103η επέτειος ανακηρύξεως της Ανεξαρτησίας της Βορείου Ηπείρου

103^η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΑΝΑΚΗΡΥΞΕΩΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ

Της ΘΩΜΑΪΔΟΣ ΠΑΡΙΑΝΟΥ

 Την Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2017, ημέρα συμπλήρωσης 103 ετών από την ανακήρυξη της Ανεξαρτησίας της Βορείου Ηπείρου (17 Φεβρουαρίου 1914), ο Εθνικός Σύλλογος "Βόρειος Ήπειρος 1914", πραγματοποίησε εκδήλωση στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών στην μνήμη δύο εκ των πρωτεργατών του Βορειοηπειρωτικού Αγώνα: του Προέδρου της Αυτονόμου Ηπείρου Γεωργίου Χρηστάκη Ζωγράφου και του Μητροπολίτη Βελλάς και Κονίτσης Σπυρίδωνος.

Η εκδήλωση άρχισε με τρισάγιο στο μνήμα (στην είσοδο του Νεκροταφείου) του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σπυρίδωνος Βλάχου, Μητροπολίτου Βελλάς και Κονίτσης, Υπουργού της προσωρινής Κυβέρνησης της Αυτονόμου Ηπείρου το 1914. Ο πατήρ Θωμάς, βορειοηπειρώτης ιερέας από το Φοινίκη, μνημόνευσε επίσης και τα ονόματα των μακαριστών Σεβαστιανού και Χριστοδούλου και έβγαλε και ένα σύντομο λόγο, όπου ανέφερε το προσωπικό ενδιαφέρον του μακαριστού Χριστόδουλου για την Βόρειο ¨Ήπειρο. Πιστεύει ότι οι ψυχές των τριών μνημονευθέντων ιερέων θα αγιάσουν, επειδή ήταν φλογεροί και αγαπούσαν την Βόρειο Ήπειρο. Τέλος, του ζητήθηκε να καταθέσει αυτός το στεφάνι του Συλλόγου στο μνήμα. Στεφάνι επίσης κατέθεσε, εκ μέρους του Παμποντιακού Συλλόγου ¨Η ΑΡΓΩ¨, ο Πρόεδρός του, κ. Χριστόφορος Σοφιανίδης.

Ένα σύντομο χαιρετισμό είχαμε και από τον Πρόεδρο της Αδελφότητος των Κρητών Πειραιά , κ. Θεόδωρο Τσόντο. Το Σωματείο αυτό ιδρύθηκε το 1880 και μέλη αυτού πολέμησαν σε Μακεδονία και Βόρειο Ήπειρο Μαζί με αυτούς ήταν και ο πρόγονός του, Γεώργιος Τσόντος Βάρδας (1871 -1942), Αντιστράτηγος, Γενικός Αρχηγός Μακεδονικού Αγώνος. Ο τάφος του βρίσκεται σε μικρή απόσταση και πήγαμε και εκεί, όπου τελέστηκε ένα τρισάγιο στην μνήμη του. Κατόπιν, μεταβήκαμε στο Μαυσωλείο της οικογένειας Ζωγράφου, όπου αναπαύεται και ο Γεώργιος Χρηστάκη Ζωγράφος, Πρόεδρος της προσωρινής Κυβέρνησης της Αυτονόμου Ηπείρου. Εκεί τελέστηκε τρισάγιο και έγινε κατάθεση στεφάνου του Συλλόγου, το οποίο κλήθηκε να καταθέσει ο κ. Θεόδωρος Τσόντος και, εν συνεχεία, ο γνωστός δημοσιογράφος, Θεόδωρος Ασβεστόπουλος διάβασε το ιστορικό της ημέρας, το οποίο έχει (περιληπτικά), ως εξής :

Στις 16 Φεβρουαρίου 1914 το Δέλβινο και οι Άγιοι Σαράντα ανακηρύσσουν την Αυτονομία τους.

 «Παρά τις διαταγές της Ελληνικής Κυβέρνησης προς τις Αρχές για παρεμπόδιση των εκδηλώσεων, η Προσωρινή Κυβέρνηση στο Αργυρόκαστρο, υπό την Προεδρία του Γ. Χρ, Ζωγράφου, αποφάσισε η ανακήρυξη της Αυτονομίας να γίνει επίσημα στις 17 Φεβρουαρίου και μάλιστα να λάβει πανηγυρικό χαρακτήρα για την τόνωση του ηθικού του λαού. Ως τόπος ορίσθηκε κατάλληλος χώρος κοντά στο Αργυρόκαστρο, στις όχθες του ποταμού Δρίνου. 

Στις 4 το απόγευμα έφτασε στις όχθες του Δρίνου ο Πρόεδρος και τα μέλη της Προσωρινής Κυβερνήσεως και άρχισε η τελετή του αγιασμού. Την δέηση υπέρ του Προέδρου της Βορείου Ηπείρου, Γεωργίου Ζωγράφου, κάλυψαν η συμπυρσοκρότηση των όπλων και οι ζητωκραυγές από τους ιερολοχίτες (εθελοντές στρατιώτες που τάχθηκαν υπό τις διαταγές της προσωρινής Κυβέρνησης) και του ενόπλου πλήθους (7.000 ένοπλοι). Ακολούθησε ολιγόλεπτη βαθιά σιγή και έπειτα μέσα σε κατάνυξη και συγκίνηση άρχισε να υψώνεται στον γαλανό ηπειρωτικό ουρανό η Σημαία της Αυτονόμου Ηπείρου. Στο ανέβασμα της στον ιστό, για λίγο, συναπαντήθηκε με την Ελληνική Σημαία που υποστελλόταν.

Στην συνέχεια ο Πρόεδρος της Προσωρινής Κυβερνήσεως Γεώργιος Χρηστάκη Ζωγράφος εκφώνησε πολιτικό λόγο στον οποίο ανέπτυξε το νόημα της Ανακηρύξεως της Αυτονομίας, όπου ανάμεσα στα άλλα είπε:

«Η Ελλάς εξηναγκάσθη να θυσιάσει την Ήπειρον χάριν ανωτέρων συμφερόντων. Ο Ηπειρωτικός όμως λαός δεν δύναται να υποκύψει εις τον ζυγόν βαρβάρου λαού, αι δε εγγυήσεις ας υπόσχονται, δεν είναι δυνατόν να τηρηθούν. Το προ πεντακοσίων ετών όνειρον εκπληρούται σήμερον, εν τη αποφάσει των Ηπειρωτών όπως αποθάνουν υπέρ της Ελευθερίας των».

Μετά το τέλος της τελετής η προσωρινή Κυβέρνηση επικεφαλής του λαού κατευθύνθηκε προς το Αργυρόκαστρο. Στην πλατεία του Διοικητηρίου μίλησε προς τα συγκεντρωμένα πλήθη ο Μητροπολίτης Βελλάς και Κονίτσης Σπυρίδων και ο γεμάτος ενθουσιασμός λόγος του «ηλέκτρισε» τους πάντες. Οι ελληνικές αρχές απέφυγαν να υποβάλλουν τον Στρατό στην σκληρή δοκιμασία να εμποδίσει τους επαναστάτες και στον εξώστη του Διοικητηρίου υψώθηκε η Σημαία της Αυτόνομης Πολιτείας, ενώ τμήματα του Ιερού Λόχου Αργυροκάστρου απέδιδαν τιμές και οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούσαν συνέχεια»

[Πηγή: "Ο Βορειοηπειρωτικός Αγών 1914" Κωνσταντίνου Σκενδέρη]

Ακολοὐθησε η ανάγνωση της πρώτης προκήρυξης της προσωρινής κυβέρνησης της Αυτονόμου Βορείου Ηπείρου, στο Αργυρόκαστρο, η οποία υπογράφεται ως εξής:

 Εν Αργυροκάστρω τη 15η Φεβρουαρίου 1914

 Η προσωρινή Κυβέρνησις
 Ο Πρόεδρος 

Γεώργιος Χρηστάκη Ζωγράφος
 Τα μέλη
Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως Βασίλειος
Μητροπολίτης Κορυτσάς Γερμανός
Μητροπολίτης Βελλάς και Κονίτσης Σπυρίδων

 Μετά την ομιλία αυτή, ακολούθησε η ομιλία της Γραμματέως του Συλλόγου, κ. Βιολέτας Νίκα, με θέμα «O Βορειοηπειρωτικός Αγώνας σήμερα (17-2-2017)».

http://www.arxeion-politismou.gr/2017/03/voreio-ipirotikos-agon-simera.html

Το μέλος του Συλλόγου, κ. Νίκος Κολίλας, απήγγειλε το ηπειρώτικο ποίημα

«Ο ΥΜΝΟΣ ΤΗΣ ΑΥΤΟΝΟΜΟΥ ΗΠΕΙΡΟΥ».

Στ. (1) (2)

Πεντακόσια χρόνια σκλάβοι, Και μιαν αυγινή του Μάρτη,

Σπάνε ξάφνου τα δεσμά Κάτω από άγριο ζυγό,

Και με περισσή λαχτάρα Ζούσαμε με μιαν ελπίδα,

Χαιρετάμε δακρυσμένα Η Ήπειρός μας πως θα γίνει

Την πανώρια Ελευθεριά Μιαν ημέρα Ελληνική.

(3) (4)

Την χαρήκαμε ένα χρόνο Μ’από κάτω από την σκιά της

Μ’όλη της την ομορφιά… Όποιος έμαθε να ζει

Τώρα φεύγουν, μας αφήνουν Ξέρει πως και να πεθαίνει

Σε μιαν άκρη απελπισιά… Πριν την αποχωριστεί.

(5)

Στάσου αντρίκια, Ηπειρώτη

Και δεν είσαι μοναχός.

Τον ιερό σου τον αγώνα

Παραστέκει ο Ελληνισμός.

 Μετά την απαγγελία του ποιήματος, το μέλος του Προεδρείου του Συλλόγου κ. Λευτέρης Πρίφτης, ευχαρίστησε τους παρισταμένους και τόνισε ότι τότε στην Βόρειο Ήπειρο πολέμησαν Έλληνες από εντός αλλά και εκτός της μητροπολιτικής Ελλάδος και πρόσθεσε: «Εμείς δεν θα σταματήσουμε μέχρι να προχωρήσει το πρώτο σκαλί, για την ανεξαρτητοποίηση της κατεχόμενης Ηπείρου από τον αλβανικό ζυγό. Ο όρκος μας ήταν ένας και .θα παραμείνει :η Ένωση με τον μητρικό κορμό, όπως και για την Βόρεια Μακεδονία, την Καππαδοκία και όλες τις αλύτρωτες πατρίδες.

Και η εκδήλωση έκλεισε με τον Εθνικό Ύμνο.

Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν οι:

- Ο Πρόεδρος Αδελφότητας Κρητών Πειραιά "Η Ομόνοια" Θεόδωρος Τσόντος, επικεφαλής αντιπροσωπείας

- Ο Πρόεδρος Παμποντιακού Συλλόγου "Η Αργώ" Χριστόφορος Σοφιανίδης

- Ο Πρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας Νίκος Αργυρόπουλος

- Ο Πρώην Γενικός Πρόξενος Ελλάδος στην Κορυτσά Θεόδωρος Οικονόμου-Καμαρινός 

- Απόστρατοι ανώτατοι αξιωματικοί του Ελληνικού Στρατού.

Καταφτάνοντας στο Αργυρόκαστρο στις 15 Φεβρουαρίου 1914, σχημάτισε υπό την προεδρία του Προσωρινή Κυβέρνηση μετά μέλη της "Οργανωτικής Επιτροπής". Στο Αργυρόκαστρο, η Προσωρινή Κυβέρνηση αποφάσισε η ανακήρυξη της Αυτονομίας να γίνει επίσημα στις 17 Φεβρουαρίου, κοντά στο Αργυρόκαστρο, στις όχθες του ποταμού Δρίνου. Μετά το τέλος της τελετής, η προσωρινή Κυβέρνηση επικεφαλής του λαού κατευθύνθηκε προς το Αργυρόκαστρο. Στην πλατεία του Διοικητηρίου μίλησε προς τα συγκεντρωμένα πλήθη ο Μητροπολίτης Βελλάς και Κονίτσης Σπυρίδων. στον εξώστη του Διοικητηρίου υψώθηκε η Σημαία της Αυτόνομης Πολιτείας, ενώ τμήματα του Ιερού Λόχου Αργυροκάστρου απέδιδαν τιμές και οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούσαν συνέχεια.

Τις επόμενες ημέρες υψώθηκε η Σημαία της και σε άλλες πόλεις της Βορείου Ηπείρου. Οι διαπραγματεύσεις που ζήτησαν οι εκπρόσωποι των μεγάλων δυνάμεων και των Αλβανών κατέληξαν στην υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας, στις 17 Μαΐου 1914, με το οποίο αναγνωρίσθηκε ο Ελληνικός χαρακτήρας της Βορείου Ηπείρου και εδόθησαν στους κατοίκους των επαρχιών Αργυροκάστρου και Κορυτσάς "εκτεταμένα προνόμια διοικητικά, εκκλησιαστικά, σχολικά και γλωσσικά ισοδυναμούντα προς πραγματικήν αυτονομίαν". Εξαίρεση από την πλευρά των Βορειοηπειρωτών αποτέλεσαν οι εκπρόσωποι της Χειμάρρας, με επί κεφαλής τον Σπυρομήλιο,οι οποίοι κατά την επικύρωση του Πρωτοκόλλου της Κερκύρας στις 23 Ιουνίου στην Πανηπειρωτική Συνέλευση του Δέλβινου, αποχώρησαν φωνάζοντας «Ένωσις ή Θάνατος!», διατρανώνοντας ότι μοναδική λύση για την Β. Ήπειρο είναι η πλήρης ένωση με την Ελλάδα.

 Ο επίλογος του αυτονομιακού αγώνα γράφτηκε τον Οκτώβριο του 1914, όταν, μετά από εντολή των Μεγάλων Δυνάμεων, ο Ελληνικός Στρατός ανακατέλαβε τη Β. Ήπειρο εξ αιτίας της αναρχίας που επικρατούσε στο αλβανικό κράτος. Ένα χρόνο μετά, στις 6 Δεκεμβρίου 1915, οι Βορειοηπειρώτες θα έπαιρναν μέρος στις ελληνικές βουλευτικές εκλογές, στέλνοντας για πρώτη και τελευταία φορά, εκπροσώπους των τότε νομών Αργυροκάστρου και Κορυτσάς στην Βουλή των Ελλήνων».

Στη πρώτη φωτογραφία με την οποία ο Γεώργιος Πανταζίδης (από την Βήσανη Πωγωνίου) απαθανάτισε την ιστορικότερη στιγμή του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού διακρίνεται ο Γιαννιώτης δημοσιογράφος και συγγραφέας Γεώργιος Χατζής - Πελερέν να κρατάει τη σημαία της Αυτονόμου Πολιτείας της Βορείου Ηπείρου. Προς τα δεξιά του διακρίνονται με τη σειρά: ο Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως Βασίλειος Παπαχρήστου, ο Υπουργός Εξωτερικών Β. Ηπείρου Αλέξανδρος Καραπάνος, ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως Β. Ηπείρου Γεώργιος Χρηστάκη Ζωγράφος, ο Μητροπολίτης Βελλάς και Κονίτσης Σπυρίδων Βλάχος. Πλαισιώνονται από τον κλήρο και το λαό του Αργυροκάστρου καθώς και από Ιερολοχίτες Αγωνιστές.

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ