«Αττίλας ’74»
του Μιχάλη Κακογιάννη
Τον Σεπτέμβριο του 1974 ο
Μιχάλης Κακογιάννης ταξίδεψε στην Κύπρο, τον τόπο καταγωγής του, προκειμένου να
γυρίσει ένα ντοκυμανταίρ σχετικά με την εισβολή των Τούρκων στις 20 Ιουλίου του
1974. Ήταν μια προσωπική προσπάθεια, «χωρίς προκατασκευασμένες ιδέες, χωρίς
συγκεκριμένο πρόγραμμα», είπε ο σκηνοθέτης έναν χρόνο αργότερα σε συνέντευξή
του. «Πήγα χωρίς να έχω σκεφθεί τίποτε».
Το οδοιπορικό του Κακογιάννη
είχε ως αποτέλεσμα τον «Αττίλα ’74», μια μνημειώδη καταγραφή της κατάστασης
στην Κύπρο μετά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή. Ο σκηνοθέτης δούλεψε
τόσο με πολιτικά στελέχη όσο και με τον κυπριακό λαό. Απέσπασε μια μεγάλη
συνέντευξη από τον Μακάριο, μίλησε με τον μετέπειτα ιδρυτή του κόμματος
Δημοκρατικός Συναγερμός Γλαύκο Κληρίδη και τον Νίκο Σαμψών, που έμεινε στην
Ιστορία επειδή ανέλαβε δοτός «πρόεδρος» της Κύπρου κατά το πραξικόπημα εναντίον
του Μακαρίου. Μίλησε με ανθρώπους της ΕΟΚΑ Β, αλλά και με τον απλό λαό που
κατέθεσε μαρτυρίες για την τραγωδία που έπληξε την ελληνική κοινότητα του
νησιού, δηλαδή περί το 82% του πληθυσμού της Κύπρου.
«Πέρα από κάθε τι, η ταινία
μου είναι ένα ανθρώπινο ντοκουμέντο» αναφέρει ο Κακογιάννης. Πραγματικά ο φακός
του σκηνοθέτη (διευθυντής φωτογραφίας ο Σάκης Μανιάτης) καταγράφει τις άθλιες
συνθήκες ζωής στους προσφυγικούς καταυλισμούς (αγρότισσες ζουν σε σκηνές
ανάμεσα σε κότες, εκδιωγμένες από τα σπίτια τους), το παράπονο ενός 15χρονου
κοριτσιού που βιάστηκε από τους Τούρκους εισβολείς, εξαγριωμένους νέους από την
σύγχυση και την αβεβαιότητα για το αν ζει ή όχι κάποιο μέλος της οικογένειάς
τους που χάθηκε στην ζώνη κατοχής. Η αποκορύφωση του δράματος στον «Αττίλα 74»
φαίνεται στο χωρίς μεταβατικό στάδιο «πέρασμα» των Ελληνοκυπρίων από μια καλή
ζωή στο καθεστώς του «πρόσφυγα μέσα στην ίδια τους την χώρα», την στιγμή που
κάποτε διέθεταν υψηλότερο επίπεδο ζωής συγκριτικά με εκείνο των Ελλήνων, πόσο
μάλλον των Τούρκων.
Η απουσία των συνεντεύξεων
από Τουρκοκυπρίους δεν ήταν ευθύνη του Κακογιάννη. «Αρνήθηκαν» λέει στην ίδια
συνέντευξη ο σκηνοθέτης. «Όταν βρισκόμουν εκεί κανείς Τουρκοκύπριος δεν
μπορούσε να περάσει την «γραμμή του Αττίλα». Στον Νότο, όπου ζουν πάντα πολλές
χιλιάδες Τουρκοκύπριοι, οι περισσότεροι φοβούνταν να μιλήσουν. Μόνο ένας
δήμαρχος εξομολογήθηκε πως ήθελε να ζήσει και να πεθάνει στο χωριό του».
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:
Παραγωγή: Μιχάλης Κακογιάννης
Διάρκεια: 101
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ:
Σκηνοθεσία: Μιχάλης Κακογιάννης
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Σάκης Μανιάτης
Μουσική: Μιχάλης Χριστοδουλίδης
ΒΡΑΒΕΙΑ-ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ:
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: 1974, Κακογιαννης, Κυπρος, Τουρκια, Ιουλιος, Αττιλας, πραξικοπημα, Μακαριος, Δημοκρατικος Συναγερμος, Κληριδης, Σαμψων, ΕΟΚΑ, Μανιατης, προσφυγας, καταυλισμος, σκηνη, βιασμος, κατοχη, Αττιλας 74, Ελληνοκυπριοι, Τουρκοκυπριοι, Χριστοδουλιδης, Ντοκιμαντερ, Ντοκυμανταιρ, Φλωρεντια, Cyprous
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook