαϊμάρης. Το Cod(ices) Gud(iani)
περιλαμβάνει 468 χειρόγραφα, από τον 7ο έως τον 17ο αιώνα, 365 από τα οποία
είναι μεσαιωνικά. Εκτός από τα κυρίως ελληνικά και λατινικά χειρόγραφα,
υπάρχουν και 23 αραβικά χειρόγραφα.
Ο Gude εξέδωσε επίσης την μέχρι τότε ανέκδοτη ελληνική πραγματεία του μάρτυρος
Ιππόλυτου Ρώμης[4] για τον
Αντίχριστο[5]
(Παρίσι, 1661).
Σημαντικές επίσης οι σημειώσεις του Gude για τον Φαίδρο του Πλάτωνος (με 4 νέους μύθους
που ανακάλυψε ο ίδιος), που δημοσιεύθηκαν στην έκδοση του Pieter Burmann
(1698).
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Ελληνικη Βιβλιογραφια". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.2.2017.
- Δετοράκης Θ. «Βυζαντινή φιλολογία. Τα πρόσωπα και τα κείμενα», Ηράκλειο
Κρήτης, 1995.
- Möller J. «Cimbria literates».
- Bursian C. στο Allgemeine deutsche Biographie.
- Παπαδόπουλος Στ. «Πατρολογία», εκδ. Παρουσία, Αθήνα, 1997.
- Χρήστου Π. «Πατρολογία», εκδ. Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη, 2005.
[1] των νησιών Friesland / της Φρισλάνδης.
[2] Εκδότης και του έργου για την Ηρώ και τον Λέανδρο του Ολλανδού καθηγητή ευγλωττίας, ιστορίας και ελληνικών στο Athenaeum Illustre
στο Άμστερνταμ, Petrus Francius /
Pieter de Frans (Άμστερνταμ 1645 - 1704)
«Musaei Grammatici de Herone et Leandro Carmen. Cum conjecturis ineditis Petri
Francii, ex recensione Johannis Schraderi, qui variantes lectiones, notas, et
animadversionum librum adiecit» με τις αδημοσίευτες εικασίες του Peter France, από την κριτική του John Schrader, ο οποίος πρόσθεσε ένα βιβλίο με παραλλαγές, σημειώσεις και παρατηρήσεις, Leovardiae, 1742.
[3] Ο Johann Georg Graevius / Grava / Greffe (Naumburg Saale
1632 - Ουτρέχτη 1703) ήταν Γερμανός κλασσικός φιλόλογος και κριτικός κειμένων. Ανάμεσα σε άλλα
εξέδωσε και τον Ασκραίο Ησίοδο (Hesiodi Ascraei quae extant / σωζόμενα, Άμστερνταμ, 1667).
[4]
Ο Ιππόλυτος Ρώμης (Ippolito di Roma, 170 – 235 μ.Χ.) ήταν ελληνικής καταγωγής θεολόγος
και εκκλησιαστικός συγγραφέας Ρωμαίος πολίτης. Έζησε και έδρασε στην Ρώμη επί
Ζεφυρίνου Ρώμης. Η φήμη του ανάγκασε ως και τον Ωριγένη να πάει να τον ακούσει στην Ρώμη, το 212! Μάλιστα διεκδίκησε, ανεπιτυχώς, και τον θρόνο της Ρώμης,
συγκρουόμενος με τον Κάλλιστο! Οι οπαδοί του, του κατασκεύασαν άγαλμα, το 224.
Το δε 1551 ευρέθη στην Via Tiburtina, στο κοιμητήριο όπου ετάφη, ακέφαλο άγαλμα
ανδρός, καθισμένου σε πολυθρόνα, στην βάση του οποίου ήταν χαραγμένα ονόματα έργων
του, και αποδόθηκε στον Ιππόλυτο. Θεωρείται ο τελευταίος ελληνομαθής και
ελληνόφωνος χριστιανός συγγραφέας της Ρώμης. Τιμάται ως άγιος της Ορθόδοξης και
της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
[5] Το «Περί του Αντιχρίστου» ή «Περί Χριστού και Αντιχρίστου» εγράφη συγχρόνως με τον διωγμό του Σεπτίμου Σεβήρου, όταν πολλοί χριστιανοί τότε άρχισαν να διερωτώνται εάν η Ρώμη ήταν το κράτος του Αντιχρίστου, κι εάν θα καθυστερούσε το τέλος της εξουσίας του. Πρόκειται για μία συλλογή βιβλικών χωρίων, αναφορικά με τα προδρομικά γεγονότα της συντέλειας. Σώζεται σε γεωργιανή, σλαβονική, και μερικώς σε αρμενική μετάφραση. Διασκευάσθηκε τον 7ο αιώνα.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook