Ο ΕΞΟΡΚΙΣΤΗΣ
του WILLIAM FRIEDKIN
– 50 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Α’ ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ σε ΨΗΦΙΑΚΑ ΑΠΟΚΑΤΕΣΤΗΜΕΝΗ ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ στο STUDIO new star art cinema
Το Κακό δεν
στήνει ενέδρες σε ομιχλώδη σοκάκια καθώς επιστρέφουμε αμέριμνοι σπίτι, ούτε
υποχωρεί με ξόρκια και προσευχές. Το Κακό κατοικεί μέσα μας.
Η τρομακτικότερη ταινία όλων των
εποχών.
- Το σοκ που
βίωσαν οι θεατές την εποχή που βγήκε η ταινία στις αίθουσες ήταν πρωτόγνωρο.
- Καμμία παραγωγή τρόμου δεν είχε πάει μέχρι τότε εκεί
όπου πήγε η ταινία του Φρίντκιν.
- Βασισμένη στο μπεστ-σέλερ του Γουίλιαμ Πίτερ Μπλάτι, που
υπογράφει και το σενάριο.
- Όσκαρ Ήχου και Διασκευασμένου
Σεναρίου.
- Υποψήφια για 10 Όσκαρ
- Προτεινόμενη για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας
Ο ΕΞΟΡΚΙΣΤΗΣ
Σκηνοθεσία: Γουίλιαμ
Φρίντκιν
Σενάριο: William
Peter Blatty
Παραγωγή: William
Peter Blatty
Μουσική: Jack
Nitzsche
[στην ταινία ακούγεται περαστικά και ένα τραγούδι του Μ. Λοΐζου σε στίχους Λευτ. Παπαδόπουλου, το "Παραμυθάκι μου", που ερμηνεύει ο Γ. Καλατζής].
Φωτογραφία: Owen
Roizman
Παίζουν: Μαξ φον Σίντοφ,
Τζέισον Μίλερ, Έλεν Μπέρνστιν, Λίντα Μπλερ
Γλώσσα:Αγγλικά, Λατινικά,
Ελληνικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Αραβικά
Διάρκεια: 122′
Έτος παραγωγής: 1973
ΣΥΝΟΨΗ
Η μικρή
Ρέιγκαν ΜακΝίλ ζει με την Κρις, μητέρα της και διάσημη ηθοποιό, σε ένα ήσυχο
προάστιο της Ουάσιγκτον. Όμως, τώρα τελευταία η Ρέιγκαν δεν αισθάνεται καλά.
Παρουσιάζει περίεργα κι ανεξήγητα συμπτώματα, όπως ανόρθωση του σώματός της από
το έδαφος και άσκηση υπερφυσικών δυνάμεων. Οι γιατροί στους οποίους απευθύνεται
για βοήθεια η απελπισμένη μητέρα σηκώνουν ψηλά τα χέρια τους, αδυνατώντας να
εξηγήσουν το φαινόμενο. Τότε, η Κρις παίρνει την απόφαση να ζητήσει τη βοήθεια
της εκκλησίας και συγκεκριμένα συναντά τον πατέρα Κάρας, που είναι παράλληλα
και ψυχίατρος. Όταν ο τελευταίος αντικρίζει τη Ρέιγκαν, συνειδητοποιεί ότι η
νεαρή κοπέλα είναι δαιμονισμένη, έχοντας καταληφθεί από ένα τρομακτικό
δαιμονικό πνεύμα. Τότε, ο πατήρ Κάρας αποφασίζει να ζητήσει τη βοήθεια του
πατρός Μέριν, ειδικού σε ζητήματα εξορκισμού, προκειμένου να απαλλάξουν το
άτυχο κορίτσι από τον δαίμονα. Ο γηραιός πατήρ Μέριν δέχεται, και ο εξορκισμός
αρχίζει…
Μια λαμπερή
ηθοποιός του κινηματογράφου, η Chris McNeil (Ellen Burstyn) ζει με την έφηβη
κόρη της, Regan (Linda Blair), σε ένα σπίτι στο Georgetown. Η ζωή της Chris εκ
πρώτης όψεως φαντάζει ιδανική, όμως τα άγχη μιας μόνης μητέρας που παράλληλα
συντηρεί ένα σπίτι, μια ανήλικη κόρη και μια επιτυχημένη καριέρα στην υποκριτική
(και κατά συνέπεια μια αξιότιμη θέση στην γκλαμουράτη πλευρά του επαγγέλματός
της), δεν μπορούν παρά να επιβεβαιώσουν πως η δουλειά της είναι κάτι παραπάνω
από απαιτητική. Ενώ όλα βαίνουν ομαλώς, με την νεαρή Regan να φαίνεται ότι
υπερλατρεύει την μητέρα της ως το μοναδικό γονικό παράδειγμα που έχει στην
διάθεσή της κατά την - κατ’ επιλογήν - απουσία του πατέρα της και την καριέρα της
Chris να βρίσκεται στο πικ της, η μοίρα σιωπηλά ετοιμάζει σιγά σιγά την
συντριπτική της εκδίκηση.
FLICKR
για
ΑΦΙΣΕΣ/ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ/BANNER
O Γουίλιαμ
Φρίντκιν σε συνέντευξή του για την ταινία του «Ο Εξορκιστής» - ΕΔΩ.
v=poI8YPi4pKM&t=3s&ab_channel=TurnerClassicMovies
Το αρχικό
teaser trailer της ταινίας ήταν ασπρόμαυρο και δεν περιείχε τίποτα άλλο πέρα
από κάποιες εικόνες ενός δαίμονα, με την εικόνα να αναβοσβήνει πάρα πολύ
γρήγορα. Αυτό το βίντεο απαγορεύτηκε σε πολλούς κινηματογράφους, καθώς κρίθηκε
πολύ τρομακτικό.
Η ταινία
είναι εμπνευσμένη από ένα μυθιστόρημα και το μυθιστόρημα από μία αληθινή
ιστορία
Το
μυθιστόρημα του William Peter Blatty βασίζεται σε έναν πραγματικό εξορκισμό
ενός αγοριού με το ψευδώνυμο Roland Doe και είχε λάβει χώρα το 1949. Η ιστορία
αυτού του παιδιού είχε γίνει είδηση και είχε τραβήξει το ενδιαφέρον του
συγγραφέα, ο οποίος φοιτούσε τότε στο Πανεπιστήμιο Georgetown.
Παράλληλα,
εκτυλίσσεται η ιστορία ενός Ελληνοαμερικανού ιερέα, του Damien, που χάνει την
μητέρα του και εν συνεχεία εκτός από το δυσάρεστο αυτό γεγονός έρχεται
αντιμέτωπος και με την πίστη του, η οποία με τον καιρό φθίνει. Οι δρόμοι των
δύο πρωταγωνιστών, δεν αργούν να συναντηθούν. Ο συνάδελφος του Damien, ο πάτερ
Dyer, θεωρεί πως ο καταλληλότερος για την υπόθεση της Regan είναι ο νεαρός
ιερέας, οπότε και πείθει εν τέλει την Chris να συμφωνήσει στον τρόπο που θα
αντιμετωπιστεί η κατάσταση της κόρης της. Ταυτόχρονα, η Regan χάνει όλο και πιο
πολύ την ανθρώπινη υπόστασή της, παραβλέποντας τους τρόπους της, οποιονδήποτε
κανόνα, ενώ η εικόνα της μητέρας της και της προηγούμενής της ζωής, μοιάζουν
πια θολά.
Η ταινία με
το πέρας των λεπτών της, γίνεται σκοτεινότερη. Το κλίμα αλλάζει αισθητά και το
όμορφο σπίτι στο Georgetown, είναι πλέον ψυχρό και δείχνει μολυσμένο. Η
πρωταγωνίστρια διαρκώς βρίζει, κάνει πράσινους εμετούς, χτυπάει, σκοτώνει και
διέπεται από ένα πελώριο σύννεφο σκότους. Δεν μιλάμε πλέον για ένα έφηβο
κορίτσι που ανακαλύπτει τον εαυτό του, αλλά για τον ίδιο τον Σατανά. Η Chris
είναι ανίκανη πλέον να την σταματήσει καθώς η δύναμη της Regan, είναι ανώτερη
των ανθρωπίνων δυνάμεων.
Ο Εξορκιστής αποτελεί
την ύστατη εμπειρία τρόμου που μπορεί να νιώσει ο θεατής ακόμα και
σήμερα μετά από 47 χρόνια. Δεν είναι τόσο η εξαιρετικά τρομακτική και
αποκρουστική εμφάνιση της Linda Blair και τα 50 λεπτά του εξορκισμού. Μαζί με
αυτά έχουμε να έρθουμε αντιμέτωποι με το πώς ο Friedkin μας προειδοποιεί πως το
Κακό μπορεί ξαφνικά και χωρίς προειδοποίηση να έρθει στην ζωή μας και κυρίως να
φωλιάσει στο περιβάλλον μας ακόμα και στην οικογένεια μας. Σημαντικές
λεπτομέρειες στην ταινία μας ανατριχιάζουν και συχνά ο Friedkin χωρίς να θέλει
να ερευνήσει τα αίτια της εμφάνισης του Κακού, μας βάζει σε σκέψεις με την
αλαζονεία και την ανικανότητα των Ιατρών και της επιστήμης. Με τον χωρισμό της
Ellen Burstyn και την αδυναμία επικοινωνίας με τον πατέρα του κοριτσιού την
ημέρα των γενεθλίων της, με τις τύψεις του Πάτερ Κάρας για την εγκατάλειψη και
τον θάνατο της μητέρας του και με την αμφισβήτηση της ίδιας του της πίστης.
Μήπως το Κακό υπάρχει ήδη στην ζωή μας;
»There ‘s
only one» θα αναφωνήσει ο εξαιρετικός Max Von Sydow όταν ο Jason Miller θα
αναφέρει τις προσωπικότητες που έχει παρουσιάσει στον δαιμονισμό της η Ρέγκαν.
Και αυτό ισχύει και για τον Εξορκιστή σαν ταινία. Η πρώτη και μεγαλύτερη
εμπορική επιτυχία ταινίας τρόμου που άσκησε απίστευτη επιρροή στις μετέπειτα
ταινίες του συγκεκριμένου κινηματογραφικού είδους. Μεγάλος και
πρωτοποριακός σκηνοθέτης ο William Friedkin ο οποίος για να πετύχει το
αποτέλεσμα που ήθελε κατέφυγε ακόμα και σε ακραίες τεχνικές όπως να πυροβολεί
με όπλο στην διάρκεια των γυρισμάτων για να προκαλεί ένταση στους ηθοποιούς
ακόμα και να ρίχνει την θερμοκρασία κάτω του μηδενός στο set των γυρισμάτων του
εξορκισμού προκειμένου να πετύχει το απόλυτο εχθρικό περιβάλλον και να
διαγράφονται οι αναπνοές των ηθοποιών.[…]
Τα ρεκόρ του «Εξορκιστή», της πιο εμπορικής ταινίας
τρόμου και η αληθινή ιστορία
Το 2010 η ταινία
χαρακτηρίστηκε από την Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου ως «πολιτιστικά, αισθητικά και
ιστορικά σημαντική» και επιλέχθηκε να ενταχθεί στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου
των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Ο εξορκιστής έγινε η πιο κερδοφόρα ταινία
τρόμου όλων των εποχών και είχε σημαντική επιρροή στο κοινό, εισπράττοντας
402.500.000 δολλάρια παγκοσμίως. Στις ΗΠΑ ο θρίαμβός της υπήρξε μεγάλος: 30.000.000 θεατές. Εισέπραξε απροσδόκητα καλές κριτικές και ήταν υποψήφιο για
δέκα βραβεία Όσκαρ. Το βιβλίο στο οποίο είχε βασιστεί η ταινία πούλησε στις ΗΠΑ
περίπου 6.000.000 αντίτυπα. Το μυθιστόρημα του Γουίλιαμ Πίτερ Μπλάτυ
είναι εμπνευσμένο από εξορκισμό, ο οποίος πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ το 1949.
Στις 26 Ιανουαρίου 1949
πέθανε στο Κότατζ Σίτι κοντά στη Ουάσινγκτον η θεία του Ρόλαντ Ντόου (γεννηθείς
το 1935), ο οποίος, προφανώς επηρεασμένος από τον θάνατό της άλλαξε συμπεριφορά
με τέτοιο τρόπο ώστε να «διαπιστωθεί» ότι δαίμονες έχουν αναλάβει το έλεγχο του
προσώπου του.
Από την πλευρά της
μητέρας του είχε δεχτεί αυστηρά θρησκευτική ανατροφή ενώ η θεία του τον είχε
μάθει περί αποκρυφισμού και χρήσης της πνευματιστικής δέλτου (Ouija board).
Ψάχνοντας βοήθεια, η μητέρα του απευθύνθηκε αρχικά στον ρωμαιοκαθολικό ιερέα
Άλμπερτ Χιουζ της εκκλησίας St. James της γειτονικής πόλης Μάουντ Ράινερ. Στις
11 Μαρτίου ο Ρόλαντ Ντόου δέχτηκε πρώτη φορά την επίσκεψη του εξορκιστή
Γουίλιαμ Σ. Μπόουντερν και των βοηθών του Ρέιμοντ Φ. Μπίσοπ και Γουόλτερ
Χάλοραν.
Στις 16 Μαρτίου ο
Αρχιεπίσκοπος Τζόζεφ Ε. Ρίτερ έδωσε την άδεια του να πραγματοποιηθεί
εξορκισμός, ο οποίος διάρκεσε μέχρι την 18 Απριλίου.
Ο Father Walter Halloran
παρατήρησε ότι το αγόρι κατά τη διάρκεια του εξορκισμού μιλούσε λατινικά. Οι
φράσεις του όμως ήταν μέρος της ρωμαιοκαθολικής λειτουργίας η γλώσσα της οποίας
ήταν μέχρι το 1965 τα λατινικά.
Επίσης κατά τη διάρκεια
του εξορκισμού διαπιστώθηκε η αξιοσημείωτη ευστοχία του Ρόλαντ στο φτύσιμο. Την
ικανότητα αυτή όμως, κατά το μεγαλύτερο του αδερφό, είχε αποκτήσει ήδη πριν.
Επίσης το κρεβάτι του Ρόλαντ κινήθηκε στο δωμάτιο του. Το γεγονός αυτό
εξηγείται αφού το κρεβάτι είχε τροχούς και με κάθε απότομη κίνηση του
δεκατετράχρονου επάνω του μετακινούνταν.
Στις 20 Αυγούστου 1949 ο
εξορκισμός δημοσιεύτηκε σε άρθρο της εφημερίδας Washington Post. Αυτό θα
διαβάσει αργότερα ο τότε εικοσάχρονος Γουίλιαμ Πίτερ Μπλάτυ, φοιτητής του
πανεπιστημίου Τζώρτζταουν και θα του σταθεί έμπνευση για μυθιστόρημά του.
10+1 σκηνές που σοκάρουν
Στο ημισκότεινο δωμάτιο,
από το τρανζίστορ ακούγεται η φωνή της Ρίτας Σακελλαρίου να τραγουδά
«Ιστορία μου, αμαρτία μου». Ο ιερέας Ντέμιαν Κάρρας έχει πάει να επισκεφθεί την
υπερήλικη μητέρα του. «Ντίμι, κάτι έχεις. Κάτι σε απασχολεί», του λέει. Ο ίδιος
προσπαθεί να την καθησυχάσει. Σε λίγο θα φύγει για το σπίτι των ΜακΝίλ, όπου θα
ξεκινήσει ο εξορκισμός της μικρής Ρίγκαν. Σαν να ξέρει τι τον περιμένει...
1. Ο τρόμος ήταν αληθινός
Ο Φρίντκιν ήταν εμμονικός με την αποτύπωση του τρόμου στα πρόσωπα των ηθοποιών
που έπαιζαν στον «Εξορκιστή». Για να έχει εγγυημένο αποτέλεσμα, ο σκηνοθέτης
είχε πάντα μαζί του ένα αληθινό όπλο, γεμάτο άσφαιρα. Πριν από κάθε σκηνή
ακραίου φόβου, πλησίαζε τον/την ηθοποιό και πριν φωνάξει «action», πυροβολούσε
πίσω του, με τις κάμερες να αποτυπώνουν αληθινή έκπληξη και φόβο. Ο ηθοποιός
Τζέισον Μίλερ - έπαιζε τον ιερέα Ντέμιαν Κάρρας - έλεγε αργότερα ότι «ο Φρίντκιν
είναι παλαβός. Πυροβολούσε πίσω από τα κεφάλια μας για να βγάλει έκπληξη».
Δεν χρησιμοποιούσε μόνο όπλο, βέβαια, ο Φρίντκιν. Πριν από την τελευταία σκηνή
του εξορκισμού, ο σκηνοθέτης ήταν δυσαρεστημένος με την απόδοση του ηθοποιού
Γουίλιαμ Ο’Μάλεϊ και, αφού τον κάλεσε στην άκρη να μιλήσουν ιδιαιτέρως, τον
ρώτησε: «Με εμπιστεύεσαι;» Ο ηθοποιός τού απάντησε θετικά και ο Φρίντκιν του
άστραψε ένα δυνατό χαστούκι στο πρόσωπο. Αμέσως φώναξε «action». Στην σκηνή, τα
χέρια του Ο’Μάλεϊ τρέμουν. Τώρα, ξέρετε γιατί.
Ορισμένες φορές, οι κάμερες αποτύπωναν και αληθινό πόνο, αληθινές κραυγές
αγωνίας. Οπως συνέβη με την ηθοποιό Ελεν Μπέρστιν που έπαιζε τη μητέρα της
δαιμονισμένης Ρίγκαν. Στη σκηνή που η Ρίγκαν καταλαμβάνεται από τον δαίμονα, η
μητέρα της τρέχει για να τη σώσει, αλλά καταλήγει βίαια στο έδαφος
ουρλιάζοντας. Δυστυχώς, αυτές οι κραυγές πόνου είναι αληθινές. Η ηθοποιός
χτύπησε τον κόκκυγά της με δύναμη, καθώς το συνεργείο την τράβηξε από το
καλώδιο όπου ήταν δεμένη με παραπάνω δύναμη, κάτι που οδήγησε σε (μόνιμο) τραυματισμό
της στη σπονδυλική στήλη. Ο Φρίντκιν ξετρελάθηκε από τον ρεαλισμό της σκηνής
και αποφάσισε να κρατήσει τις αληθινές κραυγές της Μπέρστιν.
Κάτι ανάλογο έπαθε και η 13χρονη Λίντα Μπλερ, η οποία έπαιζε τη
δαιμονισμένη Ρίγκαν. Στη σκηνή που το κρεβάτι της τρέμει και χοροπηδά, η Μπλερ
είναι δεμένη σε αυτό και το τράνταγμα είναι τόσο βίαιο που ραγίζει τη
σπονδυλική της στήλη. Αμέσως μετά, θα διαγνωστεί με σκολίωση. Και εδώ, ο
Φρίντκιν επέλεξε να χρησιμοποιήσει τις αληθινές κραυγές της Μπλερ.
2. Κρυφά μηνύματα
Χρειάστηκε να περάσουν αρκετές δεκαετίες για να αποκαλυφθεί ότι η ταινία έχει
κρυμμένα -ή όχι και τόσο- υποσυνείδητα μηνύματα και εικόνες. Η πιο διάσημη από
αυτές είναι η -τετράκις εμφανιζόμενη- τρομακτική εικόνα του δαίμονα ο οποίος
έχει καταλάβει τη μικρή Ρίγκαν. Το πρόσωπο του δαίμονα είναι η Αμερικανίδα
ηθοποιός Αϊλίν Ντιτζ. Πολλοί, ωστόσο, τονίζουν ότι η εικόνα αυτή δεν είναι
ακριβώς υποσυνείδητη, καθώς δεν είναι κρυμμένη, αλλά ορατή για ένα
δευτερόλεπτο.
«Αν το βλέπεις, δεν είναι υποσυνείδητο μήνυμα», λένε. Πάντως ο Φρίντκιν, σε
ντοκιμαντέρ που έκανε πριν από μερικά χρόνια για την ταινία, αποκάλυψε ότι έχει
προσθέσει υποσυνείδητα μηνύματα/παραπομπές σε σκηνές της ταινίας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι έβαλε τους ηθοποιούς - και δη τον ιερέα - να
ανεβαίνουν τη σκάλα προς το δωμάτιο της Ρίγκαν, αργά, σαν να κουβαλούν ένα
βάρος, ως μια παραπομπή στον Χριστό που ανεβαίνει τον Γολγοθά, ή που ανέρχεται
στους ουρανούς.
3. Γυρίστηκε μέσα σε ψυγείο
Ο Φρίντκιν ήταν εμμονικός με την λεπτομέρεια. Αυτό το απέδειξε - ξανά -
όταν, για να πετύχει μια σκηνή στην διάρκεια του εξορκισμού, όπου φαίνονται οι
ανάσες των ηθοποιών, μετέτρεψε το δωμάτιο της Ρίγκαν σε ψυγείο. Κυριολεκτικά.
Στο πλατό μεταφέρθηκαν τέσσερα γιγαντιαία κλιματιστικά που δούλευαν για μια
νύχτα, μέχρι το δωμάτιο να φτάσει σε θερμοκρασία μεταξύ -30 και -40οC. Όταν ξεκίνησε το γύρισμα στο δωμάτιο, ο αέρας ήταν τόσο κρύος που δεν
φαίνονταν απλώς οι ανάσες τους. Όσοι έμπαιναν ιδρωμένοι, έβλεπαν τον ιδρώτα να
παγώνει πάνω στο δέρμα τους, ενώ το γύρισμα χρειάστηκε να διακοπεί όταν...
χιόνισε στο δωμάτιο.
4. Η παράξενη φωτιά
Το σκηνικό όπου γυρίστηκαν οι εσωτερικές σκηνές του «Εξορκιστή», δηλαδή το
σπίτι των ΜακΝίλ, ήταν «πυρίμαχο», υπό την έννοια ότι είχαν ληφθεί όλα τα μέτρα
για να αποφευχθεί ο κίνδυνος πυρκαγιάς. Με τους προβολείς να είναι οι κύριοι
«ύποπτοι» συνήθως για τις πυρκαγιές σε σκηνικά, ο Φρίντκιν είχε φροντίσει να
έχει προσθέσει κλιματιστικά σε κάθε προβολέα για να αποφύγει την υπερθέρμανση
και άρα την πυρκαγιά. Αυτό που δεν μπόρεσε να προβλέψει, ωστόσο, ήταν ότι ένα
πουλί θα έμπαινε στον κλειστό χώρο του σκηνικού, θα κρυβόταν σε ένα κουτί με
καλώδια, θα προκαλούσε βραχυκύκλωμα και πυρκαγιά που θα έκαιγε ολόκληρο το
σκηνικό, εκτός από το δωμάτιο της Ρίγκαν, που έμεινε άθικτο.
5. Εμετός από... μπιζελόσουπα
Μία από τις πιο διάσημες σκηνές του «Εξορκιστή» - και του παγκόσμιου
κινηματογράφου - είναι αυτή στην οποία η κατειλημμένη από τον δαίμονα Ρίγκαν
κάνει εμετό στο πρόσωπο του ιερέα-εξορκιστή της. Στην πραγματικότητα, ο εμετός
ήταν μπιζελόσουπα με πλιγούρι βρώμης για να πετύχει το - μάλλον αηδιαστικό -
ανοιχτό πράσινο χρώμα και την υφή που βλέπουμε στην ταινία. Το υλικό είχε
σχεδιαστεί να εκτοξευτεί με πλαστικό σωλήνα στο στήθος του ηθοποιού Τζέισον
Μίλερ, αλλά -από «ατύχημα»- έπεσε με δύναμη στο πρόσωπό του.
Στην πραγματικότητα, ο Φρίντκιν είχε προσχεδιάσει να εκτοξευτεί ο «εμετός» στο
πρόσωπο του Μίλερ για να πιάσει αντίδραση έκπληξης. Η αηδία και ο πόνος που
βγάζει ο Μίλερ σκουπίζοντας το υλικό από το πρόσωπό του οφείλεται και σε μια
άλλη λεπτομέρεια. Ο Φρίντκιν είχε φροντίσει να ζεστάνει κάποιος τη σούπα πριν
από τη σκηνή. Περιττό να πούμε ότι η σκηνή γυρίστηκε μία φορά μόνο, καθώς ο
Μίλερ είχε ήδη βιώσει την τραυματική εμπειρία της καυτής (ναι, ήταν καυτή)
αηδιαστικής σούπας στο πρόσωπό του, σε ένα παγωμένο δωμάτιο και απειλούσε...
θεούς και δαίμονες.
6. Στόχος φανατικών
Περιέργως, η μικρή Λίντα Μπλερ,
η οποία έπαιζε τη δαιμονισμένη, δεν υπέστη ψυχολογικά τραύματα από τη συμμετοχή
της στην ταινία. Γι’ αυτό φρόντισε βέβαια και ο Φρίντκιν, ο οποίος είχε δώσει
ρητή εντολή να μην υπάρχει κανενός είδους καθρέφτης στο πλατό όταν ήταν παρούσα
η Μπλερ, για να μη σοκαριστεί βλέποντας τον εαυτό της με το φρικιαστικό
μακιγιάζ.
O Φρίντκιν την επέλεξε αφού είχε δει άλλα 2.000 κορίτσια πριν από αυτή, καθώς
αισθάνθηκε ότι ήταν η μόνη που δεν θα τραυματιζόταν από την εμπειρία.
Για το γεγονός ότι επρόκειτο για μικρό παιδί νοιάστηκαν ωστόσο αρκετοί κριτικοί
κινηματογράφου και φανατικά θρησκευόμενοι, οι οποίοι, μετά το ντεμπούτο της
ταινίας στις ΗΠΑ, έβαλαν στο στόχαστρο τη 13χρονη Λίντα, κατηγορώντας την ότι
με την ερμηνεία της «δοξάζει τον Σατανά». Οι πιο σκληροπυρηνικοί άρχισαν να
εκτοξεύουν απειλές για τη ζωή της. Οι απειλές ήταν τόσο σοβαρές και
συνεχίστηκαν για χρόνια ώστε η Warner Bros προσέλαβε σωματοφύλακες για να
φυλάνε την οικογένεια.
7. Η φωνή του δαίμονα
Η ηθοποιός Μερσέντες ΜακΚέμπριτζ, η οποία έκανε τα φωνητικά για τη δαιμονισμένη
Ρίγκαν, πήρε πολύ στα σοβαρά τη δουλειά της. Παρ' ότι είχε μόλις αποτοξινωθεί,
για να πετύχει τη βαθιά, βαριά, βραχνή φωνή του δαίμονα, άρχισε (ξανά) να πίνει
μεγάλες ποσότητες ουίσκι, να καπνίζει το ένα πακέτο τσιγάρα μετά το άλλο και να
καταπίνει ολόκληρα ωμά αυγά. Η ΜακΚέμπριτζ επηρεάστηκε τόσο πολύ από τον ρόλο
της, ώστε είχε μαζί της δύο ιερείς στο πλατό όταν έκανε τα φωνητικά.
Πάντως, η προσπάθεια και οι θυσίες της δεν αναγνωρίστηκαν καθόλου από τον
Φρίντκιν, ο οποίος θέλησε να τη σβήσει εντελώς από την ιστορία. Δεν
συμπεριέλαβε καθόλου το όνομά της στους συντελεστές του φιλμ, καθώς ήθελε να
πείσει το κοινό ότι η Λίντα Μπλερ μίλαγε πραγματικά με τη δαιμονισμένη φωνή.
8. Και το όνομα αυτού... Παζούζου
Τι πιο σύνηθες σε έναν εξορκισμό από το να ρωτάνε «ποιος είσαι». Στον
«Εξορκιστή», το όνομα του δαίμονα που καταλαμβάνει την Ρίγκαν δεν αναφέρεται
πουθενά. Ωστόσο υπάρχει hint στην αρχή της ταινίας, όταν γίνεται ο πρόλογος στη
Χάτρα του Ιράκ (τα γυρίσματα είναι αληθινά, στον αρχαίο Ναό του Ηλιου). Εκεί,
εμφανίζεται ένα άγαλμα, το οποίο κοιτάζει ο πατήρ Μέριν.
Το άγαλμα είναι του αρχαίου Ασσύριου και Βαβυλώνιου δαίμονα Παζούζου, ο οποίος
και καταλαμβάνει τη Ρίγκαν. Ο Παζούζου είναι ο βασιλιάς των δαιμόνων του αέρα,
γιος του θεού Χανμπί και... περιφέρεται στη Γη περίπου από τον 8ο αιώνα π.Χ. Ο
Παζούζου έχει ανθρώπινα χέρια με δαγκάνες, φτερά, ουρά σκορπιού, κεφάλι φιδιού
με κέρατα, μούσι και στόμα σκύλου. Στη βαβυλωνιακή μυθολογία, ο Παζούζου ήταν ο
προστάτης των εγκύων από τον δαίμονα Λαμασθού, ο οποίος τρεφόταν με μωρά.
9. Οι ανεξήγητοι(;)
θάνατοι
Η Βασιλική Μαλιάρος, η Ελληνίδα ηθοποιός που παίζει τη μητέρα του ιερέα που
κάνει τον εξορκισμό, στην ταινία εμφανίζεται να πεθαίνει από γήρας. Στην
πραγματικότητα, η Μαλιάρος δεν πρόλαβε την πρεμιέρα του «Εξορκιστή», καθώς
πέθανε πριν την πρεμιέρα της ταινίας. Το ίδιο έγινε και με τον ηθοποιό Τζακ
ΜακΓκόουραν, που πέθανε από γρίπη. Και αν αυτοί οι δύο έφυγαν από τη ζωή με
τρόπο παρόμοιο με αυτόν που περιγράφει η ταινία, επτά ακόμα άτομα που
συμμετείχαν στα γυρίσματα έχασαν την ζωή τους μετά την πρεμιέρα, με ανεξήγητους
τρόπους.
Πιο χαρακτηριστική η περίπτωση του ηθοποιού Πολ Μπέιτσον (παίζει τον βοηθό του
γιατρού), ο οποίος συνελήφθη το 1977 για τη δολοφονία του κριτικού
κινηματογράφου Αντισον Βέριλ. Για τον Μπέιτσον υπάρχει η υποψία ότι ήταν κατά
συρροή δολοφόνος, αφού η αστυνομία ερεύνησε έξι ακόμα δολοφονίες με πιθανή
εμπλοκή του, χωρίς ωστόσο να καταφέρει να τον ενοχοποιήσει. Για την Μερσέντες
ΜακΚέμπριτζ, την φωνή του δαίμονα, το δράμα ήταν οικογενειακό. Ο γιος της
σκότωσε τις κόρες και την σύζυγό του και αυτοκτόνησε.
10. Η «κατάρα» και οι θεατές
Η ταινία «Ο Εξορκιστής», για την οποία αναμένεται remake φέτος, αμέσως μετά την
πρεμιέρα προκάλεσε παγκόσμια φρενίτιδα με τις φήμες ότι συνοδευόταν από κάποιο
είδος «κατάρας». Σε αυτό συνέτεινε κάπως και η πρεμιέρα που έγινε στη Ρώμη. Σε
σινεμά, το οποίο βρισκόταν ανάμεσα σε δύο ναούς, στην διάρκεια προβολής της
ταινίας ξέσπασε καταιγίδα. Κεραυνός χτύπησε τον σταυρό της μιας εκκλησίας
- ηλικίας 400 ετών - ο οποίος έσπασε και έπεσε στο σινεμά.
Πάντως σε όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ αναφέρονταν διαρκώς περιστατικά
θεατών που λιποθυμούσαν ή έκαναν εμετό απ’ όσα έβλεπαν στην ταινία. Στην
Αμερική, γυναίκα η οποία λιποθύμησε έσπασε το σαγόνι της και στράφηκε νομικά
κατά της Warner Bros διεκδικώντας αποζημίωση, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο στα
σινεμά «επιστρατεύτηκαν» άνθρωποι εκκλησιών για να βοηθήσουν τους θεατές.
+1 Αληθινή ιστορία
Η ταινία «Ο Εξορκιστής» ήταν βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Γουίλιαμ Πίτερ
Μπλάτι. Το βιβλίο ήταν εμπνευσμένο από αληθινό εξορκισμό που έγινε το 1949.
Αφορούσε ένα αγόρι στο Μαίριλαντ με το ψευδώνυμο «Ρόναλντ Ντο» που υπέφερε από
περίπου όσα αναφέρονται στην ταινία. Το κρεβάτι του σηκωνόταν στον αέρα
ανεξήγητα, περίεργα σημάδια εμφανίζονταν στο δέρμα του, οι γιατροί σήκωναν τα
χέρια ψηλά. Οι γονείς κάλεσαν έναν λουθηρανό ιερέα που παρέπεμψε σε καθολικό
ιερέα, ο οποίος και έκανε τον εξορκισμό για αρκετές εβδομάδες. Ο Ρόναλντ πάντως
έγινε καλά και έζησε μια καλή ζωή.
ΠΗΓΗ: STUDIO new star art
cinema, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.12.2023.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook