Του Γιώργου Λεκάκη
Στην πόλη Bath της Αγγλίας, στον
51ο παράλληλο [51.3809°N 2.3595°W] υπάρχει ένας καλά διατηρημένος
ρωμαϊκών χρόνων δημόσιος χώρος κολύμβησης. Είναι τα Aquae Sulis[1], η θερμή
πηγή της οποίας πιστεύεται ότι θεράπευσε τον Τρώα Έλληνα πρωτοβασιλιά της Βρετάνης, Bladud, και τους χοίρους του από την
λέπρα… Περιέχουν νάτριο, ασβέστιο, χλωριούχα και θειικά ιόντα, σε υψηλές
συγκεντρώσεις.[2]
Είναι οι πιο θερμές πηγές στο
Ηνωμένο Βασίλειο.
Τα ιαματικά λουτρά της Μπαθ αποτελούν
σημαντικό τουριστικό αξιοθέατο στην Αγγλία, που δέχεται περισσότερους από ένα 1.000.000
επισκέπτες ετησίως!
Ο ναός εκτίσθη το 60 - 70 μ.Χ.
Οι πηγές τον 2ο
αιώνα περικλείονταν από ένα ξύλινο θολωτό κτήριο, που περιελάμβανε ένα
caldarium, ένα tepidarium και ένα frigidarium.
Τέσσερις μεγάλοι αυλακωτοί
κορινθιακοί κίονες, στήριζαν μια ζωφόρο και διακοσμημένο αέτωμα (πλάτους 7,9 μ.
και ύψους 2,4 μ.), με ένα γοργόνειο, που θα τρόμαζε, όποιον επιβουλεύονταν τις πηγές,
καθώς τον κοιτούσε άγρια από ένα ύψος 15 μ… Και πολλά άλλα αρχαία ελληνικά
σύμβολα και θέματα…
Το μεγάλο κεφάλι με τα φίδια
πλεγμένα μέσα στα γένια του, πτερά πάνω από τα αυτιά του, σκαθάρια για φρύδια
και βαρύ μουστάκι είναι σαφώς το γοργόνειον της ασπίδας της θεάς Αθηνάς(*), η
οποία προστάτευε τα νερά της κοντινής ιερής πηγής. Έχει επίσης ερμηνευτεί, ως η
εικόνα ενός θεού του νερού, όπως ο Ωκεανός. Άλλοι το ερμήνευσαν ως του Άμμωνα
Δία. Και άλλοι, τέλος, ενός τοπικού θεού του Ηλίου των Κελτών, το θηλυκό δίπολο
του οποίου ήταν η θεά Σούλις… Είτε Αθηνά, είτε Ωκεανός, είτε Άμμων Ζευς, είτε
Ήλιος, δεν παύει να έχει ελληνική καταγωγή, την οποία ως γνωστόν επήραν όλοι οι
λαοί του κόσμου και την παράφρασαν κατά πώς την κατανοούσαν…
Επιπροσθέτως, στις γωνίες του αετώματος υπάρχει ένα ζευγάρι με τρίτωνες, ένα μυθολογικό πλάσμα, που είναι μισός άνθρωπος - μισός ψάρι και υπηρέτης του θεού των υδατων, Ποσειδώνος. Στο κέντρο του κάτω αριστερού τμήματος υπάρχει ένα δελφίνι, ενώ στο κάτω δεξιό μέρος μια κρυφή κουκουβάγια, σύμβολο της θεάς Αθηνάς(*)!.. Το κεντρικό τμήμα είναι διακοσμημένο με γυναίκες που φέρουν ασπίδα από φύλλα βελανιδιάς, που συμβολίζουν την θεά Νίκη…
Απόδειξη της πίστης στην αξία
των ιαματικών ιδιοτήτων των υδάτων αυτών είναι η εύρεση αντικειμένων, που
πετάχτηκαν στην ιερή πηγή, ως προσφορές στην θεά. Συγκεκριμένα, ευρέθησαν
12.000 ρωμαϊκών χρόνων νομίσματα δηνάρια,
που αποτελούν την μεγαλύτερη συλλογή αναθημάτων στην Αγγλία! Αλλά και ένα
επιχρυσωμένο χάλκινο κεφάλι της θεάς Αθηνάς[3], το
οποίο ανακαλύφθηκε εκεί κοντά το 1727, ένα μωσαϊκό με ιππόκαμπο, κ.ά.
Ανάμεσα στα πολλά ευρήματα των
λουτρών, ευρέθησαν και κατάρες: Μία (η παραπάνω) έγραφε: «Ας είναι καταραμένος αυτός που μου
έκλεψε το ιμάτιό μου στα ιαματικά λουτρά»… Αυτή είναι ένα μόνο από τα 130 δισκία[4] / tabelttes
με κατάρες (ρωμαϊκά defixio), που βρέθηκαν στον ναό και τα λουτρά του Bath. Μια
μολυβένια πλάκα κατάρας, που επικαλείται την μεσολάβηση της θεάς Σούλης
των Κελτών, για την αποκατάσταση της κλεμμένης περιουσίας και δεν σταματά εκεί,
αλλά καταριέται και τους δράστες της κλοπής. Είναι γραμμένη σε λαϊκά λατινικά, την
δημοτική γλώσσα που ομιλείτο από τον βρετο-ρωμαϊκό πληθυσμό, από τον 2ο έως τον
4ο αιώνα μ.Χ.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης
Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.5.2018.
 |
| Τα λουτρά σήμερα... Έχουν χαρακτηριστεί "βασιλικά" και ανακαινίζονται συχνάκις... Ακόμη και σήμερα, στην είσοδο γράφει στα αρχαία ελληνικά βέβαια: "ΑΡΙΣΤΟΝ ΜΕ ΥΔΩΡ"(*) |
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Όλοι τα αποδίδουν ως Νερά της θεάς Σούλης, αλλά το
ορθότερο είναι νερά του Ηλίου / Ηλιόνερα, λαϊκότερα Λιόνερα ή Λιονέρια,
λουτρώνυμο που απαντάται και στην Ελλάδα, και αλλαχού. – ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης «Οι 755 γνωστές ιαματικές πηγές της Ελλάδος».
[2] Βλ. Συμβούλιο Bath και North East Somerset, 27.10.2007.
[3] Επισήμως λέγεται κεφάλι της θεάς Sulis Minerva. Αλλά όποιος ελάχιστα γνωρίζει από ιστορία τέχνης, καταλαβαίνει πως πρόκειται για κεφαλή της θεάς Αθηνάς(*), που έγινε Minerva στους Ρωμαίους και Sulis (< Ήλις, Ήλιος) στους Κέλτες.
[4] ΠΗΓΗ: J. N. Adams «British Latin: the text, interpretation
and language of the Bath Curse Tablets», Britannia, τ. 23, 1992.
(*) Η φράσις "ΑΡΙΣΤΟΝ ΜΕΝ ΥΔΩΡ" (= Το νερό είναι το πιο άριστο αγαθό) ανήκει στον Πίνδαρο, ο οποίος σε ωδή του προς τιμήν τού Συρακουσίου Ολυμπιονίκου Ιέρωνος, γράφει:
«Άριστον μέν ύδωρ,
ο δέ χρυσός αιθόμενον πύρ
άτε διαπρέπει νυκτί
μεγάνορος έξοχα πλούτου»…
Την φράση αυτή, στα ελληνικά επίσης, την φέρουν και άλλα κτήρια και οικοδομήματα σε όλον τον κόσμο.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook