Του Γιώργου Λεκάκη
Ένα καλοδιατηρημένο μωσαϊκό
δάπεδο ευρέθηκε σε ένα κτήριο, στον αρχαιολογικό χώρο Huerta de Otero της
Μερίδας στον 38ο παράλληλο [38°54′N 6°20′W] στην ΝΔ. Ισπανία, από
μαθητές της Επαγγελματικής Σχολής Barraeca II.
Το δάπεδο αποτελείται από μια κεντρική απεικόνιση της Μέδουσας, άλλες εικόνες με μέδουσες και άλλα ψάρια, παγώνια, προσωπεία, λουλούδια και γεωμετρικά μοτίβα – όλα με αρχαία ελληνική αναγωγή.
Ο αρχηγός της ομάδας Χοσέ Βάργκας είπε ότι τα τέσσερα παγώνια βρίσκονται στις τέσσερις γωνίες του μωσαϊκού και αντιπροσωπεύουν τις τέσσερις εποχές, ενώ η φιγούρα της Μέδουσας θα χρησίμευε ως προστασία για τους κατοίκους της κατοικίας.Η αρχαία ελληνική Μέδουσα
έχει βρεθεί πολλάκις στην Ιβηρική, μνήμη από την επιστροφή του Περσέα, από το
νησί της στον Ατλαντικό, στην Ιβηρία, και απ’ εκεί στην Αργολίδα, όπου κι
ίδρυσε τις πολύχρυσες Μυκήνες… Ήταν άλλωστε και το κύριο σύμβολο της Κερκύρας.
Η περιοχή ανάμεσα στους
λόφους Calvario και San Albín, και τους ποταμούς Guadiana και Albarregas, ήταν
ιδανικό μέρος για την δημιουργία ανθρώπινων κοιτίδων κυνηγών-τροφοσυλλεκτών και
ψαράδων. Και πράγματι, ευρέθησαν στην λεκάνη του Guadiana ευρήματα από την Κάτω
και Μέση Παλαιολιθική (λιθική βιομηχανία) - αρχαιολογικοί χώροι Morerías,
Bodegones και Abadías. Μέχρι και το τέλος της Νεολιθικής και της Χαλκολιθικής
υπάρχει οικισμός (στην Araya), και πολυάριθμες σπηλαιογραφίες στην περιοχή. Το
δε ντολμέν Lácara[1] είναι ο
μεγαλύτερος τάφος στην Εξτρεμαδούρα / Extremadura - και ένα από τα μεγαλύτερα
στην Ιβηρική Χερσόνησο, μαζί με μερικές μεγαλιθικές κατασκευές στην πορτογαλική
συνοικία Évora.
Η λέξις μερίς / μερίδα είναι
αρχαία ελληνική και σημαίνει τμήμα μέρους.[2]
Επισήμως, η πόλις ιδρύθηκε το
25 π.Χ. με το όνομα Colonia Iulia Augusta Emerita (= συνταξιούχος, βετεράνος
> Mérida(*), Marida, Méria), για τον Χαρίσιο[3], κατά
διαταγήν του Οκταβιανού Αυγούστου, για επί τιμή (= απόστρατους) στρατιώτες του[4], που
απολύθηκαν από δύο ρωμαϊκές λεγεώνες, βετεράνων των πολέμων της Κανταβρίας: της
Legio V Alaudae και της Legio X Gemina. Είχε μικτό αυτόχθονα και ρωμαϊκό
πληθυσμό.
Βρισκόταν στην Via de la
Plata (στον Ασημένιο Δρόμο), που συνέδεε Κανταβρία και Βαιτική.
Η πόλη έγινε πρωτεύουσα της
ρωμαϊκής επαρχίας της Λουζιτανίας. Έτσι ξεκίνησε μια περίοδος μεγάλης
λαμπρότητος την οποία μαρτυρούν τα υπέροχα κτήριά της: θέατρο, αμφιθέατρο,
ιπποδρόμιο (τσίρκο μήκους 400 μ.), ναοί (ένας της Αρτέμιδος[5]), φράγμα,
υδραγωγεία, γέφυρες - μια μάλιστα, μήκους 800 μ. πάνω από τον Γκουαντιάνα, η
οποία σώζεται μέχρι σήμερα, από την εποχή του Τραϊανού, είναι από τις
μεγαλύτερες του αρχαίου ρωμαϊκού κόσμου, και στήθηκε μεγάλη ρωμαϊκή φρουρά για
να την υπερασπιστεί! Όλα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Η πόλη
έγινε πολύ σημαντικό πολιτικό, οικονομικό, στρατιωτικό, πολιτιστικό κέντρο και
μια από τις πιο ακμάζουσες πόλεις των ρωμαϊκών χρόνων. Ο Αυσώνιος την τοποθέτησε
στην 9η θέση μεταξύ των πιο επιφανών πόλεων στην Αυτοκρατορία! Τον 4ο
αιώνα έγινε η πρωτεύουσα της Hispaniarum Diocese.
Τον 6ο αιώνα, η
Mérida γίνεται το επισκοπικό κέντρο και η θρησκευτική πρωτεύουσα ολόκληρης της
Ιβηρικής Χερσονήσου!
Αλλά ήλθαν τα γερμανικά φύλα
(Αλανοί, Σουηβοί, Βησιγότθοι, Βάνδαλοι) και κατεστράφη ο πολιτισμός της…
Τελειωτικό κτύπημα, στις
αρχές του 19ου αιώνα η εισβολή των γαλλικών ναπολεόντειων στρατευμάτων που προκάλεσε
μεγάλη ζημιά σε όλην την Εξτρεμαδούρα και αρκετά αρχαία μνημεία στην Μέριδα λεηλατήθηκαν
και καταστράφηκαν…
Στην Μερίδα διοργανώνεται το
Ευρωπαϊκό Φεστιβάλ Νέων Ελληνο-λατινικού Θεάτρου (Teatro Grecolatino), κάθε Απρίλιο.
ΠΗΓΗ: «Las excavaciones en la
Huerta de Otero sacan a la luz el gran mosaico de Medusa en la estancia
principal de una espléndida domus romana», Mérida, 26.7.2023. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 27.7.2023.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Το 6.200 χρόνων Dolmen del prado de Lácara χρονολογείται στην ύστερη νεολιθική ή πρώιμη εποχή
του χαλκού (περ. 4200–3500 π.Χ.). Ευρίσκεται βορειοδυτικά της Mérida, μεταξύ
Aljucén - La Nava de Santiago, σε υψόμετρο περίπου 250 μ. Ήταν ταφικός τύμβος,
με διάμετρο 20 - 25 μ. και ύψος 8 - 10 μ. από πέτρες και χώμα. Ανασκαφές έγιναν
την δεκαετία του 1950. Ο διάδρομος ήταν μήκους 15 μ. και ύψους 1,50 μ. Οι
ορθοστάτες στο πλάι του ταφικού θαλάμου, κάποτε είχε ύψος 5 μ. και ο τάφος
διάμετρο περίπου 5 μ.
[2] μερίζω / μερίσδω (δωρ.) = κόβω κομμάτια, μοιράζω, χωρίζω,
διανέμω > μέρισμα (= απόσπασμα, διαίρεση, τάξη), μερισμός (= διαίρεση,
μοιρασιά), (μεριστής = ο διαιρών, μοιράζων), μεριστός (διαιρεμένος, αυτός που
μπορεί να διαιρεθεί), κλπ. Μεριδάρπαξ = αυτός που κλέβει μια μερίδα, ένα
κομμάτι – «Βατραχομ.», Πλάτ. Δημ. Ευρ., Αριστ., κ.ά.
[3] Ο Χαρίσιος > Publio Carisio / Publius Carisius
ήταν ο κληρονόμος του αυτοκράτορος Καίσαρος Αυγούστου στην Λουζιτανία. Επήρε
μέρος στους κανταβρικούς πολέμους κατά των Αστουρίων.
[5] Κτισμένος επί αρχαιοτέρου την εποχή του Αυγούστου με
αρχιτεκτονικά στοιχεία από τοπικό γρανίτη. Αρχαίο δομικό υλικό του χρησιμοποιήθηκε
για την κατασκευή του παλλατιού του κόμη του Κόρμπου / Corbos.
(*) Πόλη με το ίδιο όνομα υπάρχει και στο Μεξικό.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook