Πόλη με ναό της Τριάδος Δίας-Ήρα-Αθηνά, βιβλιοθήκη 3.000 κυλίνδρων, θέατρο, κορινθιακές κιονοστοιχίες, ψηφιδωτά με την Άρτεμη, την Αφροδίτη… στην Αλγερία - του Γ. Λεκάκη

Πόλη με ναό της Τριάδος
Δίας-Ήρα-Αθηνά,
βιβλιοθήκη 3.000 κυλίνδρων,
θέατρο,
κορινθιακές κιονοστοιχίες,
ψηφιδωτά με την Άρτεμη,
την Αφροδίτη…
στην Αλγερία…

Του Γιώργου Λεκάκη

Η Μαρκία / Marciana Traiana ήταν μια αρχαία πόλη, στα βουνά των Ωρών / Aurès – τότε καλυμμένα με κωνοφόρα και αειθαλή δάση, στους πρόποδες του Άτλαντος - στην νυν έκταση της Αλγερίας, στον 35ο παράλληλο [35°29′03″N 6°28′07″E].

Ιδρύθηκε από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Τραϊανό, γύρω στο 100 μ.Χ. Άγνωστον - ακόμη - επί ποίας αρχαίας ελληνικής πόλεως. Το πλήρες όνομα της πόλης ήταν Colonia Marciana Ulpia Traiana. Ο αυτοκράτωρ Τραϊανός την ονόμασε σε ανάμνηση της μητέρας του, Marcia, της μεγαλύτερης αδελφής του, Ulpia Marciana, και του πατέρα του Marcus Ulpius Traianus. Έτσι, η Μαρκία συνδύαζε τρία σε ένα...

Η Μαρκία σήμερα...
Γεμάτη οικίες με ψηφιδωτά, με θέματα από την ελληνική μυθολογία: Σε ένα ψηφιδωτό, λ.χ. απεικονίζεται η θεά Άρτεμις, γυμνή με ηλιοστέφανο στέμμα και φωτοστέφανο, να παίρνει το μπάνιο της, με τις επίσης γυμνές νύμφες της… Όμως ο βυθισμένος στο νερό Ακταίων, βλέπει αυτό που δεν πρέπει να δει… Η συνέχεια του ελληνικού μύθου, που συνέβη στον Κιθαιρώνα Βοιωτίας, γνωστή… - βλ. Γ. Λεκάκης "Παραφυσικά φαινόμενα στον Κιθαιρώνα". Έργο τέχνης του 1ου / 2ου αιώνα μ.Χ. Εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλεως της Αλγερίας.

Παρόμοιο ψηφιδωτό έχει βρεθεί
και στην αρχαία πόλη Volubilis του Μαρόκου,
επίσης με τεράστιο ελληνικό ενδιαφέρον.
Πόλις κτισμένη με πολεοδομικό σχέδιο «ρωμαϊκού πλέγματος» με ορθογώνιο σχεδιασμό (decumanus maximus / ανατολικού-δυτικού προσανατολισμού) και cardo (βορρά-νότου), με επένδυση από κορινθιακές κιονοστοιχίες… Στα 132 πολεοδομικά τετράγωνα (insulae / νησίδες) είχε – πλην των οικιών - αποχετευτικό σύστημα, ταβέρνες, δημόσιες τουαλέτες, καταστήματα, αγορά (macellum, με την curia), αίθουσα συνελεύσεων, κ.ά.

Δημόσια τουαλέττα / λατρίνα.

        - Με ναό του Καπιτωλίου αφιερωμένο στην Τριάδα Δία-Ήρα-Αθηνά, ιδίων διαστάσεων με το Πάνθεον στην Ρώμη! Οι οπαδοί της αρχαία τριαδικότητος, ελέγοντο Τριαδιστές, και συνέχισαν με την μία ή την άλλη μορφή και στα μεταχριστιανικά χρόνια[1]

            - Με θέατρο 4.000 θέσεων, διαμέτρου 63 μ. – σώζεται σε καλή κατάσταση και χρησιμοποιείται για σύγχρονες παραγωγές.

            - Με 14 θέρμες / δημόσια λουτρά,

            - μια βασιλική, και

            - Βιβλιοθήκη - δώρο από τον Ρογατιανό[2], κόστους 400.000 σηστερσίων! Του 3ου - 4ου αιώνα. Διαστάσεων 25 Χ 23 μ. Με ένα μεγάλο ημικυκλικό δωμάτιο, που πλαισιώνεται από δύο δευτερεύοντα ορθογώνια δωμάτια, προ μιας στοάς σε σχήμα U με κιονοστοιχία, που περιβάλλει τις τρεις πλευρές σε μια ανοικτή αυλή. Η στοά πλαισιώνεται από δύο μακρόστενα δωμάτια σε κάθε πλευρά, και η μεγάλη θολωτή αίθουσα θα συνδύαζε τις λειτουργίες ενός αναγνωστηρίου, μιας αίθουσας συγκέντρωσης και ίσως μιας αίθουσας διαλέξεων. Οι επιμήκεις κόγχες είχαν ξύλινα ράφια κατά μήκος των τοίχων, όπως στην βιβλιοθήκη στην Έφεσο. Ίσως και ανεξάρτητες βιβλιοθήκες στο κέντρο του δωματίου, καθώς και έναν χώρο ανάγνωσης. Υψηλό επίπεδο μάθησης και πολιτισμού στην βόρεια Αφρική. Μπορούσε να φιλοξενεί 3.000 κυλίνδρους / ειλητάρια!

Αρχαίο ανάγλυφο με αναπαράσταση τράπεζας με μαγειρικά σκεύη,
είδη εστιάσεως και πιάτο με ψάρια, με αυγά, ψωμάκια, κλπ...

Η πόλη εξασφάλιζε μεγάλο μέρος των αναγκών της σε κριθάρι, σύκα και ελιές... Η Νουμιδία, άλλωστε, ήταν ο σιτοβολώνας της Ρώμης.

Έγινε σημαντική έδρα του αιρετικού κινήματος του Δονατισμού[3].

Αλλά, τον 5ο αιώνα, η πόλη λεηλατήθηκε από τους Βάνδαλους Γερμανούς και έπεσε σε παρακμή…

Ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιουστινιανός έβαλε τον στρατηγό του, Σολομώντα, να κτίσει ένα τεράστιο φρούριο 400 μ. νότια της πόλεως το 539/540 μ.Χ. με δομικό υλικό αρχαία ερείπια, κυρίως από το αρχαίο θέατρο. Η οχύρωση σχηματίζει ένα ορθογώνιο (110 × 70 μ.) με ισχυρούς πύργους που προεξέχουν προς τα έξω και στις τέσσερις γωνίες και στην μέση των πλευρών.

Στην σύγχρονη εποχή, επανανακαλύφθηκε το 1765, από τον Άγγλο περιηγητή J. Bruce. Οι πρώτες γαλλικές ανασκαφές έγιναν από τον αρχιτέκτονα Alb. Ballu (1880 - 1883). Ο επιγραφολόγος R. Cagnat ήλθε το 1903.

Σήμερα καλείται Thamugadi / Timgad / Θαμουγκάντι / Τίμγκαντ και ανήκει στην Αλγερία

Το 1982, η Timgad συμπεριελήφθη στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Στο μικρό για την ιστορία της πόλεως μουσείο, θα δείτε επιλεγμένα ευρήματα, όπως αγάλματα, κεραμικά, γυάλινα, και κυρίως ψηφιδωτά με διακοσμητικά φύλλα ακάνθου και φανταστικά φυτά, την θεά Αφροδίτη, με θαλάσσια πλάσματα, κ.ά. Επίσης επιτύμβιες στήλες, κλπ.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.6.2018.

[1] Τα ίχνη του χάνονται μετά τον Ιουστινιανό…

[2] Julius Quintianus Flavius Rogatianus. Από επιγραφή: «Ex liberalitate M(arci) Iuli Quintiani Flavi Rogatani c(larissimae) m(emoriae) v(iri) quam testamento suo rei publicae coloniae Thamugadensium patriae suae legavit opus bibliothecae ex HS CCCC mil(ibus) num (ibus) perfectum est».

[3] Όταν οι παραδότες / προδότες χριστιανοί, που είχαν επίσημα αποκηρύξει τον χριστιανισμό. κατά την διάρκεια των διωγμών από τον Διοκλητιανό (303 - 311 μ.Χ.), επέστρεψαν στην εκκλησία, μετά την Συμφωνία του Μιλάνου (313 μ.Χ.), ξεκίνησε μεγάλη αντίδραση. Οι "δονατιστές" (από τον Δονάτο της Καρχηδόνας313-316 μ.Χ., «Εκκλησία των Μαρτύρων») εκήρυξαν άκυρα όλα τα μυστήρια (βάπτισμα, Ευχαριστία, χειροτονία) που είχαν πραγματοποιήσει ιερείς. Όποιος παρέμενε σε επαφή με έναν «αμαρτωλό», αφοριζόταν. 

Οι δονατιστές πρέσβευαν ότι οι ορθόδοξοι είναι σχισματικοί. Κατηγορούσαν τους ορθοδόξους ότι, παίρνοντας το μέρος των ισχυρών, παραβίαζαν τις εντολές του Ιησού: «οι άρχοντες των εθνών τα καταδυναστεύουν και οι μεγάλοι τα καταπιέζουν” (Αγία Γραφή, “Κατά Ματθαίον”, κεφ. 20, εδ. 25). Απέρριπταν την αποτελεσματικότητα των μυστηρίων του χριστιανισμού. Ο Επίσκοπος Καρχηδόνας Δονάτος καυχιόταν πως από τον ουρανό του έρχονταν απ' ευθείας «οι αποκαλύψεις του Θεού» (ως άλλος Μίνωας, άλλος... Μωυσής). Καλούσε τους Αφρικανούς χριστιανούς να ορκίζονται σε αυτόν. Οι δονατιστές τάσσονταν στο πλευρό των πτωχών, των δούλων και των αποίκων. 

Στις Εκκλησιαστικές Συνόδους Αρλ / Αρελάτης (314 μ.Χ.) και Μεδιολάνων (316 μ.Χ.) καταδικάσθηκαν ως αιρετικοί. Καθαιρέθηκε από Επίσκοπος ο αρχηγός τους. Ξέσπασαν οξύτατες έριδες μεταξύ Ορθοδόξων και Δονατιστών, που κράτησαν αιώνες. 

Ο Κωνσταντίνος αν και δικαστής συμμετείχε στην ψηφοφορία. Οι δονατιστές δεν απεδέχθηκαν την απόφαση του αυτοκράτορα, τον εκήρυξαν «ανίκανο δικαστή» και έθεσαν την ρητορική ερώτηση: «Quid est imperatori cum ecclesia;» («Τι σχέση έχει ο αυτοκράτωρ με την εκκλησία;»), που ταλανίζει ακόμη την σχέση Εκκλησίας-κράτους. Ο Κωνσταντίνος διέταξε τον Επίσκοπο Καικιλιανό να αναλάβει δράση κατά των. Ήταν η πρώτη φορά ένας αυτοκράτορας έθεσε τον κρατικό μηχανισμό στην διάθεση ενός κληρικού, με σκοπό την καταστολή των θρησκευτικών κινημάτων απόσχισης.

Με αυτοκρατορική διαταγή (415 μ.Χ.) απαγορεύθηκε στους δονατιστές, επί ποινή θανάτου, να παίρνουν μέρος σε λατρείες και προσευχές του δόγματός τους, παρ' όλο που (υποτίθεται ότι) ίσχυε η ανεξιθρησκεία στο Βυζάντιο.


αρχαια Πολη ναος της αγιας Τριαδος Διας ηρα θεα Αθηνα βιβλιοθηκη κυλινδρος αρχαιο θεατρο, κορινθιακη κιονοστοιχια ψηφιδωτο αρτεμη, αρτεμις Αφροδιτη Αλγερια Μαρκια μαρκιανα τραιανα Marciana Traiana πολις, βουνα των Ωρων ωρες / Aurεs κωνοφορο αειθαλες δασος, ατλαντας οροσειρα ατλας 35ος παραλληλος ζευς ιδρυση Ρωμαιος αυτοκρατορας Τραιανος 1ος 100 αιωνας μΧ κολονια κολωνια ουλπια Colonia Marciana Ulpia Traiana αυτοκρατωρ μαρκος ουλπιος Marcus Ulpius Traianus οικια ψηφιδωτα ελληνικη μυθολογια γυμνη ηλιοστεφανο στεμμα φωτοστεφανο, μπανιο γυμνες νυμφη βυθισμενος Ακταιων Ακταιωνας νερο αρχαιος ελληνικος μυθος Κιθαιρωνας Κιθαιρων Βοιωτιας, βοιωτια εργο τεχνης 2ος Αρχαιολογικο Μουσειο Αλγεριας πολεοδομικο σχεδιο ρωμαικο πλεγμα ορθογωνιο σχεδιασμος decumanus maximus / ανατολικος δυτικος προσανατολισμος καρντο cardo βορρας νοτος επενδυση κορινθια κιονας πολεοδομια τετραγωνο insulae / νησιδα αποχετευτικο συστημα, ταβερνα, δημοσια τουαλετα, καταστημα αγορα κουρια Curia αιθουσα συνελευση μακελλουμ μακελουμ Καπιτωλιο Τριας Πανθεον Πανθεο Ρωμη οπαδοι τριαδικοτητα, Τριαδιστες, χριστιανικα χρονια οπαδος τριαδικοτης Τριαδιστης θερμες, θερμη δημοσιο λουτρο βασιλικη δωρο ευεργετης ευεργεσια Ρογατιανος σηστερσιο 3ος - 4ος ημικυκλικο δωματιο, ορθογωνια δωματιο, στοα σχημα U αυλη μακροστενο θολωτη θολος αναγνωστηριο διαλεξη επιμηκης κογχη ξυλινο ραφι εφεσος βιβλιοθηκες αναγνωση μαθηση πολιτισμος βορεια βορειος Αφρικη ειληταριο κριθαρι, συκα συκο ελια Νουμιδια, σιτοβολωνας Ρωμη εδρα αιρετικο κινημα δονατισμος 5ος λεηλασια Βανδαλοι Γερμανοι βυζαντιο Βυζαντινος Ιουστινιανος στρατηγος Σολομωντα, Σολομων φρουριο καστρο 6ος 539 540 δομικο υλικο αρχαια ερειπια, οχυρωση πυργος 18ος 1765, αγγλος περιηγητης μπρους γαλλια ανασκαφη αρχιτεκτονας μπαλου μπαλλου Ballu επιγραφολογος κανιατ Cagnat 1903 Thamugadi / Timgad / Θαμουγκαντι / Τιμγκαντ 1982, Καταλογος Παγκοσμιας Κληρονομιας ουνεσκο UNESCO ιστορια ευρημα αγαλμα κεραμικη, γυαλι υαλι διακοσμηση φυλλα ακανθου φανταστικο φυτο ακανθος θαλασσια πλασματα, επιτυμβια στηλη επιγραφη παραδοτες / προδοτες χριστιανοι αποκηρυξη χριστιανισμος διωγμος Διοκλητιανος 303 311 4ος εκκλησια, Συμφωνια του Μιλανου μιλανο 313 αντιδραση δονατιστες Δονατος της Καρχηδονας, Καρχηδονα Καρχηδων Εκκλησια των Μαρτυρων μυστηρια μυστηριο βαπτισμα, Ευχαριστια, χειροτονια ιερεας αμαρτωλος αφορισμος Συνοδος της Αρλ 314 δονατιστης Κωνσταντινος ψηφοφορια ανικανος δικαστης ρητορικη ερωτηση σχεση Εκκλησιας κρατους επισκοπος Καικιλιανος κρατικος μηχανισμος κληρος κληρικος καταστολη θρησκευτικο κινημα αποσχιση αναγλυφο αναπαρασταση τραπεζα μαγειρικο σκευος ειδη εστιασεως εστιασης εστιαση πιατο κουταλι κουταλα κουταλακι ψαρια ψαρι αυγα αυγο ψωμι Volubilis βολουμπιλις Μαροκο 313 316 ορθοδοξοι σχισμα σχισματικοι Κατηγορια ορθοδοξια ισχυροι παραβιαση εντολες Ιησους χριστος αρχοντες εθνών καταδυναστευση μεγαλοι καταπιεση Αγια Γραφη, Κατα Ματθαιον απορριψη αποτελεσματικοτητα Μυστηριο χριστιανισμος ουρανος αποκαλυψεις αποκαλυψη Θεου θεος αφρικανοι χριστιανοι ορκος πτωχοι δουλοι αποικοι Εκκλησιαστικη Συνοδος Αρελατη 314 Μεδιολανα Μεδιολαν 316 καταδικη αιρετικοι αιρεση καθαιρεση αυτοκρατορικη διαταγη 5ος 415 απαγορευση ποινη θανατου, λατρεια προσευχη δογμα ανεξιθρησκεια Βυζαντιο Μινωας, μινως κρητης κρητη Μωυσης
Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

    ΣΧΟΛΙΑ
    ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ