Ο οικισμός στο Καστέλλι στον 35ο παράλληλο [35°12′27″N 25°20′15″E] έχει κηρυχθεί από το 1995 αρχαιολογικός χώρος. Κατεστράφη από πυρκαγιά περί στο 1700 π.Χ. αλλά ξανακτίσθηκε στο κέντρο του οποίου εκτίσθη ένα μεγάλο διώροφο κτήριο, τα ερείπια του οποίου διακρίνονται σήμερα στην πλατεία... Αγίου Γεωργίου! Ήταν συνοικία της αρχαίας Λύττου / Λύκτου. Υπάρχουν ευρήματα από την νεολιθική περίοδο. Πόλις που είχε εμπόριο με την Αίγυπτου, αναφέρεται σε κατάλογο του φαραώ Amenhotep III (14ος αι. π.Χ.), αλλά και στον Όμηρο.
Όμως λύκτος σημαίνει λύχνος, φως... Γιατί ονομάσθηκε έτσι η πόλις;
Μια σπουδαία αρχαιολογική
ανακάλυψη έφεραν στο φως οι ανασκαφικές εργασίες στο Καστέλι. Πρόκειται για μια
κατασκευή επάνω σε λοφίσκο, πλησίον του αεροδρομίου, που παραπέμπει σε
φρυκτωρία του πολυθρύλητου επικοινωνιακού συστήματος της αρχαιότητας και που
έχει "δώσει" πολλές η Πεδιάδα, ήδη γνωστές, στις μινωικές διαδρομές
της.
Σ.σ.: Πρόκειται για το Ομφάλιον Πεδίον; Για αρχαίο αστεροσκοπείο;
Πληροφορίες αναφέρουν ότι
τοποθετείται στην πρωτομινωική / μινωική. Η κατασκευή αυτή, που είναι μια από
τις πιο εντυπωσιακές και καλά σωζόμενες, φαίνεται στην ολότητά της μόνο με
εναέρια λήψη. Αν και επισήμως το υπουργείο Πολιτισμού δεν έχει δώσει στην
δημοσιότητα στοιχεία για τα αρχαιολογικά ευρήματα, εικάζεται πως, λόγω του
εύρους της κατάληψης του σκάμματος αλλά και της μορφής αυτών, πρόκειται για
κάτι πολύ σημαντικό.
Μάλιστα, οι πληροφορίες
αναφέρουν ότι η σημερινή προγραμματισμένη επίσκεψη της υπουργου Πολιτισμού Λ.
Μενδώνη στο αεροδρόμιο Καστελίου - σημειωτέον η υπουργός βρίσκεται από χθες περιοδεύουσα
σε Ηράκλειο και Λασύθι για θέματα που έχουν να κάνουν με την Κνωσό, το Δικταίον,
τα ενετικά τείχη, αλλά και εγκαίνια μουσείων - δεν αποκλείεται να σχετίζεται
και με αυτά τα ευρήματα στον λοφίσκο, αλλά και με τις αρχαιότητες στις
Ξηροκαμάρες και την οδική σύνδεση Καστελίου - Χερσονήσου. Ειδικά για το δεύτερο
θέμα αναμένονται και εξελίξεις, καθώς επί τόπου έρχεται, για να βρεθεί και να
γίνει σύσκεψη στο Καστέλι με την κ. Μενδώνη, και ο υφυπουργός Υποδομών και
Μεταφορών, Ν. Ταχιάος.
Εξ αιτίας αυτού του
προγραμματισμού, πολλοί υποστηρίζουν ότι δεν αποκλείεται να υπάρξουν και
ανακοινώσεις που να σχετίζονται με το θέμα της παράκαμψης ή της δημιουργίας σήραγγος,
ώστε να μην πειραχτούν τα ρωμαϊκά ευρήματα σε Άγνο και Ξηροκαμάρες.
Σε ό,τι αφορά τα αρχαιολογικά
ευρήματα, που φαίνεται να είναι ακόμη πιο σημαντικά σε λόφο, μοιάζουν να
αποτελούν μέρος μιας πρωτομινωικής φρυκτωρίας, όπως αναφέρουν με κάθε επιφύλαξη
ως την επίσημη ενημέρωση.
Στις φωτογραφίες αυτές
φαίνεται μια τεραστίων διαστάσεων κατασκευή, που παραπέμπει σε μια από τις
μεγαλύτερες και σημαντικότερες σε έκταση φρυκτωρίες της αρχαιότητος στην
Μεσόγειο, δηλαδή εκείνες οι στρογγυλές κοχλιόμορφες επί του εδάφους κατασκευές,
που κατέληγαν όμως σε ένα είδος πυργίσκου και χρησίμευαν για την επιτήρηση
περιοχών, την μετάδοση σημάτων ή, όταν κατασκευάζονταν σε παράκτιες ζώνες, και
ως φάροι.
Οι φρυκτωρίες μεταξύ τους
επικοινωνούσαν αφού υπήρχε ορατότητα από την μια στην άλλη και οι παρατηρητές
μπορούσαν να επικοινωνήσουν, ενώ θεωρείται ότι ήταν ένα ανεπτυγμένο σύστημα
μετάδοσης μηνυμάτων και επικοινωνίας κυρίως με φωτιές. Μια μινωική φρυκτωρία είχε το σχήμα κόλουρου κώνου με ύψος και ως 8 μ. και διάμετρο που κατά τις
αρχαιολογικές πηγές κυμαινόταν από 15 - 47 μ., ενώ ανάμεσα στα κοχλιοειδή
τοιχάρια που είχαν και αντηρίδες υπήρχε χώμα, ενώ κατασκευάζονταν στις μινωικές
διαδρομές. Η Πεδιάδα είναι γνωστό ότι είναι μια περιοχή με φρυκτωρίες.
Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές
πηγές, υπάρχουν δύο είδη φρυκτωριών. Αυτές που είναι σε κορυφές λόφων και
κορυφογραμμών και φτάνουν ως το 1,5 στρέμμα και αυτές που είναι στα ισόπεδα
μονοπάτια και καταλαμβάνουν συνήθως 1 στρέμμα. Πρόκειται για ένα πολύ ολοκληρωμένο
επικοινωνιακό σύστημα. Μάλιστα, στις γενικές καταγραφές, φρυκτωρίες
τοποθετούνται σε Μοχλό, Μάλια, Έδερη, Ανώπολι και Σκαλάνι, ενώ οι κατασκευές
και οι τοποθεσίες αυτών επέτρεπαν όχι μόνο την επιτήρηση, αλλά λειτουργούσαν
στις παράκτιες περιοχές ως φάροι για την ναυσιπλοΐα, ενώ λέγεται ότι σε κάποιες
περιπτώσεις φαινόταν και ο βυθός της θάλασσας. Επίσης, οι φρυκτωρίες του Βορρά
είχαν οπτική επαφή με άλλες προς την ενδοχώρα.
ΠΗΓΗ: «Καστέλι: Αυτή είναι η μεγάλη αρχαιολογική ανακάλυψη σε λόφο πάνω από το αεροδρόμιο - Στο φως οι πρώτες εικόνες, που παραπέμπουν σε μινωική φρυκτωρία», Νέα Κρήτη, 6.6.2024. Γ. Λεκακης "Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 6.6.2024.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook