Το μανιάτικο μυριολόι
αναφέρεται τυπικά στην αυτοσχέδια θρηνητική μελοποιία, μέρος της μανιάτικης θρηνητικής τελετουργίας (κλάμα), κυρίως από γυναίκες, γνωστές και ως
μοιρολογίστρες.
Με τα μυριολόγια οι γυναίκες
αντιπροσωπεύουν τους νεκρούς τους και μεταδίδουν την μαρτυρία τους και έξω από
το κλάμα, ως συλλογική προφορική ιστορία, που αντέχει στον χρόνο.
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.7.2024.
ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ
Το μοιρολόι / μοιρολόγιον / μοιρολόγιν / μοιριολόγιν (μοίρα + λόγος) είναι λάθος γραφή της λέξεως μυριολόγι / μυρολόγι / μυριολόι, αν και επεκράτησε και είναι αποδεκτή και κατανοητή σήμερα. Κι αυτό διότι ο Έλλην δεν πιστεύει στην μοίρα με την ανατολίτικη έννοια. Μοιρολογώ σημαίνει λέγω την μοίρα. Άρα πώς να τραγουδήσει κάτι που δεν πιστεύει. Μυριολογώ, όμως, σημαίνει λέγω τα μύρια (που πέρασε, που έζησε) ο τιμώμενος νεκρός, όσα η μύρα = θάλασσα, μυρίος = αναρίθμητος, άπειρος, ατελεύτητος: Λέμε λέγει «τα μύρια όσα» και εννοούμε "τα άπειρα"…
Ο Έλλην δεν είχε ποτέ μοιρολατρία, δεν ήταν ποτέ μοιρολάτρης, δηλ. δεν πίστευε ότι όλα στον κόσμο διέπονται από μια τυφλή μοίρα, έτσι ώστε να έχεις τυφλή υποταγή σε αυτήν (μοιροκρατία). Αυτό είναι ίδιον των ανατολιτών και των θρησκειών που ήλθαν από εκεί και των Γάλλων (γαλλ. fatalisme). Εάν ήταν μοιρολάτρης, δεν θα ταξείδευε στα πέρατα της οικουμένης! Δεν θα είχαμε Ιλιάδα και Οδύσσεια... Μία μόνον ήταν η μοίρα (= μερίδιο) για τον Έλληνα: Ο θάνατος και αυτό ήταν απολύτως σεβαστό. Όλα τα άλλα ήταν στο χέρι του... Η "πεπρωμένη μοίρα" > πεπρωμένο είναι αυτό το μερίδιο που πρέπει στον καθ' ένα, με βάση τις πράξεις και τις αποφάσεις του...
Πρόκειται για θρηνητικό,
λυπητερό άσμα, που τραγουδιέται κατά την παράθεση ή την κηδεία νεκρού.
Λέγεται και για όποιο παράπονο
με θρήνο για θλιβερό γεγονός, κλάμα / κλάψα.
Έμεινε να σημαίνει και ικεσία,
παράκληση.
Μυριολογίστρια / μυριολοΐστρα / μυριολογίστρα > μοιρολογίστρια / μοιρολοΐστρα / μυρολογίστρα, η κλαύτρουσα / καταλογίστρια, γυναίκα που όχι μόνον εκτελεί, αλλά συχνάκις συνθέτει τα μυριολόγια, συνήθως επ' αμοιβή, όπως η αρχαία θρηνωδός. Λέγεται και η τρυγόνα, που εκβάλλει θρηνητικές κραυγές:
μοιρολογήτρα θλιβερή και μυριοπικραμένη»
- βλ. Πουλολόγος.
Μοιρολόγος καλείται αυτός που
λέγει την μοίρα, που προλέγει τα μέλλοντα να συμβούν, ο προφητικός.
Μοιρολόγχος, αυτός που συμμετέχει σε κάτι, ιδίως κακό, μέτοχος, κοινωνός < μοῖρα + λόγχος (< λόγχη = μοίρα < ρ. λαγχάνω < Λάχεσις > λαχείο, κλπ.).
Παροιμιωδώς ο Έλλην λέγει «ἔρχομαι
εἰς μυριολόγια» δηλ. γίνομαι αξιοθρήνητος.
Ο πρώτος / πρώτη που άδει
έναν στίχο μυριολογιού λέγει «σηκώνω μυριολόγι» ή «σταίνω μυριολόγι» ή «σύρω μυριολόγι»
που σημαίνει αρχίζω να μυριολογώ.
ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Μουσικής Μύησις". Γ. Λεκακης "Λεξικόν των παραδόσεων των λαών του κόσμου"
Το Υπουργείο Πολιτισμού
ανακοινώνει την εγγραφή τεσσάρων νέων στοιχείων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς,
στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, εφαρμόζοντας,
ήδη από το 2006, την σύμβαση για τη
Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς.Τα Δελτία για τα τέσσερα στοιχεία
άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς,
υποβλήθηκαν το 2022 και το 2023, και έτυχαν συστηματικής επεξεργασίας
από τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, την Εθνική Επιστημονική
Επιτροπή για την Εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης
Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) και, φυσικά,με τις κοινότητες των
φορέων, αποσκοπώντας στη διαφύλαξη των παραδόσεων και τη μετάδοσή τους στις
νεότερες γενιές. Στο πλαίσιο της εφαρμογής της Σύμβασης της UNESCO, η χώρα μας
δημιούργησε και εμπλουτίζει συστηματικά το Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής
Κληρονομιάς, στο οποίο κοινότητες φορέων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς έχουν
τη δυνατότητα να αναδείξουν τα στοιχεία που οι ίδιες θεωρούν σημαντικά, για την
ταυτότητά τους.
Η Υπουργoς Πολιτισμού Λ. Μενδώνη, με την αποδοχή της εισήγησης
της Επιτροπής, για την εγγραφή των τεσσάρων νέων στοιχείων στο Εθνικό
Ευρετήριο, δήλωσε:
«Το Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής
Κληρονομιάς της Ελλάδας εμπλουτίζεται με τέσσερεις ακόμα εγγραφές, στοιχεία του
ποικιλόμορφου πολιτιστικού πλούτου της πατρίδας μας. Πρόκειται για μερικές
ακόμα ψηφίδες, στο τεράστιο ψηφιδωτό της παράδοσής μας, το οποίο συνθέτουν η
εμπειρία, η γνώση, οι δεξιότητες, η ευρηματικότητα, η δημιουργικότητα, αλλά και
το αίσθημα του λαού μας, ως τεκμήρια
ενός πολιτισμού, με ιστορικό βάθος και ποικιλία, ενός πλούσιου και, ως ένα
βαθμό, ανεξερεύνητου παρελθόντος. Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά, την οποία το
Υπουργείο Πολιτισμού καταγράφει και συμβάλλει στην συντήρησή της, αποτελεί
βασικό στοιχείο του Πολιτισμού μας. Της αξίζει τιμή και σεβασμός, επειδή φέρνει
σε επαφή τη σύγχρονη κοινωνία με τις ρίζες της, τις παραδόσεις, την ιστορία και τις εμπειρίες των ανθρώπων
που δημιούργησαν πολιτισμό πριν από μας,
σε αυτόν τον τόπο. Η εγγραφή τους στο Εθνικό Ευρετήριο δεν αποτελεί παρά ένα
ακόμη βήμα για τη συνεργασία διοίκησης, επιστημονικής κοινότητας και, κυρίως,
των ίδιων των κοινοτήτων ως φορέων, για την εκπόνηση και την εφαρμογή πολιτικών
οι οποίες αποσκοπούν στη διαφύλαξη των παραδόσεων και τη μετάδοσή τους στις
νεότερες γενιές».
Η ετήσια διαδικασία
εμπλουτισμού του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας
ξεκινάει κάθε Ιανουάριο, με τη δημόσια πρόσκληση που απευθύνει η ΔΙΝΕΠΟΚ,
σύμφωνα με ορισμένο χρονοδιάγραμμα. Η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή κατά τις
συνεδριάσεις που πραγματοποιήθηκαν στις 25.11.2022 και 18.12.2023 έκρινε θετικά την εισήγηση για την εγγραφή τεσσάρων στοιχείων άυλης
πολιτιστικής κληρονομιάς, την οποία έκανε δεκτή η Υπουργός Πολιτισμού.
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, 3.7.2024.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook