Το 3ο τεύχος του περιοδικού «ΙΛΛΥΡΙΑ»

Το 3ο τεύχος

του περιοδικού «ΙΛΛΥΡΙΑ»

Του Γιώργου Λεκάκη

Ανάμεσα στα περιεχόμενα του περιοδικού «Iliria», τ. 3, του 1974, διαβάζουμε:

        - Επέκταση κατάρρευση: Το ιλλυρικό κράτος στους πολέμους κατά της Ρώμης (231 - 168 π.Χ.) - S. Islami

        - Ο σταθμός της Μέσης Νεολιθικής στο Cakran στο Φιέρι[1] - M. Korkuti, Zh. Andrea

        - Επισκόπηση του πολιτισμού της πρώτης περιόδου της Εποχής του Σιδήρου στην Αλβανία – Fr. Prendi

        - Ανασκαφή τύμβου στο Dukat[2] – N. Ceka

        - Η δεύτερη νεκρόπολη της Απολλωνίας(**) (Ανασκαφές 1962) – Al. Mano

        - Shurdhahu[3] Σάρδας[4], μια μεσαιωνική αλβανική οχυρή πόλη (Αποτελέσματα ανασκαφών 1967-1970) – H. Spahiu, D. Komata

        - Τα ψηφιδωτά της παλαιοχριστιανικής βασιλικής της Λινής[5] (Pogradec) – Sk. Anamali

        - Αρχαιολογικός χάρτης της κοιλάδας του Δρίνου – D. Budina

Αποτελέσματα των αρχαιολογικών ανασκαφών του 1973, 383 – 489:

        - Αποτελέσματα των ανασκαφών του 1973 στον νεολιθικό οικισμό Dunavec, 383 – 387 – M. Korkuti

        - Ανασκαφές του 1973 στο Maliq[6], 389 – 393 - Frano Prendi

        - Τα αποτελέσματα των ανασκαφών στον τύμβο - νεκροταφείο του Pazhok[7], 395 – 401 - Namik Bodinaku

        - Ιλλυρικό νεκροταφείο Barçi (Ανασκαφές 1973), 403 – 407 – Zh. Andrea

        - Νεκροταφείο του Prodan, 409 – 412 – Sk. Aliu, V. Qirjaqi

        - Έρευνα και νομισματικά δεδομένα του 1973 από το Zgërdhesh[8],  413 - 420

        - Το νεκροταφείο τύμβου του Chinamak - Kukës 1973, 421 – 425 – B. Jubani

        - Θέατρο Απολλωνίας(**) (Αποτελέσματα ανασκαφών 1973), 427 – 433 – Al. Mano.

        - Ο προαστικός οικισμός στο Gradishte του Belshi[9], 435 – 442 – N. Ceka

        - Τα αποτελέσματα των αρχαιολογικών ανασκαφών του 1973 στο Dimal, 443 – 448 – B. Dautaj

        - Αποτελέσματα των αρχαιολογικών ανασκαφών του 1973 στην Αντιγόνεια, 449 – 454 – D. Budina

        - Οι αρχαιολογικές ανασκαφές του 1973 στο χωριό Klos[10] της Μαλακάστρας, 455 – 460 – L. Papajani

        - Τα αποτελέσματα της ανασκαφής στο Gradishta της Συμίζης[11] το 1973, 461 – 467 – P. Lera

        - Τα αποτελέσματα των ανασκαφών του 1973 στο Κάστρο του Πόγραδετς, 469 – 474 – Sk. Anamali

        - Τα αποτελέσματα των αρχαιολογικών ανασκαφών στο Κάστρο στα Κάνινα[12] (Επαρχία Αυλώνας) το 1971 και το 1973, 475 – 481 – D. Komata

        - Οι αρχαιολογικές ανασκαφές του 1973 στο Κάστρο της Αντιπάτρειας[13], 483 – 489 – M. Spahiu

ΠΗΓΗ: Περσέας.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ - ΣΧΟΛΙΑ Γ. Λεκάκη - ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης "ΗΠΕΙΡΟΣ, η γωνιά που πέτρωσε στο 5":

---

[1] Η Φιέρη / Fier / Rrethi i Fierit είναι μια αρχαία ελληνική πόλη, κοντά στην Απολλωνία(**)Ιλλυρίας. Εδώ εσπούδασε για κάποιο διάστημα ο διάσημος Ρωμαίος ρήτορας Κικέρων.

[2] Στην Ντουκάτ ευρέθησαν τάφοι με ποικίλα ευρήματα μεσοελλαδικής εποχής (2000 - 1550 π.Χ.): Μαχαίρια (τύπου Αιγαίου) και μινυακά σκεύη (πιθανόν τοπικής κατασκευής, αυτό σημαίνει εγκατάσταση Μινυών). Ανακαλύφθηκαν επίσης ξίφη (τύπου Naue II, χαρακτηριστικά του μυκηναϊκού ελληνικού πολιτισμού του 12^ου αιώνα). Η αρχιτεκτονική ομοιότητα με τον τύμβο του Torre Santa Sabina στο Μπρίντιζι της Απουλίας Μεγάλης Ελλάδος, παρέχει στοιχεία επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης μεταξύ των δύο ακτών της Αδριατικής. Στην περιοχή εντοπίζονται ανταλλαγές με την άλλη πλευρά της Αδριατικής και του Αιγαίου. Γύρω στον 11^ο - 10^ο αιώνα π.Χ. υπάρχουν εισαγωγές από την Κάτω Ιταλία / Μεγάλη Ελλάδα στην πεδιάδα Dukat. Ευρέθησαν επίσης και δύο ιλλυρικοί τύμβοι, εν χρήσει από την Εποχή του Χαλκού έως την Εποχή του Σιδήρου. Κυριώτερο λιμάνι της Ντουκάτ ήταν η αρχαία ελληνική Ωρικός(*).

[3] Shurdhahut, νησί στην βόρεια Αλβανία.

[4] Η Σάρδα / Shurdha / Sarda. Ιδρύθηκε τον 6^ο - 7^ο αιώνα μ.Χ. Συνδέεται με την ανάπτυξη του πολιτισμού Κομανών – Κρούγιας / Komani-Kruja στην βόρεια Αλβανία. Η πόλη βρισκόταν σε στρατηγική θέση στον παλαιό δρόμο Αδριατικής θάλασσας - Δαρδανίας και χρησίμευε ως σημείο ανάπαυσης κατά μήκος της εμπορικής οδού.

[5] Η Λινή / Λιν / Lini, είναι χωριό της Αλβανίας, σε μια μικρή χερσόνησο στη λίμνη Οχρίδα. Η περιοχή κατοικείται τουλάχιστον πριν από 8.500 χρόνια. Τα αρχαιολογικά ευρήματα από την κορυφή του λόφου επάνω από το σημερινό χωριό περιλαμβάνουν θεμέλια τοίχων και ψηφιδωτά παλαιοχριστιανικής βυζαντινής εκκλησίας, που χρονολογείται από τον 6ο αι.

[6] Maliq, Maliqi, Malik: Έχει αρχαιολογικούς χώρους της πρώιμης Εποχής του Χαλκού. Με σχέδια αγγείων επηρεασμένων από στυλ κεραμικής της Ελλάδος της Εποχής του Χαλκού. Ωστόσο, μια τεχνοτροπική ρήξη εμφανίζεται με «πιο ακατέργαστους κεραμικούς τύπους, που συχνά περιλαμβάνουν αγγεία διπλής λαβής και κύπελλα μονής λαβής, χωρίς σύνδεση με προγενέστερα ενεολιθικά επίπεδα [αρχαιολογικών ανασκαφών].

[7] Στην κεντρική Αλβανία, από τον λεγόμενο «πολιτισμό Glasinac-Mat». Τύμβος της Ύστερης Εποχής του Χαλκού (περίπου 1300 π.Χ.). Ένας από τους πιο σημαντικούς αρχαίους τύμβους - μνημεία στην Αλβανία. Οι άλλοι είναι ο τύμβος στην Καμενίτσα / Kamenica και ο Τύμβος στο Λοκφεντ / Lofkënd.

[8] Ίσως η Αλβανόπολις, βλ. Κλ. Πτολεμαίος, Πλίνιος ο Πρεσβ. Η αρχική πόλη του 150 μ.Χ. είχε συνολική έκταση 20 εκταρίων. Αλλά έχεις κατασκευές από πολλές περιόδους: Η πρώτη ανήκει σε τυπική κατασκευή του 6^ου αι. π.Χ. (λίθοι με ελάχιστα λαξεύματα), και είναι στην κορυφή του λόφου, όπου πρέπει να επικεντρωνόταν ο πρώτος οικισμός. Μια δεύτερη οικοδομική περίοδος (5^ος αι. π.Χ.) χαρακτηρίζεται από την χρήση κυβικών πλίνθων, με την κατασκευή των περισσότερων τειχών της πόλης, των πύργων και της ακρόπολης, καθώς και των σημαντικότερων κτηρίων. Αρχαιολογικά ευρήματα (σφραγίδες από κεραμίδια στέγης) μαρτυρούν τουλάχιστον 5 χώρους κατασκευής κεραμικών. Άλλες εγκαταστάσεις παρήγαγαν αμφορείς, τερακότες και διάφορα πιάτα. Έχει βρεθεί και ιλλυρικό κράνος. Ίσως ήταν όλα τοπικά προϊόντα.

Το εμπόριο της πόλης φαίνεται από αντικείμενα κεραμικής, που ήταν χαρακτηριστικά του Δυρραχίου και της Λισσού, καθώς και νομίσματα, κυρίως του Δυρραχίου, τα οποία ανήκουν όλα στα τέλη του 4^ου αιώνα π.Χ. έως τον 2^ο αιώνα π.Χ. Επί πλέον, έχει βρεθεί ένα άγαλμα της Αρτέμιδος, καθώς και διάφορες διακοσμητικές τερακότες, που δείχνουν την παρουσία της ελληνικής πολιτιστικής ζωής στην πόλη. Οι Ιλλυρικοί πόλεμοι αποδυνάμωσαν την πόλη και στην συνέχεια η τελική εισβολή των Ρωμαίων προκάλεσε την εγκατάλειψη της πόλης, η οποία παραμένει ακατοίκητη έκτοτε…

[9] Οι αρχαιολογικές ανασκαφές στο Gradishte αποδεικνύουν ότι εκεί υπήρχε αρχαίος ιλλυρικός οικισμός. Ο χώρος κατοικείτο από την πρώιμη Εποχή του Χαλκού.

[10] Ίσως παράφραση του Εκάλη (> Εκάλης > Κλος).

[11] Το κάστρο της Gradishta της Symizës έχει την ίδια τεχνική κατασκευής με το Κάστρο του Marshej: Και τα δύο χαρακτηρίζονται από μια σειρά μεσαίων και μικρών λίθων, που τοποθετούνται ακανόνιστα και χρονολογούνται στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού (1500 - 1200 π.Χ.).

[12] Η πρώτη φάση του οχυρού χρονολογείται στα τέλη του 4^ου / αρχές του 3^ου  αιώνα π.Χ. και συνδέεται με την ανάπτυξη οχυρωματικών τοποθεσιών στην περιοχή από Ιλλυρικά φύλα. Η Κανίνη ήταν στην κύρια διαδρομή των Αμάντων προς την θάλασσα.

Ως όνομα οχυρωμένου οικισμού [τα Κάνινα (στον πληθυντικό)] μαρτυρείται για πρώτη φορά στις αρχές του 11^ου αιώνα μ.Χ. στα βυζαντινά ελληνικά. Ο οικισμός των Κανίνων αναπτύχθηκε κάτω από το Κάστρο της Κανίνης, στην κορυφή ενός λόφου που βλέπει στο χωριό.

Η Κανίνη ίσως είναι η άγνωστη ακόμη αρχαία ελληνική πόλη Θρόνιον(***) [ή το Θρόνιο(***) ήταν στο Τρίπορτο]. Τα υπολείμματα των αρχαίων τειχών της πρώτης φάσης χρησιμοποιήθηκαν για την ανοικοδόμησή του, στην ύστερη αρχαιότητα. Τα αρχαιολογικά δεδομένα συμπίπτουν με τις προσπάθειες ανοικοδόμησης του Ιουστινιανού (6ος αιώνας μ.Χ.). Ίσως να είναι και το οχυρό Κιόνι(4*), που αναφέρει ο Προκόπιος στο «Epirus Vetus».

Τον 11^ο - 12^ο αιώνα, τα Κάνινα - μαζί με την Ωρικό(*) και την Αυλώνα - απετέλεσαν βυζαντινή επαρχία. Τον 13^ο αιώνα αποτελούσε τμήμα του Δεσποτάτου της Ηπείρου, μέχρι που ο Μιχαήλ Β΄ Κομνηνός Δούκας το έδωσε ως προίκα στην κόρη του Έλενα Αγγελίνα Δούκαινα, όταν υπανδρεύτηκε τον βασιλιά της Σικελίας Μανφρέδο (1258). Το 1280-1290 διεκδικήθηκε από την Βυζαντινή Αυτοκρατορία και τους Αντζεβίνους / Ανδεγαβινούς. Ο ποιητής της εποχής Μανουήλ Φίλης στα έργα του αναπολεί την εκστρατεία του πρωτοστρατηλάτη Μιχαήλ Γλαβά Ταρχανειώτη. Παρέμεινε πάντως μέρος του Βασιλείου της Σικελίας, μαζί με τον Αυλώνα, τουλάχιστον μέχρι το 1330.

Από τα Κάνινα καταγόταν η Ανδρονίκη Αριανίτη, γνωστή και ως Δόνικα Καστριώτη (1428 - 1506) αρχόντισσα και σύζυγος του Έλληνα ηγέτη Γεωργίου Καστριώτη (Σκεντέρμπεη). Ήταν κόρη του ηγέτη Γεωργίου Αριανίτη.

[13] Αντιπάτρεια > βυζ. Πουλχεριόπολις > Βελλέγραδα, Βελιγράδι > Belogradum, Bellegradum, Belgrad, Belgrado, Bellegrada, Belgrado di Romania / Rumelian Belgrade (= Ελληνικό Βελιγράδι), Belgrad-i Arnavud > Berat / Birat > Μπεράτι, Βεράτι.

Εδώ έχουν βρεθεί κεραμικά ευρήματα από τον 7^ο αιώνα π.Χ. ίσως Ιλλυριών. Η ίδρυση της πόλεως όμως πρέπει να αποδοθεί στον Κάσσανδρο της Μακεδονίας, όταν έλαβε τον έλεγχο της νότιας Ιλλυρίας, γύρω στο 314 π.Χ.

(*) Η αρχαιοτάτη ελληνική πόλις Ωρικός (> Ωρωπός), είχε ήδη παραφρασθεί χριστιανικά σε… Ιεριχώ [Provincia Jericho et Caninon] -  βλ. αυτοκρατορικό χρυσόβουλο που παραχώρησε στην Βενετία το 1198 ο Αλέξιος Γ' Άγγελος.

(***) Κατ' άλλους το Θρόνιον είναι η νήσος Οθρωνοί (> Οθωνοί) των Διαποντίων Νήσων,

(4*) Με το ίδιο όνομα απαντάμε και παραλιακό χωριό στην Ιθάκη.

περιοδικο ΙΛΛΥΡΙΑ 1974, επεκταση καταρρευση αρχαιο ιλλυρικο κρατος πολεμος Ρωμη 231 - 168 πΧ 3ος 2ος αιωνας σταθμος Μεση Νεολιθικη κακραν Cakran Φιερι πολιτισμος Εποχη Σιδηρου Αλβανια ανασκαφη τυμβο ντουκατ Dukat νεκροπολη νεκροποληις Απολλωνια Ανασκαφες 1962 σουρνταχου Shurdhahu Σαρδα μεσαιωνικη αλβανικη οχυρη πολη 1967 1970 ψηφιδωτο παλαιοχριστιανικη βασιλικη Λινης Pogradec αρχαιολογικος χαρτης κοιλαδα ποταμος Δρινος αρχαιολογια 1973 νεολιθικος οικισμος ντουναβετς Dunavec, Maliq μαλικ νεκροταφειο παζοκ Pazhok ιλλυρια μπαρτσι Barci προνταν Prodan, ερευνα νομισμα Zgerdhesh ζγκερντες τσιαναμακ Chinamak κουκες Kukes θεατρο Απολλωνιας προαστικος γκραντιστε Gradishte μπελς μπελσι Belshi αρχαιολογικη ντιμαλ Dimal, αρχαιολογικες Αντιγονεια, χωριο κλος Klos Mallakastres / Μαλακαστρα γκραντιστα Gradishta Συμιζη Καστρο Πογραδετς, Κανινα Επαρχια Αυλωνας Αντιπατρεια Φιερη Fier / Rrethi i Fierit αρχαια ελληνικη πολη, Απολλωνια Ιλλυριας Ρωμαιος ρητορας ρητωρ Κικερων Κικερωνας δουκατ ταφος ευρημα μεσοελλαδικη εποχη 3η 2η χιλιετια 2000 - 1550 μαχαιρι Αιγαιο μινυακα σκευη Μινυες ξιφος ναουε Naue II, μυκηναικος ελληνικος πολιτισμος 12ος αρχιτεκτονικη τορε τορρε σαντα σαμπινα σαβινα αγια σαβινα Torre Santa Sabina Μπριντιζι Απουλια Μεγαλη Ελλαδα Αδριατικη κατω ιταλια 11ος - 10ος ιλλυριοι τυμβοι, Χαλκου Σιδηρου λιμανι Ωρικος νησι βορεια Σαρδη / σουρντα σουρδα Shurdha / Sarda 6ος - 7ος Κομανοι κομανα Κρουγια Komani Kruja βορειος στρατηγικη θεση θαλασσα Δαρδανια εμποριο Λιν / Lini, λιμνη Οχριδα αχριδα 8.500 χρονια πριν 6500 7η αρχαιολογικα ευρηματα λοφος θεμελια τοιχος ψηφιδωτα χριστιανικη βυζαντινη εκκλησια μαλικι Maliqi, πρωιμη αγγειο στυλ κεραμικη Ελλαδα τεχνοτροπια ακατεργαστο κεραμικο αγγεια διπλη λαβη κυπελλο μονη ενεολιθικα κεντρικη Glasinac Mat γκλασινατς ματ υστερη 1300 μνημειο Καμενιτσα / Kamenica Λοκφεντ / Lofkend Αλβανοπολις, Αλβανοπολη Πλινιος Πρεσβυτερος λιθοι λαξευμα 5ος κυβικος πλινθος κατασκευη τειχη πυργος ακροπολη κτηριο σφραγιδα κεραμιδι στεγη κεραμικα αμφορεις, τερακοτα πιατο ιλλυριακο κρανος Δυρραχιο Λισσος νομισματα, αγαλμα θεα Αρτεμις, αρτεμη διακοσμηση πολιτιστικη Ιλλυρικοι πολεμοι εισβολη Ρωμαιοι εγκαταλειψη ακατοικητη παραφραση Εκαλη Symizes τεχνικη μερσει Marshej ακανονιστα 1500 - 1200 οχυρο Ιλλυρικα φυλα. Κανινη Αμαντες μΧ βυζαντιο αγνωστη Θρονιον Θρονιο Τριπορτο ανοικοδομηση αρχαιοτητα Ιουστινιανος οχυρα Κιονι, Προκοπιος Epirus Vetus 12ος Αυλωνα 13ος Δεσποτατο της Ηπειρου, Μιχαηλ Β Κομνηνος Δουκας προικα Δουκαινα, γαμος βασιλιας Σικελια Μανφρεδος 1258 1280 1290 150 κλαυδιος πτολεμαιος Βυζαντινη Αυτοκρατορια Αντζεβινοι Ανδεγαβινοι ποιητης Φιλης εργο εκστρατεια πρωτοστρατηλατης Γλαβας Ταρχανειωτης Ταρχανιωτης Αυλωνας, αυλων 14ος 1330 Αριανιτη, Καστριωτη 15ος 16ος αρχοντισσα ελληνας ηγετης Καστριωτης Σκεντερμπεης Αριανιτης Ωρωπος Ιεριχω Provincia Jericho et Caninon κανινο κανινον αυτοκρατορικο χρυσοβουλο Βενετια 1198 Αλεξιος Γ αγγελος Αντιπατρεια Πουλχεριοπολις Πουλχεριουπολις Πουλχεριοπολη Πουλχεριουπολη > Βελλεγραδα, Βελεγραδα Βελιγραδι > Belogradum, Bellegradum, Belgrad, Belgrado, Bellegrada Belgrado di Romania ρομανια ρουμελια / Rumelian Belgrade, Belgrad i Arnavud > Berat / Birat > Μπερατι, Βερατι μπερατ μπιρατ αρναουτηδες αρναουτοι Κασσανδρος Μακεδονιας, 314 Μακεδονια Ζγκερδες νησος Οθρωνοι Οθωνοι Διαποντια Νησια κερκυρας κερκυρα Ιθακη Οθρωνος Οθωνος Διαποντιοι Νησοι Ιθακης ιονιο πελαγος ιωνιο

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ