Του Γιώργου Λεκάκη
Αυτή η πανέμορφη δημιουργία έγινε το σύμβολο που αντιπροσωπεύει
την προϊστορική περίοδο της Μάλτας!
Ανακαλύφθηκε σε έναν λάκκο, σε μια από τις ζωγραφισμένες αίθουσες
του Hal Saflieni Hypogeum.
Η αρχαία ελληνική λέξη υπόγειο στα λατινικά λέγεται… hypogeum και
στα μαλτέζικα… ipoġew…
Το Υπόγειο του Hal Saflieni, λοιπόν, είναι μια νεολιθική
υπόγεια κατασκευή, που χρονολογείται στο 3300 - 3000 π.Χ. (εδώ λέγεται «φάση
Saflieni»), με κατοίκηση από το 4000 έως το 2500 π.Χ. Θεωρείται ο αρχαιότερος
μεγαλιθικός ναού της Μάλτας, και έχει ομοιότητα στην δομή με τους επιφανειακούς
μεγαλιθικούς ναούς της Μάλτας. Ευρίσκεται στην Rahal Gdid (ιταλ. Casal Nuovo)
νυν Paola, στον 35ο παράλληλο [35°52′10.5″N 14°30′24.5″E]. Αποτελείται
από 34 δωμάτια. Ήταν ιερό και νεκρόπολη, με τα (εκτιμώμενα) λείψανα
περισσότερων από 7.000 ανθρώπων, σε συνολική έκταση (του υπόγειου συγκροτήματος)
480 τ.μ.! Είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα παραδείγματα του «πολιτισμού
οικοδόμησης ναών της Μάλτας» που μας έδωσε επίσης τους Μεγαλιθικούς Ναούς και
τον Πετρόκυκλο Xaghra.
Το Υπόγειο του Hal Saflieni αποτελείται από τρία επάλληλα
επίπεδα, λαξευμένα σε μαλακό ασβεστόλιθο, με τις αίθουσες και τους θαλάμους του
να συνδέονται μεταξύ τους μέσω μιας δαιδαλώδους σειράς σκαλοπατιών, υπέρθυρων
και θυρών. Θεωρείται ο «Λαβύρινθος» της Μάλτας.
Το δεύτερο επίπεδο είναι μεταγενέστερη επέκταση, και θυμίζει «κυκλώπεια»
αρχιτεκτονική.
Στο λεγόμενο «Oracle Room» οι ήχοι που εκφέρονται ακόμη και με
χαμηλή ανδρική ή γυναικεία φωνή αντηχούν σε όλο το υπόγειο, ενώ ακούγονται και
σε όλα τα άλλα γειτονικά δωμάτια!
Το «Άγιο των Αγίων», ίσως η κεντρική δομή του Υπογείου, φαίνεται
να είναι προσανατολισμένο προς το χειμερινό ηλιοστάσιο, το οποίο θα φώτιζε την
πρόσοψή του από το αρχικό άνοιγμα της επιφάνειας.[1]
Δεν ανακτήθηκαν οστά από αυτό το δωμάτιο κατά την διάρκεια των ανασκαφών. Το
εστιακό σημείο είναι ένα παραθυράκι μέσα σε ένα τρίλιθο (από δύο μεγάλες
κατακόρυφες πέτρες), το οποίο με την σειρά του πλαισιώνεται μέσα σε έναν
μεγαλύτερο τρίλιθο και ένα ακόμη μεγαλύτερο τρίλιθο!
Το υπόγειο ανακαλύφθηκε τυχαία το 1902. Οι πρώτες ανασκαφές διευθύνθηκαν από τον πατέρα Manuel Magri, της «Εταιρείας του Ιησού»!
Αποτυπώθηκε και γραμματόσημα των νησιών της Μάλτας το 1980, σε
ανάμνηση της καταχώρισης αυτής της μοναδικής δομής από την UNESCO ως Μνημείο
Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Το παραπάνω έργο τέχνης ονομάσθηκε Κοιμωμένη Κυρία[2].
Και είναι φιλοτεχνημένο από πηλό.
Ευρέθη στο
σχεδόν κυκλικό, λαξευμένο στον βράχο δωμάτιο, όπου ευρίσκονται πολυάριθμα τρίλιθα-πύλες.
Οι περισσότεροι τοίχοι έχουν χρώμα ώχρας.
Αναπαριστά μια γυναίκα – στο πρότυπο της Μεγάλης Μητέρας-Θεάς - σε μια
φυσική στάση ύπνου.
Είναι γυμνή από την μέση και πάνω. Το χαμηλότερο μέρος του σώματός
της καλύπτεται με μια φούστα, η οποία φαίνεται να έχει πτυχές και άλλες
διακοσμήσεις.
Η βάση του καθίσματος ή κρεβατιού, που φαίνεται να βουλιάζει από
το βάρος της, έχει επίσης αποδοθεί με πολύ σχολαστικό τρόπο, δίνοντάς μας
πληροφορίες του πώς αυτός ο τύπος επίπλου θα μπορούσε να είχε φτιαχτεί εκείνην
την εποχή!
Λαμβάνοντας υπ' όψιν ότι βρισκόταν σε έναν υπόγειο τάφο, η φιγούρα
θα μπορούσε να αποτελεί αναπαράσταση του αιώνιου ύπνου, δηλαδή του θανάτου.
Σήμερα το άγαλμα στεγάζεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο, στην Βαλέτα της Μάλτας.
ΠΗΓΗ: Αρχαιολογικό Μουσείο Μάλτας. Γ. Λεκακης «Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 25.5.2024.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Magli G. «Mysteries and Discoveries of Archaeoastronomy: From Giza
to Easter Island», Copernicus, 2009.
[2] Σε όλον τον κόσμο υπάρχουν βουνά με αυτό το όνομα ( Sleeping Lady). Στο Ηράκλειο Κρήτης υπάρχει το βουνό Κοιμώμενος Ζευς / Γιούχτας. Κυρίως λόγω του σχήματός τους. Και ένα σπήλαιο, Μεγάλο Σπήλαιο της Κοιμωμένης Κυρίας (Tham Luang Nang Non) ένα καρστικό σπηλαιοσύστημα στο πάρκο Tham Luang - Khun Nam Nam Nang, κοντά στο χωριό Pong Pha, στην βόρειο Ταϊλάνδη.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook