Οι πρώιμοι
μινωικοί τάφοι
στον Λεβήνα Κρήτης
Του P. M. Warren
 |
| Ο αρχαιολογικός χώρος του Λεβήνα. Φωτ. Γ. Λεκάκης |
Οι πέντε πρώιμοι μινωικοί
κυκλικοί τάφοι του Λεβήνα είναι:
-δύο στον Γερόκαμπο,
-δύο στον Παπούρα και
-ένας στον Ζερβό,
που απέχουν 1,5 χλμ. μεταξύ τους,
στην περιοχή του αρχαίου Λεβήνα (σύγχρονος Λέντας) στην νότια ακτή της Κρήτης.
Ανασκάφηκαν το 1958-60 από τον Στ. Αλεξίου. (Η δημοσίευση των ευρημάτων
ανατέθηκε στον P. M. Warren από τον ανασκαφέα
και ο κοινός τόμος τους αναμένεται να δημοσιευθεί το 2004).
Η δυτικότερη ομάδα, στον Γερόκαμπο,
αποτελείται από δύο ενωμένους τάφους και παρακείμενα δωμάτια. Ο πρώτος τάφος
κατασκευάστηκε στην αρχή της ΕΜ Ι. Είχε μεγάλη ποσότητα κεραμικού και άλλου
υλικού της EM I (3400-2200 π.Χ.). Η αγγειοπλαστική έχει δύο κύριες
κλάσεις ή αντικείμενα, τα οποία βρέθηκαν μαζί: Κόκκινα βαμμένα με βαφή (κυρίως
κανάτες με στρογγυλό πυθμένα με δύο χερούλια) και σκούρα γκρι, συχνά με μοτίβα
λείας διακόσμησης σε βάθος 1-1,10 μ. Όλα και τα 524 αγγεία καταλογογραφήθηκαν. Άλλα
435 είναι αναγνωρίσιμα και άλλα 1.304 αντιπροσωπεύουν έναν άγνωστο αριθμό άλλων
αγγείων. Τα είδη προσωπικού στολισμού περιλάμβαναν σφραγίδες, έναν αιγυπτιακό
σκαραβαίο και μεγάλο αριθμό από χάντρες. Υπήρχαν 4 άσπρα μαρμάρινα ειδώλια, 5 χάλκινα
μαχαίρια, 11 πέτρινα αγγεία και 24 τεμάχια οψιανού.
Στο μεταγενέστερο διάστημα ΕΜ
ΙΙΑ (2800-2100 π.Χ.) κατασκευάσθηκε ένας δεύτερος, μικρότερος τάφος έναντι του
πρώτου. Βρέθηκε αιγυπτιακός σκαραβαίος, της 11ης Δυναστείας της Αιγύπτου
(2800 π.Χ.), κοντά σε έναν πολύχρωμο ασκό. Άλλα διαμερίσματα περιείχαν ενδιαφέροντα
στοιχεία για προσφορές στους νεκρούς ή τις κηδείες τους.
Η δεύτερη τοποθεσία, Παπούρα,
βορειοδυτικά του Λέντα, είχε δύο τάφους σε επαφή μεταξύ τους, αν και δεν
συνδέονταν. Κάθε ημερομηνία στο EM ΙΙA-MM I (2800-1500
π.Χ.), με αποθέσεις ταφής 0.60-0,80 μ. Δεν εντοπίσθηκε επί τόπου ταφή. Εκτός
από τα αγγεία, υπήρχαν και πάλι πολλά είδη προσωπικού στολισμού: Τρίτος
αιγυπτιακός σκαραβαίος (αρχές 12ης Δυναστείας), κοντά σε έναν αμφορίσκο
EM ΙΙΙ-MM IA,
μεταλλοτεχνία, πέτρινα αγγεία και οψιανός και σε έναν από τους τάφους, λευκό
μαρμάρινο κεφάλι και δύο ειδώλια (τύπου Κουμάσα και Δοκατίσματα). Τελευταίο
εύρημα ήταν ένα ωραίο πέτρινο αγγείο ΕΜ ΙΙΑ στο πάτωμα του τάφου. Υποδηλώνουν
πρωτογενείς ταφές ανδρών υψηλής τάξεως, ίσως ιδρυτών των κοινοτήτων τους!
Ο τάφος του Ζερβού, ανατολικά
του Λέντα, ήταν ο λιγότερο καλά διατηρημένος. Αλλά ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον το
γεγονός ότι ήταν ο μόνος του ομίλου Λεβήνα που περιείχε διάφορα αγγεία MM IB (2100-1800 π.Χ.) με μεταλλικά χαρακτηριστικά,
υψηλά στην κατάθεση.
Η παρουσία ενός τάφου ΕΜ Ι
στον Γέροκαμπο στα δυτικά (με άλλους τάφους αυτής της εποχής πιο δυτικά, προς
το Αγιοφάραγγο) και του Ζερβού, είναι σαφής απόδειξη ενός ανατολικού οικισμού,
εξαπλωμένου κατά μήκος της ακτής, νότια των Αστερουσίων ορέων. Οι κοινότητες
μπορεί να τέλειωσαν λόγω της μετακίνησής τους προς βορά, προς την Μεσαρά, για
να καλύψουν οικονομικές τους ανάγκες.
Η ομάδα των τάφων Λεβήνα
συνεισφέρει μια πληθώρα νέων στοιχείων, όχι μόνον για τις πεποιθήσεις και τις
πρακτικές των κοινοτήτων, σε σχέση με τον θάνατο, αλλά και για την κατανόηση
της κοινωνίας, της οικονομίας (βιοτεχνική παραγωγή και κατανάλωση), της
δημογραφίας και της χρονολογίας στην προ-ανακτορική Κρήτη.
ΠΗΓΗ: The Mycenaean Seminar 2003-2004, BICS-48 2005 - MYCENAEAN STUDIES.
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: μινωικος ταφος, Λεβην, Κρητη, Λεβηνας, Λεντας, Γεροκαμπος, Παπουρας, Παπουρα, Ζερβος, Αλεξιου, αγγειο, σφραγιδα, αιγυπτιακος σκαραβαιος, χαντρα, μαρμαρινο ειδωλιο, χαλκινο μαχαιρι, χαλκος, πετρινο αγγειο, οψιανος, οψιδιανος, Δυναστεια της Αιγυπτου, ασκος, νεκρος, κηδεια, θανατος, αμφορισκος, μεταλλοτεχνια, Κουμασα, Δοκατισματα, Αγιοφαραγγο, Αστερουσια ορη, Μεσαρα, βιοτεχνια, προανακτορικη Κρητη
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook