Η
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ
ΤΟΥ 1821
Η Ελληνική Επανάσταση, πέραν
των πολεμικών κατορθωμάτων, είναι αποτέλεσμα κοινωνικών, πολιτισμικών και
διπλωματικών διεργασιών. «Η Ελληνική Μεταβολή του 1821», παρ' όλο που δεν παραλείπει
τα πρώτα, επικεντρώνεται στις διεργασίες αυτές που μετέβαλαν ένα υπόδουλο έθνος
σε μια δυναμική οντότητα η οποία αγωνίσθηκε για την ελευθερία της και επέτυχε
να οργανωθεί θεσμικά σε ένα σύγχρονο για την εποχή του εθνικό ευρωπαϊκό κράτος.
Στην «Ελληνική Μεταβολή του
1821» επιχειρείται η εξιστόρηση της διαδικασίας μετάβασης των Ελλήνων από το
καθεστώς της δουλείας προς την Ελευθερία. Εξετάζεται η κατάσταση στην οποία βρισκόταν
η Οθωμανική Αυτοκρατορία, το καθεστώς του Γένους υπό τους Οθωμανούς, η πολιτισμική
και εθνική αναγέννηση, τα προεπαναστατικά κινήματα και η προετοιμασία της
Επανάστασης, ο Μεγάλος Ξεσηκωμός, τα μέτρα των Οθωμανών, η πολιτική συγκρότηση
του Έθνους, η λύση του Δράματος. Ιδιαίτερη θέση στην ιστορία του Ελληνισμού της
εποχής κατέχει η Κωνσταντινούπολη, πρωτεύουσα του έθνους, η οποία παρέμεινε
κέντρο των Ελλήνων υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία και μετά την Επανάσταση, ως
ένας δεύτερος εθνικός πόλος.
Το βιβλίο Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ
ΤΟΥ 1821 του Βασίλης Μούτσογλου κυκλοφορεί από τις ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΣΟΥΚΑΤΟΥ, Μαυρομιχάλη
84 & Καλλιδρομίου, 114 72 Αθήνα, τηλ.: 210 8817341 - 210 8818992, τηλ/πο:
210 8818992, e-mail.
Η
Ελληνική Μεταβολή του 1821
Ο
τίτλος του βιβλίου προέρχεται από μια αναφορά του Ιωάννη Φιλήμονος στο βιβλίο
του που εκδόθηκε το 1834 «Δοκίμιο περί της Φιλικής εταιρείας».
Η
Ελληνική Επανάσταση είναι ένα γεγονός εξαιρετικής σημασίας και όχι μόνο για μας
τους Έλληνες αλλά για την ιστορία των εθνών. Είναι η πρώτη επιτυχημένη εθνική
επανάσταση. Στην προσέγγιση της επετείου των 200 χρόνων από την Επανάσταση,
είναι επομένως χρήσιμη η επανεξέταση του ιστορικού αυτού γεγονότος και μάλιστα
λαμβάνοντας υπόψη και τις σύγχρονες τάσεις όπως εκφράζονται από μερικούς
διανοητές.
Η
ιστορία δεν είναι απλώς αφήγηση γεγονότων αλλά η εξέταση των αιτιών κοινωνικών,
πολιτισμικών, οικονομικών, πολιτικών που τα προκαλούν. Κατά μια άποψη δεν
υπάρχει αντικειμενική ιστορία, κάθε ιστορικός συγγράφει την δική του ιστορία. Δεν
θα πρέπει να συμφωνεί κανείς με την άποψη αυτή, αρκεί βέβαια να προηγείται
ενδελεχής ιστορική έρευνα και κατάλληλη επεξεργασία. Στην «Ελληνική Μεταβολή
του 1821» χρησιμοποιήθηκαν κυρίως ελληνικές πηγές, παλιότερες αλλά και
νεότερες, καθώς βέβαια και ξένες αγγλικές, γαλλικές και τουρκικές. Τα λίγα
τελευταία χρόνια, για ένα διάστημα υπήρξε μεγάλη ελευθεροτυπία στην Τουρκία και
γράφηκαν σημαντικές πραγματείες για την οθωμανική ιστορία, στις οποίες
συμπεριλαμβάνεται και η Ελληνική Επανάσταση. Όπως φαίνεται από αυτές, οι
Οθωμανοί προσπάθησαν αρχικά να πολεμήσουν την Επανάσταση με λέξεις
χαρακτηρίζοντας ληστές τους επαναστάτες, αργότερα αναγνώρισαν όμως ότι
πρόκειται περί ενός κανονικού πολέμου, με όλα τα χαρακτηριστικά που το ορίζουν.
Στις αναλύσεις του βιβλίου αυτού χρησιμοποιήθηκαν και τα σύγχρονα εργαλεία
πολιτικής ανάλυσης που πηγάζουν και από την θεωρία των παιγνίων, όπως η
ισορροπία Nash, το παιχνίδι της ατολμίας, το
δίλημμα του φυλακισμένου αλλά και από άλλες προσεγγίσεις που προσπαθούν να
εξηγήσουν την πρόσληψη των εξελίξεων από τους παίκτες.
Η
Ελληνική Επανάσταση δεν άρχισε στις 24 Φεβρουαρίου όταν ο Υψηλάντης εξέδωσε στο
Ιάσιο την επαναστατική προκήρυξη αλλά οι σκέψεις για την απελευθέρωση ξεκίνησαν
σχεδόν αμέσως μετά την άλωση της Πόλης. Οι Έλληνες δεν αποδέχθηκαν εξαρχής την
δουλεία και αναζήτησαν συνεχώς τρόπους για την απελευθέρωση τους.
Στην
«Ελληνική Μεταβολή του 1821» επιχειρείται η εξιστόρηση της
διαδικασίας μετάβασης των Ελλήνων από το καθεστώς της δουλείας προς την
Ελευθερία. Αν και είχαν προηγηθεί πολλές επαναστάσεις για πολιτικούς,
οικονομικούς, κοινωνικούς και ιδεολογικούς λόγους, η Ελληνική Επανάσταση έχει
πλευρές που εισάγουν πρωτοφανέρωτες παραμέτρους σε σχέση με την εποχή, στην
ιστορία των εθνών. Σε αντίθεση με την Σερβική Επανάσταση που ήταν μια εξέγερση
χωρικών, στην οποία ενσωματώθηκε εκ των υστέρων η ιδέα της εθνικής ενότητας, η
Ελληνική Επανάσταση ακολουθεί ένα αντίθετο δρόμο. Ένας Χριστιανικός λαός
υποδουλωμένος για αιώνες σε ένα πολύ ισχυρό Μουσουλμάνο κυρίαρχο κατορθώνει
μέσα σε ένα ιδιαίτερα δυσμενές διεθνές και εσωτερικό κρατικό περιβάλλον, να
αποκτήσει πολιτισμική ταυτότητα, να συνειδητοποιήσει την εθνική του υπόσταση,
να πάρει τα όπλα και να επαναστατήσει εναντίον του δυνάστη του, σε μια εποχή
που η έννοια των εθνικών κρατών αν όχι ολότελα άγνωστη, ήταν πάντως στα
σπάργανα της.
Οι
άνθρωποι δεν οδηγούνται πάντοτε από το κέρδος, όπως και όλα δεν εξηγούνται με
οικονομικούς όρους. Πολλοί δεν αντιλαμβάνονται την έννοια της εθνικής ελευθερίας,
κυρίως επειδή την θεωρούν δεδομένη από την γέννηση τους, για αυτό και δεν
μπορούν να εξηγήσουν την Επανάσταση με τους όρους των
Ελλήνων που επαναστάτησαν
Επιχειρήθηκε
και επιχειρείται να δοθούν μονοδιάστατες εξηγήσεις στην βασική αιτία έκρηξης της
Ελληνικής Επανάστασης. Κάποιοι την αποδίδουν στις άθλιες συνθήκες δουλείας,
άλλοι ότι οφείλεται στον Ευρωπαϊκό διαφωτισμό και τις αρχές της Γαλλικής
Επανάστασης, ορισμένοι στο ότι οι Έλληνες διανοούμενοι «ανακάλυψαν» και
αξιοποίησαν το θαυμασμό που έτρεφαν οι Δυτικοί για την αρχαία Ελλάδα, άλλοι
στην πνευματική άνθηση και ωρίμαση του Ελληνισμού, άλλοι στο έργο της Φιλικής
Εταιρείας. Ίσως η ορθότερη εξήγηση για την Ελληνική Επανάσταση είναι ότι
αποτελεί την σύνθεση ή την συνισταμένη όλων αυτών.
Βασίλης
Μούτσογλου
Ο Βασίλης Μούτσογλου γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και
είναι απόφοιτος του Ζωγραφείου Λυκείου, του Πολυτεχνείου Κωνσταντινουπόλεως
(Διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός), της Παντείου Α.Σ.Π.Ε. (Πτυχιούχος
Πολιτικών Επιστημών) και του Κέντρου Διπλωματικών Σπουδών του Υπουργείου
Εξωτερικών.
Ο Βασίλειος Μούτσογλου έχει ακολουθήσει διπλωματική
σταδιοδρομία και είναι πρέσβυς ε.τ.
Προηγούμενα βιβλία του:
1821-1923, Εκδόσεις Παπαζήση (1998)
Η Τουρκία στο Μεταβαλλόμενο Διεθνές
Περιβάλλον και οι Ελληνοτουρκικές Σχέσεις, Εκδόσεις
Παπαζήση (2000)
Η Βαλκανική Παράμετρος,
Εκδόσεις Παπαζήση (2002)
Η Αραβική Ανατροπή: Η ανοιξιάτικη
καταιγίδα του Αραβικού Κόσμου,
Εκδόσεις Παπαζήση (2014)
Τα Κριτήρια στην Διεθνή Πολιτική,
Εκδόσεις Παπαζήση (2015)
Τουρκία: Η προσωπικότητα του κράτους,
Εκδόσεις Bookstars (2016)
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: Ελληνικη Επανασταση, 1821, Οθωμανικη Αυτοκρατορια, Μουτσογλου, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΣΟΥΚΑΤΟΥ
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook