Ἐκ Διαβουλεύσεως ἄρχεσθαι
καί Διαβουκολήσεως παύεσθαι
Γράφει
ο καθηγητής φιλόλογος Πέτρος
Ιωαννίδης
Διαβούλευσις-εως: Συζήτηση, διαπραγμάτευση, συνεννόηση και
επιμέρους διαπραγματεύσεις για την επίτευξη του επιδιωκόμενου αποτελέσματος
στην επίλυση ενός σοβαρού προβλήματος ή στην ανάλυση του θέματος. Διάσκεψη,
σύσκεψη, γνώμη, σκέψη, απόφαση, συμβούλιο, συνεδρίαση. Συζήτηση που διεξάγεται
μεταξύ συγκεντρωμένων προσώπων και αποσκοπεί
στην από κοινού λήψη αποφάσεων με
χάραξη Ενιαίας Εθνικής Γραμμής/Στρατηγικής. Παράγεται από το αρχαίο ρήμα διαβουλεύομαι: διασκέπτομαι,
συσκέπτομαι, σκέπτομαι ή συζητώ υπόθεση εξετάζοντας τα αντιμαχόμενα
επιχειρήματα, σταθμίζω ορθά τις συνθήκες,
συλλογίζομαι υπόθεση με κάθε λεπτομέρεια. Συντασσόμενο
με απαρέμφατο σημαίνει διανοούμαι, συλλογιέμαι, αναλογίζομαι, αποφασίζω
να...
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ - ΑΡΧΑΙΟ ΠΑΡΑΘΕΜΑ
«Καί
ὁ Νικίας (ἦν γάρ τι καί ἄγαν θειασμῷ τε καί τῷ τοιούτῳ προσκείμενος) οὐδ᾽ἄν
διαβουλεύσασθαι ἔτι ἔφη, πρίν, ὡς οἱ μάντεις ἐξηγοῦντο, τρίς ἐννέα ἡμέρας μεῖναι,
ὅπως ἄν πρότερον κινηθείη».
(Θουκυδίδης, 460-399/395, βιβλίο 7ο,
50, 4)
(= Κι ο Νικίας, ο οποίος απέδιδε μεγάλη
σημασία στους οιωνούς - ήταν πολύ δεισιδαίμων - και στα παρόμοια ζητήματα, τους
έλεγε ότι ούτε σε διάσκεψη/συζήτηση
μπορούσε να φέρει το ζήτημα, προτού περάσουν 27 ημέρες - τρεις φορές εννιά
μέρες -, όπως εξηγούσαν οι μάντεις).
Διαβουκόλησις
-εως: Παραπλάνηση με απατηλές/ψευδείς υποσχέσεις,
δηλώσεις, παροχές και ελπίδες, το ξεγέλασμα, η εξαπάτηση, ο εμπαιγμός, η
κοροϊδία, το αποκοίμισμα. Η πλάνη, απάτη, ατιμία, κατεργαριά, απατεωνιά,
δολιότητα. Παράγεται από το αρχαίο ρήμα διαβουκολέω
-ῶ = παραπλανώ, εξαπατώ, ξεγελάω με απατηλές υποσχέσεις και φρούδες /
μάταιες ελπίδες, αποκοιμίζω, βαυκαλίζω. Το μέσο ρήμα διαβουκολοῦμαι = αυταπατώμαι, τρέφω απατηλές ελπίδες, σφάλλομαι.
Στις ημέρες μας είναι πολύ του συρμού,
γιατί χρησιμοποιείται κατά κόρον από τον Πρωθυπουργό για να αποποιηθεί τις
ευθύνες της αποτυχίας του κυβερνητικού του έργου. Συχνά ακούμε τη φράση στα
ΜΜΕ, αλλά δεν την καταλαβαίνουμε: Η
διαβουκόληση του λαού ή των πολιτών απ’ τους πολιτικούς (σ.σ. πολιτικάντηδες = πολιτικοί, που
χρησιμοποιούν ευτελή και αθέμιτα μέσα για να αναρριχηθούν στην εξουσία και να
παραμείνουν με οποιοδήποτε τίμημα ή κόστος σ’ αυτή).
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ - ΑΡΧΑΙΟ ΠΑΡΑΘΕΜΑ
«Γελοῖα
πείσονται πανοῦργοι ὄντες· πολλά κἀκεῖνος εὖ µάλα διαβουκολεῖ αὐτούς καί ἐλπίζει,
καί ὅλως ἀεί θανόντι ἐοικώς ἔρρωται πολύ µᾶλλον τῶν νέων. Οἱ δέ ἤδη τόν κλῆρον ἐν
σφίσι διῃρηµένοι βόσκονται ζωήν µακαρίαν πρός ἑαυτούς τιθέντες».
(Λουκιανός ο Σαμοσατεύς, 120-180,
“Νεκρικοί Διάλογοι”, διάλογος 5ος μεταξύ Πλούτωνος και Ερμού, §2)
(= Το αξίζουν να πάθουν αυτό το
παιχνίδι / μεγάλο χουνέρι (κάζο), επειδή είναι πανούργοι· αλλά και εκείνος δεν
τους εμπαίζει/κοροϊδεύει λιγότερο,
τους τρέφει με ελπίδες και παρ’ όλο που φαίνεται ετοιμοθάνατος αντέχει
περισσότερο από τους νέους. Ενώ αυτοί τώρα έχουν διαμοιράσει μεταξύ τους την
περιουσίαν του και πλουτίζουν με την φαντασίαν τους).
«Ὅλη
μας ἡ Ἱστορία δέν εἶναι τίποτα ἄλλο παρά ἕνα βίαιο, ἐπικίντυνο δρασκέλισμα από
τό χαμό στή σωτηρία».
(Νίκος Καζαντζάκης, 1883-1957,
“Ταξιδεύοντας”, ταξείδι στο Μοριά)
ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΝΑΥΤΙΛΛΟΜΕΝΟΥΣ
ΑΛΛΑ ΑΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΤΟΥΣ
ΗΓΕΤΕΣ / ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥΣ
«Τούτου
δ᾽ἕνεκά σοι περί τούτων διῆλθον, ἵνα γνῷς ὅτι σε τυγχάνω τῷ λόγῳ παρακαλῶν ἐπί
τοιαύτας πράξεις, ἅς ἐπί τῶν ἔργων οἱ πρόγονοί σου φαίνονται καλλίστας
προκρίναντες. Ἅπαντας µέν οὖν χρή τούς νοῦν ἔχοντας τόν κράτιστον ὑποστησαµένους
πειρᾶσθαι γίγνεσθαι τοιούτους, µάλιστα δέ σοί προσήκει. Τό γάρ µή δεῖν ἀλλοτρίοις
χρῆσθαι παραδείγµασιν ἀλλ᾽οἰκεῖον ὑπάρχειν, πῶς οὐκ εἰκός ὑπ᾽αὐτοῦ σε
παροξύνεσθαι καί φιλονικεῖν, ὅπως τῷ προγόνῳ σαὐτόν ὅµοιον παρασκευάσεις;
(Ισοκράτης, 436-338, “Φίλιππος”, 113)
(= Και όλα αυτά σου τα διηγήθηκα, για να
αντιληφθείς καλά πως με το λόγο μου σε παρακινώ σε πράξεις τέτοιες που οι
πρόγονοί σου με τα έργα τους, τις κατά (επί) κύρωσαν και τις θεώρησαν
λαμπρότερες. Όλοι βέβαια οι άνθρωποι που είναι γνωστικοί/συνετοί/ λογικοί έχουν
την ηθική υποχρέωση να προβάλλουν ως υπόδειγμα τον πιο μεγάλο ήρωα και να
καταβάλλουν φιλότιμες προσπάθειες για να του μοιάσουν, αυτό όμως ταιριάζει σ’
εσένα περισσότερο. Το γεγονός δηλαδή ότι δεν είσαι αναγκασμένος να καταφύγεις
σε ξένα παραδείγματα/πρότυπα, αλλά έχεις λαμπρό παράδειγμα μέσα στο δικό σου
σπιτικό μήπως δεν είναι φυσικό και λογικό να σε παρακινήσει και να σε
φιλοτιμήσει να του μοιάσεις;).
«Ὧν
ἐνθυμούμενον ἐθίζειν σαυτόν χρή καί µελετᾶν ὅπως ἔτι µᾶλλον ἤ νῦν τοιαύτην ἅπαντες
περί σοῦ τήν γνώµην ἕξουσιν. Χρή δέ τούς µείζονος δόξης τῶν ἄλλων ἐπιθυµοῦντας
περιβάλλεσθαι µέν τῇ διανοίᾳ τάς πράξεις, δυνατάς µέν, εὐχῇ δ᾽ὁµοίας, ἐξεργάζεσθαι
δέ ζητεῖν αὐτάς, ὅπως ἄν οἱ καιροί παραδιδῶσιν».
(Ισοκράτης, 436-338, “Φίλιππος”, 118)
(= Αυτά να έχεις στο νου σου, και κάθε
μέρα να πασχίζεις και να μελετάς τον τρόπο, πώς θα αποκτήσουν οι άνθρωποι για
σένα ακόμη περισσότερο μια τέτοια λαμπρή γνώμη. Είναι ανάγκη μάλιστα οι
άνθρωποι που επιθυμούν δόξα πιο μεγάλη από τους άλλους να συλλαμβάνουν πρώτα με
το νου τους τις πράξεις, που είναι δυνατό να πραγματοποιηθούν, όμως αγγίζουν τα
όρια μιας τολμηρής ευχής, και ύστερα με επιμονή και με συνέπεια να επιδιώκουν
την πραγματοποίησή τους, όσο βέβαια οι περιστάσεις το επιτρέπουν).
Σαν να γράφτηκαν για μας... πριν
χιλιάδες χρόνια!!!
ΛΟΓΙΑ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΠΟΧΗΣ
ΠΟΥ ΑΝΤΑΝΑΚΛΟΥΝ ΚΑΙ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΝ
ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΔΙΚΗ ΜΑΣ.
ΥΠΕΡΒΟΛΗ ή ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ;
Τελικά μήπως οι Αρχαίοι πρόγονοί μας
τα είπαν όλα και τα έπραξαν όλα. Αλλά εμείς τα αγνοούμε ή τα περιφρονούμε... ή
κατεχόμεθα από το σύνδρομο μειονεξίας!
ΑΡΧΑΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ
ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΕΠΙΛΟΓΗ
ΤΟΥ ΚΑΙΡΟΥ ΔΡΑΣΗΣ
«Καιρόν
γνῶθι» (Πιττακὸς
Υρραδίου Λέσβιος, 640-568)
(= Να υπολογίσεις τις κατάλληλες
περιστάσεις/συνθήκες προκειμένου να εκτελέσεις κάθε υπόθεσή σου).
«Καιρόν
προσδέχου» (Σωσιάδου
των επτά σοφών Υποθήκαι)
(= Να επωφελείσαι από τις
περιστάσεις).
«Βραχεῖς
γάρ δή πάνυ καιροί πάντας μέν ἀνθρώπους ὡς ἐπίπαν ὑψοῦσι καί πάλιν ταπεινοῦσι,
μάλιστα δέ τούς ἐν τοῖς βασιλείοις»
(Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης, 200-118,
“Ιστορίαι”, βιβλίο 5ο, 26, 12,3)
(= Οι περιστάσεις / ευκαιρίες για σύντομο
χρονικό διάστημα ανυψώνουν τους ανθρώπους υπεράνω όλων και πάλιν τους
ταπεινώνουν και προπαντός τους αυλικούς) [σ.σ. και τους αυλοκόλακες].
«Πάντα
γάρ καιρῷ καλά»
(Σοφοκλής, 496-406, “Οιδίπους Τύραννος”,
στίχ. 1516)
(= Όλα βέβαια, όταν γίνονται στην ώρα
τους, είναι καλά).
Καιρός: Επίγραμμα
του ποιητή Ποσειδίππου (310-240),
του
Πελλαίου του Μακεδόνα
 |
| Ανάγλυφο του Καιρού προσωποποιημένου. Από το άγαλμα του Λυσίππου, 336-334. Ρωμαϊκό αντίγραφο. Τορίνο, Αρχαιολογικό Μουσείο. |
—Τίς,
πόθεν ὁ πλάστης; -Ποιος και από πού
είναι ο δημιουργός σου;
—Σικυώνιος.
Από την Σικυώνα.
—Οὔνομα
δὴ τίς; -Και ποιο είναι το όνομά του;
—Λύσιππος.
-Λύσιππος.
—Σὺ
δὲ τίς; -Κι εσύ ποιος είσαι;
—Καιρὸς
ὁ πανδαμάτωρ. -Ο πανδαμάτωρ
ΚΑΙΡΟΣ.
—Τίπτε
δ’ ἐπ’ ἄκρα βέβηκας; -Και γιατί ελαφροπατάς;
—Ἀεὶ
τροχάω. -Πάντοτε τρέχω.
—Τί
δὲ ταρσοὺς ποσσὶν ἔχεις διφυεῖς; -Και γιατί διπλοπτέρυγα έχεις στις πτέρνες
σου;
—Ἵπταμ’
ὑπηνέμιος. -Διότι ίπταμαι σύμφωνα με τον άνεμο.
—Χειρὶ
δὲ δεξιτερῇ τί φέρεις ξυρόν; -Και γιατί κρατάς ξυράφι στο δεξί σου χέρι;
—Ἀνδράσι
δεῖγμα, ὡς ἀκμῆς πάσης ὀξύτερος τελέθω. -Δείγμα προς τους ανθρώπους
ότι είμαι πιο κοφτερός από κάθε τι αιχμηρό.
—Ἡ
δὲ κόμη τί κατ’ ὄψιν; -Και γιατί έχεις κόμη μόνο προς το πρόσωπο;
—Ὑπαντιάσαντι
λαβέσθαι, νὴ Δία. -Για να μπορεί να με αρπάξει αυτός που θα με
συναπαντήσει, μα τον Δία!
—Τἀξόπιθεν
πρὸς τί φαλακρὰ πέλει; -Τα πίσω μέρη προς τί είναι φαλακρά;
—Τὸν
γὰρ ἅπαξ πτηνοῖσι παραθρέξαντά με ποσσὶν οὔτις εἴθ’ ἱμείρων δράξεται
ἐξόπιθεν. -Διότι
άπαξ και δεν με πιάσει κάποιος «βγάζοντας φτερά στα πόδια του»,
κανείς πια δεν μπορεί να με πιάσει μόλις φύγω,
όσο και να το θέλει!
—Τοὔνεχ’
ὁ τεχνίτης σε διέπλασεν; -Για ποιο σκοπό σε έπλασε ο καλλιτέχνης;
—Εἵνεκεν
ὑμέων, ξεῖνε, καὶ ἐν προθύροις θῆκε διδασκαλίην. -Για εσάς, ξένε, για σας το έκανε και τοποθέτησε στα πρόθυρα ολόκληρη
Διδασκαλία!
ΠΗΓΗ: εφημερίδα «ΕΒΔΟΜΗ ΤΗΣ
ΑΤΤΙΚΗΣ», από την στήλη του «ΕΤΥΜΟΛΟΓΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ - «ἄπιτε»!», 7.7.2018.
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: ΚΑΙΡΟΣ, ΙΩΑΝΝΙΔΔΗΣ, ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΗΓΕΤΗΣ, ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ, ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ, ΠΟΣΕΙΔΙΠΠΟΣ, ΠΕΛΛΑ
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook