Το αρχαίο θέατρο της Απτέρας
στην Κρήτη,
στα ελληνικά
και τα
ρωμαϊκά χρόνια…
Η αρχαία ελληνική πόλις
Απτέρα στην Κρήτη, είναι γνωστή (και) από πινακίδες γραμμικής Β γραφής που
βρέθηκαν στην Κνωσό, ως a-pa-ta-wa (*).
«Το θέατρο της Απτέρας
εντοπίζεται κοντά στη ΝΑ είσοδο της πόλης σε φυσική κοιλότητα του εδάφους και
είναι στραμμένο προς το νότο με θέα τα Λευκά Όρη. Για την κατασκευή του
χρησιμοποιήθηκε τοπικός απολιθωματοφόρος ασβεστόλιθος. Κατά τον 20ο αιώνα
υπέστη μεγάλη καταστροφή κυρίως από τη λειτουργία ασβεστοκάμινου στο κέντρο του
κοίλου, υλικό καύσης της οποίας αποτέλεσαν εδώλια και αρχιτεκτονικά μέλη.
Μεταπολεμικά το θέατρο απογυμνώθηκε περισσότερο, όταν λιθόπλινθοί του
χρησιμοποιήθηκαν σε υποδομές στο λιμάνι της Σούδας.
Στην κατασκευή του θεάτρου
αναγνωρίζονται τρεις οικοδομικές φάσεις με την αρχαιότερη στους ελληνιστικούς
χρόνους (3ος αιώνας π.Χ.). Κατά τη ρωμαϊκή περίοδο υπέστη ριζική μετασκευή
προκειμένου να προσαρμοστεί στις νέες ανάγκες θέασης. Η τελική καταστροφή και η
διακοπή της λειτουργίας του οφείλεται στον μεγάλο σεισμό του 365 μ.Χ.
Τα κύρια μέρη του θεάτρου, τα
οποία είναι σήμερα ορατά, το κοίλο, η ορχήστρα και η σκηνή, χρονολογούνται στη
Ρωμαϊκή εποχή. Το κοίλο, διαιρείται κάθετα με πέντε κλίμακες σε 4 κερκίδες και οριζόντια, μέσω ενός διαδρόμου, του διαζώματος, σε άνω και κάτω
κοίλο. Το κάτω τμήμα διαμορφώνεται κλιμακωτά για την εφαρμογή των εδωλίων, ενώ
το άνω τμήμα (επιθέατρο) κατασκευάστηκε με τεχνητές επιχώσεις, τις οποίες
συγκρατούσε ισχυρός περιμετρικός τοίχος. Στο χαμηλότερο μέρος του κοίλου
εντοπίστηκε κτιστός ημικυκλικός αγωγός που εξυπηρετούσε την απορροή των όμβριων
υδάτων σε περίπτωση βροχής.
Η ορχήστρα του θεάτρου της
Απτέρας με ακτίνα 5,45 μ., αποτελεί μια από τις μικρότερες ορχήστρες αρχαίου
θεάτρου, στοιχείο που υποδηλώνει ότι προοριζόταν κυρίως για μουσικά και
θεατρικά δρώμενα. Στο κέντρο της διατηρείται η κυκλική λίθινη βάση της θυμέλης,
του βωμού του θεού Διονύσου.
Το οικοδόμημα της σκηνής,
διατηρείται σε σχετικά χαμηλό ύψος και η διαμόρφωσή του προέκυψε κατά τις
μετασκευές της ρωμαϊκής περιόδου. Οι πάροδοι κατά τη Ρωμαϊκή εποχή στεγάστηκαν
με τόξα. Στη δυτική πάροδο αποκαλύφθηκε λιθόστρωτη οδός με αγωγό ομβρίων υδάτων
δίπλα της.
 |
| Το αρχαίο θέατρο της Απτέρας, σήμερα. Φωτ.: Μ. Κιλημάντζος για το ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. |
Εντυπωσιακή για τη διατήρηση
και για το μήκος της (συνολικά 55μ.), είναι η αρχαία λιθόστρωτη οδός που
περιτρέχει την ανατολική πλευρά του θεάτρου και χρονολογείται στην ελληνιστική
περίοδο.
Στα βόρεια του θεάτρου
αποκαλύφθηκε επιμήκης βαθμιδωτή δομή, συνολικού μήκους 50 μ. χρονολογούμενη
στους ελληνιστικούς χρόνους. Οι διαστάσεις των βαθμίδων και οι αποστάσεις
μεταξύ τους, καθώς και οι κλίμακες που παρεμβάλλονται δηλώνουν ότι πρόκειται
για χώρο θέασης δημόσιων τελετουργικών δρώμενων. Ταυτοχρόνως είναι πιθανόν να
εξυπηρετούσε και στατικούς σκοπούς συγκρατώντας τις επιχώσεις που σχημάτιζε το
επιθέατρο».
ΠΗΓΗ: Υπ. Πολιτισμού.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ για τον μουσικό
διαγωνισμό Σειρηνών εναντίον των Μουσών, που συνέβη στην Απτέρα, στο βιβλίο του
Γ. Λεκάκη «Μουσικής Μύηση».
Εξ αιτίας της παραπάνω παραδόσεώς μας, στην Απτέρα θα πρέπει να διοργανώνονται διεθνείς αεραθλητικοί αγώνες, σε συνδυασμό με μουσική και τραγούδια, με θέμα τον αέρα, το ταξείδι, τις πτήσεις... - βλ. Γ. Λεκάκη "Παγκόσμια Ιστορία των Πτήσεων".
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ φωτογραφίες του Μ. Κιλημάντζου από την Απτέρα, ΕΔΩ.
(*) Ίσως η Απτέρα της Κρήτης να σχετίζεται με τα Πάταρα της Μ. Ασίας - βλ. Γ. Λεκάκη "Η Άγνωστη Μικρά Ασία".
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: ΑΠΤΕΡΑ, πινακιδα, γραμμικη Β γραφη, Κνωσος, apatawa, θεατρο, Λευκα Ορη, Κρητη, Χανια, νομος Χανιων, ασβεστολιθος, ασβεστοκαμινο, κοιλο, καυση, εδωλια, αρχιτεκτονικα μελη, λιμανι, Σουδα, 365, ορχηστρα, σκηνή, κλιμακα, κερκιδα, διαδρομος, διαζωμα, επιθεατρο, τοιχος, αγωγος, ομβρια υδατα, βροχη, μουσικη, θυμελη, βωμος, Διονυσος, τοξο, οδος, βαθμιδα, τελετουργικο δρωμενο, Κνωσσος, Σειρηνα, Μουσα, Aptera, Σειρηνες, Μουσες, πτερα, φτερα, πτερο, φτερο, πτηση, μουσικος διαγωνισμος
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook