Η
σφεντόνα στην ελληνική λογοτεχνία…
Του Γιώργου Λεκάκη
Η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου έβαλε και τον Χάρο
να βαστά σφεντόνα, αλλά μαύρη… Γράφει στο «Βγήκε ο χάρος να ψαρέψει»[1]:
Με
την μαύρη την σφεντόνα,
βγήκε
ο Χάρος στα στενά
για
πιαστείτε χέρι-χέρι,
να
του στήσουμε καρτέρι
κι
όποιον πάρει η σφεντονιά…
Ο Γιάννης Ρίτσος στο ποίημά του «Τούτο δεν
είναι πόλεμος»[2]
γράφει για μια περίεργη «κοσμική» σφεντονιά:
Εδώ
τα δέντρα μάχονται μαζί με τους ανέμους,
εδώ
βρυχούνται τα βουνά και τα χοντρά κοτρώνια
τ’
αστέρια βόλια σφεντονάν και το φεγγάρι μπάλλες…
Στο ποίημά του «Γέλαγε η Μαρία»[3]
ο Λευτέρης Παπαδόπουλος εξιστορεί:
Κόβαμε
διχάλες απ’ την μυγδαλιά,
είχαμε
ρημάξει την φτωχή πλατεία,
έβαζες
σημάδι γλόμπους και πουλιά
και
του κυρ-Αλέκου την χοντρή κυρία
γέλαγε
η Μαρία…
Στο ποίημα «Πυρρίχιος»[4],
ο Νίκος Γκάτσος έγραφε:
Μάνα,
μάνα μαυρομάνα
βάλε
το νερό στην γράνα
για
ν’ αρχίσει τον αγώνα
με
κοντάρι και σφεντόνα…
Αλλά το πιο χαρακτηριστικό ποίημα,
αποκλειστικά γραμμένο για την σφεντόνα είναι το ομότιτλο[5]
του Βασίλη Παπακωνσταντίνου:
Σαράντα
χρόνια έφηβος
κοντά
μισόν αιώνα
το
καλοκαίρι άσπριζα,
μαύριζα
τον χειμώνα.
Σαράντα
χρόνια ανώριμος
ξεφτίλας
Δον Κιχώτης.
Τώρα
40 χρόνια φρόνιμος
ωραίος
και ιππότης.
Γεννήθηκα
σ’ ένα χωριό
Τετάρτη
μεσημέρι.
Γιατρός
δεν με ξεπέταξε
μα
μιας μαμής το χέρι.
Οι
συγγενείς μαζεύτηκαν
από
νωρίς στο σπίτι:
«Πώς
είναι έτσι το παιδί!
Και
τι μεγάλη μύτη!»…
Νάνι
νάνι το παιδί μας νάνι.
Νάνι
νάνι και παρήγγειλα,
νάνι
νάνι στην Πόλη τα προικιά του
και
τα χρυσαφικά του
τα
παρήγγειλα.
Νάνι
νάνι κι όπου
το
πονεί να γειάνει,
νάνι
νάνι,
νάνι
νάνι του.
Μα
εγώ από τον ύπνο μου
την
έκανα κοπάνα,
τέντωνα
την σφεντόνα μου
σημάδευα
αεροπλάνα.
Και
πάνω στο καλύτερο
με
ξύπναγαν με βία
για
να μ’ αποκοιμήσουνε
δασκάλοι
στα θρανία.
Κι
ενώ όλα τα θυμόμουνα
κι
είχα μυαλό ξουράφι,
να
μεγαλώσω ξέχασα
και
έμεινα στο ράφι.
Έτσι
για πάντα κράτησα
την
παιδική μου εικόνα,
εκείνου
του αλητάμπουρα
που
κράταγε σφεντόνα.
Ύπνε
που παίρνεις τα παιδιά,
έλα
πάρε και τούτο,
μικρό-μικρό
σου το `δωσα,
άρχοντα
φέρε μου το.
Κρύψε
και τη σφεντόνα του,
φρόνιμο
κάνε μου το…
Παλιέ
μου φίλε, γνώριμε,
συμμαθητή,
θαμώνα,
μαζί
μου απόψε έφερα
εκείνη
την σφεντόνα.
Μην
πάει ο νους σου στο κακό,
πουλιά
δεν θα χτυπήσω.
Με
κότσυφες και πέρδικες
τι
έχω να χωρίσω;
Τα
παιδικά μας όνειρα
θα
σας εκσφενδονίσω,
με
χρώματα και μουσικές
θα
σας τα τραγουδήσω.
Παλιέ
μου φίλε, γνώριμε,
συμμαθητή,
θαμώνα,
απόψε
που βρεθήκαμε,
σου
δίνω τη σφεντόνα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Το μελοποίησε ο Γιάννης
Παπαϊωάννου και το ερμήνευσαν ο Στέλιος Καζαντζίδης (1953), ο Γιάννης
Παπαϊωάννου, η Βίκυ Μοσχολιού, κ.ά.
[2] Το μελοποίησε ο Γιώργος Κοτσώνης και
το ερμήνευσαν ο Κώστας Καμένος και η Σάνια Κρυστάλλη, το 1975.
[4] Το
μελοποίησε ο Γιώργος Χατζηνάσιος και το ερμήνευσε η Νανά Μούσχουρη (1985).
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: ΣΦΕΝΤΟΝΑ, ΣΦΕΝΔΟΝΑ, ΠΑΙΔΙΚΑ ΠΑΙΓΝΙΔΙΑ, ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, ΧΑΡΟΣ, ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ, ΚΑΖΑΝΤΖΙΔΗΣ, ΜΟΣΧΟΛΙΟΥ, ΚΟΤΣΩΝΗΣ, ΡΙΤΣΟΣ, ΚΑΜΕΝΟΣ, ΚΡΥΣΤΑΛΛΗ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, ΠΛΕΣΣΑΣ, ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ, ΧΑΤΖΗΝΑΣΙΟΣ, ΓΚΑΤΣΟΣ, ΜΟΥΣΧΟΥΡΗ, ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook