ΙΣΤΟΡΙΑ της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ - ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΓΡΑΦΟΙ και ΑΡΧΑΙΟΙ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΙ

ΙΣΤΟΡΙΑ
της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΓΡΑΦΟΙ και ΑΡΧΑΙΟΙ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΙ 


Από το βιβλίο «ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ» του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΚΟΥΜΑ (1833-1843) αντιγράφω περιληπτικώς:

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΓΡΑΦΟΙ:

Διονύσιος ο Θραξ, Αλεξάνδρεια, 135 π.Χ.

Τυραννίων, μαθητής του Διονυσίου του Θρακός.

Τρύφων, υιός του Αμμωνίου - Συνέταξεν επί Αυγούστου Πάθη Λέξεων το οποίον παρέλαβεν εις την Γραμματικήν του Κωνσταντίνος ο Λάσκαρις και το συνεξέδωκε μετ' αυτής εν Μεδιολάνοις, 1476.

Δράκων, άγνωστος την πατρίδα, ζήσας εις τας αρχάς της πρώτης εκ Χριστού εκατονταετηρίδος, συνέταξεν περί Συνδέσμων και Τόνων .

Τα συγγράμματα τούτων προητοίμασαν και εξωμάλισαν τον δρόμον να έλθη Γραμματικός τελειότερος και ακριβέστερος.

ΑΡΧΑΙΟΙ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΙ:

Απολλώνιος ο Δύσκολος, Αλεξανδρεύς. Περί αντωνυμίας, Συνδέσμων και Επιρρημάτων

Ηρωδιανός, υιός του Απολλωνίου και σοφότερος του πατρός του (2ος αι. μ.Χ.) Καθολική προσωδία, Επιμερισμοί, περί εγκλινομένων και εγκλιτικών κ.α.

Αρκάδιος ο Αντιοχεύς, συνέτεμε το περί Καθολικής Προσωδίας του Ηρωδιανού και το επίγραψε. Περί τόνων.

Ηφαιστίων, όστις ενησχολήθη μάλλον εις την τεχνογραφίαν της Ποιητικής παρά εις Γραμματικάς θεωρίας. Το εγχειρίδιόν του περί Ποιημάτων και Μέτρων εδίδαξε τους νεωτέρους σοφούς και μελετάται έως την σήμερον με ωφέλειαν.

Γεώργιος ο Χοιροβοσκός (4ος ή 5ος αι.) εν Κωνσταντινουπόλει. Περί εγκλινομένων, Περί των εις -ω- θηλυκών ονομάτων, Περί των ρημάτων Ειμί και Είμι, Περί Προσωδίας, το οποίον μένει ακόμη ανέκδοτον, ενώ όλα τα άλλα ετυπώθησαν κατά καιρούς.

Θεοδόσιος Αλεξανδρεύς, σύγχρονος του Γεωργίου Χοιροβοσκού, συνέγραψεν εν Κωνσταντινουπόλει Εισαγωγικούς κανόνας περί των οκτώ μερών του λόγου.

Μιχαήλ Σύγκελλος, 9ος αι. έγραψε μέθοδον περί της του Λόγου Συντάξεως , ήτις συνεκδόθη εν Βενετία μετά του Περί Συντάξεως Αλεξάνδρου του Μαυροκορδάτου κατά τον περασμένο αιώνα (17ο αι.)

Δυω Μανουήλοι Μοσχόπολι, Κρήτες, θείος και ανεψιός έγραψαν Περί σχεδίων ή εξέτασιν κατ' ερωταπόκρισιν περί των μερών του λόγου, Περί παθών λέξεων κλπ.

Εις την εν Βενετία 1496 εκδοθείσαν συλλογήν γραμματικών τεμαχίων ονομαζομένην Θησαυρός, ή Κέρας Αμαλθείας, και Κήποι Αδώνιδος φέρονται και τινες άλλοι Γραμματικοί του Μεσαίωνος των οποίων επισημότερος είναι Ιωάννης Χάραξ γράψας περί των Εγκλινομένων.

Επειδή οι ανωτέρω έγραψαν μεμονωμένα θέματα αλλά ασύνδετα μεταξύ τους, πολλοί οξύνοες αναγνώστες που επρόφεραν ορθόν λόγο, τους περιέπαιξαν.
Όμως, όλοι αυτοί συνέταξαν την ύλην, εις την οποίαν βασίστηκαν οι κάτωθι δύο γραμματικοί και εμόρφωσαν τους Έλληνες:

Ο Θεόδωρος Γαζής και ο Κωνσταντίνος Λάσκαρις:

1) Ο Θεόδωρος Γαζής καταφυγών εις την Ιταλίαν το 1430 οπότε υπέπεσε η πατρίς του Θεσσαλονίκη εις τον Τουρκικόν ζυγόν, ή κατ' άλλους αρχύτερα, μετέδιδεν εις τους Ιταλούς την αθάνατον γλώσσαν των προπατόρων του και διδάσκων εν Φερράρα συνέγραψεν την πολυθρύλητον γενομένην εις ημάς Γραμματικήν του της οποίας σώζεται το ιδιόχειρόν του εις την Νοριμβέργαν. Το σύγγραμμα τούτον είναι τελειότερον όλων των προ αυτού ομοειδών του, επειδή περιέχει και το Ετυμολογικόν και το Συντακτικόν μέρος της Γραμματικής (...).

2) Κωνσταντίνος Λάσκαρις, απόγονος του εν Νικαία αυτοκρατορήσαντος Βυζαντίου γένους, κατέφυγε μετά την αιχμαλωσίαν της πατρίδος του Κωνσταντινουπόλεως εις την Αυλήν Φραγκίσκου Σφόρζα δουκός Μεδιολάνων, και δια της παιδείας του επαρηγόρει την παρούσαν ανάγκην του ήγουν ετρέφετο διδάσκων τα Ελληνική την θυγατέρα του Δουκός Ιππολύτην. Επειδή δε η μαθήτριά του μετέβη εις Νεάπολιν υπανδρευθείσα τον βασιλέα της χώρας εκείνης, μετέβη και αυτός εις την μεσιμβρινωτέραν Ιταλίαν και διέτριψε την ζωήν του εν Μεσσήνη της Σικελίας. Ο Λάσκαρις συνέγραψεν Γραμματικήν εις τρία βιβλία γνωριμωτάτην εις ημάς, της οποίας το πρώτον και δεύτερον εξεδόθησαν εν Μεδιολάνοις το 1476 και, το αξιοσημείωτον πρώτον Ελληνικόν βιβλίον τυπωμένον αφού τότε νεωστί είχεν ευρεθεί η τυπογραφική τέχνη, είναι η Γραμματική του Λασκάρεως. Εν Μεσσήνη έγραψε το τρίτον προσθέσας και το περί διαλέκτων εκ των Τεχνικών Ιωάννου του Γραμματικού (...)


ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: Γ. Λεκάκης.

(*) Ευχαριστώ την κα Ρένα Μαραγκάκη για την πολύτιμη συμβολή της στο παραπάνω κείμενο.

ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ, ΣΧΟΛΕΙΟ, ΚΟΥΜΑΣ, ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΓΡΑΦΟΙ, Διονυσιος, Θραξ, Αλεξανδρεια, Τυραννιων, Θρακες, Τρύφων, Αμμωνιος, Αυγουστος, Παθη Λεξεων, Λασκαρις, Μεδιολάνα, Μιλανο, 1476, Δρακων, Τονος, τονοι, γραμματικοι, Απολλωνιος Δυσκολος, αντωνυμια, Συνδεσμος, Επιρρημα, Ηρωδιανος, Απολλωνιος, Καθολικη προσωδια, επιμερισμος, εγκλινομενα, εγκλιτικα, Αρκαδιος, Αντιοχεια, Προσωδια, Περι τονων, πολυτονικο, μονοτονικο, Ηφαιστιων, τεχνογραφια, Ποιητιη, ποιηση, εγχειριδιο, Ποιημα, Μετρο, Γεωργιος Χοιροβοσκος, Κωνσταντινουπολη, εγκλινομενων, θηλυκο ονομα, ρημα, ειμι, Ειμι, Περι Προσωδιας, ανεκδοτον, ανεκδοτο, Θεοδοσιος Αλεξανδρευς, 8 μερη του λογου, Συγκελλος, μεθοδος, Λογου Συνταξεως, συνταξη, συντακτικο, Βενετια, Μαυροκορδατος, Μανουηλος, Μανουηλ, Μοσχοπολις, Κρητη, ερωταποκριση, 1496, Θησαυρος, Κερας Αμαλθειας, Κηποι Αδωνιδος, Χαραξ, ορθος λογος, Γαζης, Λασκαρης, Ιταλια, 1430, Θεσσαλονικη, Τουρκια, γλωσσα, Φερραρα, Φεραρα, Νοριμβεργα, Νυρεμβεργη, Γερμανια, Ετυμολογικον, Συντακτικον, Ετυμολογικο, Νικαια, Βυζαντιο, Κωνσταντινουπολις, Σφορζα, Σφορτσα, Ιππολυτη, Νεαπολις, Νεαπολη, Ναπολι, Μεσσηνη, Σικελια, 1476, Λασκαρεως, διαλεκτος, Ιωαννης Γραμματικος

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

    ΣΧΟΛΙΑ
    ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ