ΚΡΗΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΧΕΙΜΑΡΡΙΩΤΕΣ
Τιμώντας την
απελευθέρωση της Χειμάρρας,
υπό την σκιά της δολοφονίας του Κατσίφα
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ της ΘΩΜΑΪΔΟΣ ΠΑΡΙΑΝΟΥ
Η Ένωση Χειμαρριωτών «Η ΧΕΙΜΑΡΡΑ» τιμώντας την
απελευθέρωση της Χειμάρρας από τον αρχηγό Σπύρο Σπυρομήλιο και τα σώματα των
Κρητών εθελοντών, στις 5 Νοεμβρίου 1912, διοργάνωσε επετειακή εκδήλωση την Κυριακή
4 Νοεμβρίου 2018, στις 6 μ.μ. στο ξενοδοχείο Stanley (πλατεία Καραϊσκάκη).
H εκδήλωση
άρχισε με πολυφωνικό συγκρότημα και τραγούδι, αφιερωμένο στον Σπύρομήλιο, το «Σπύρομήλιο
αρχηγέ». Επίσης, λόγω του θέματος της εκδήλωσης, είχαμε την παρουσία ενός νεαρού
κρητικού λυράρη, ο οποίος μας τραγούδησε το «Με γέλασε ο αυγερινός».
Στην συνέχεια, ο συντονιστής της εκδήλωσης, κ. ΑΓΓΕΛΟΣ
ΣΥΡΙΓΟΣ, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο
Πάντειο Πανεπιστήμιο, αναφέρθηκε στην δολοφονία του Κώστα Κατσίφα και είπε ότι
αυτή αναδεικνύει τρία σημεία, τα οποία πρέπει να έχουμε κατά νου:
1) οι αλβανικές αρχές βρήκαν μία ευκαιρία για να τον
βγάλουν από την μέση
2) η αλβανική ηγεσία διαχρονικά, έχει την ίδια
αντιμετώπιση στην Ελληνική Μειονότητα, την οποίαν θέλει να διώξει από τις
προγονικές τους εστίες,
Και
3) το ελληνικό κράτος, και ειδικότερα η ελληνική αστυνομία,
έσπευσε μερικές ώρες μετά την δολοφονία του Κ. Κατσίφα, τον έβγαλε διακινητή
ναρκωτικών, ενώ ήταν γνωστό ότι, για αυτήν την υπόθεση, είχε αθωώθεί
πανηγυρικά, πράγμα που είναι πιο βαρύ από όλα, γιατί η στάση της Αλβανίας ήταν
η αναμενόμενη. Ακολούθησε ενός λεπτού σιγή, στην μνήμη του.
Πρώτος, ο
Πρόεδρος της Ένωσης Χειμαρριωτών, ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΥΤΟΥΛΑΣ, απηύθυνε ένα σύντομο
χαιρετισμό και είπε ότι ο Κ. Κατσίφας είναι θύμα των πρακτικών του αλβανικού
καθεστώτος. Αλλά για εμάς τους Έλληνες είναι πάνω από όλα ένας ΗΡΩΑΣ, ο οποίος
ενώνει όλον τον Βορειοηπειρωτικό Ελληνισμό.
Στην συνέχεια, ο Πρόεδρος της «ΟΜΟΝΟΙΑΣ»
Χειμάρρας, ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΦΡΕΝΤΗΣ ΜΠΕΛΕΡΗΣ. είπε ότι δολοφονήθηκε από ανθρώπους που
φορτώνουν καράβια και γαϊδούρια με χασίς. Ο πρωθυπουργός της χώρας κατηγορείται
από τον πρόεδρο της Αλβανικής Δημοκρατίας και την αλβανική αντιπολίτευση ότι
είναι o αρχηγός της
ομάδας που διευθύνει την κίνηση των ναρκωτικών στην Αλβανία. Αυτά είναι αρκετά
για να συλλογιστούμε και οι Βορειοηπειρώτες και οι Ελλαδίτες, να χαράξουμε μία κοινή
στρατηγική, που δυστυχώς δεν υπάρχει. Τον Αύγουστο του 2010 είχε πάλι σκοτωθεί
με έναν τραγικό τρόπο ένας Χειμαρριώτης :ο Αριστοτέλης ο Γκούμας και έγιναν τότε
αναλύσεις, ομιλίες κλπ. για να μην ξανασυμβούν αυτά τα πράγματα. Ο στόχος των αλβανικών
αρχών είναι ξεκάθαρος: Ο εκφοβισμός των λίγων εναπομεινάντων Βορειοηπειρωτών
στις εστίες τους και επίσης να αποτρέψουν αυτούς που θέλουν να επιστρέψουν. Και
αν δεν ενωθούν σε χάραξη κοινής στρατηγικής και οι Ελλαδικές και οι
Βορειοηπειρωτικές ηγεσίες, τα πράγματα θα πάνε ακόμα χειρότερα.
Επόμενος ομιλητής ήταν ο ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΝΤΟΥΛΕΣ, βουλευτής και
εκπρόσωπος του Κόμματος Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Κ.Ε.Α.Δ.) στην Αλβανική
Βουλή, ο οποίος είπε τα εξής:
«Είναι οι τραγικότερες και δυσκολότερες στιγμές που
ζει ο Ελληνισμός στην ιδιαίτερή μας πατρίδα. Πέρα από τους τρεις παράγοντες που
ανέφερε παραπάνω ο κ. Συρίγος, υπάρχει και ένας τέταρτος. Κάθε χρόνο, στις 8
Δεκεμβρίου, γιορτάζουμε την μνήμη των τεσσάρων ηρώων του Αλύκου, οι οποίοι
πέσανε από την αγάπη τους για την πατρίδα, την θρησκεία και την ελευθερία. Πριν
από μερικά χρόνια, χάσαμε στην Χειμάρρα τον Αριστοτέλη τον Γκούμα.
Στην αλβανική κυβέρνηση έκαναν και μία διοικητική
διαίρεση και έφτιαξαν ένα Δήμο στην Χειμάρρα με τέτοιον τρόπο, ώστε να μην
μπορέσουμε ποτέ να ελέγξουμε την τοπική αυτοδιοίκηση. Και ξανά εμείς, σε μεγάλο
ποσοστό, ψηφίσαμε αυτούς, οι οποίοι εμπνευστήκανε αυτήν την διοικητική
διαίρεση. Και έρχομαι και σε ένα τελευταίοι. Είχαμε μόλις πριν από 15-16 μήνες την
τελευταία εκλογική αναμέτρηση στην χώρα. Είχαμε έναν πρωθυπουργό που
περιφερόταν, ανά τις περιφέρειες της επικράτειας, προσβάλλοντας την Ιστορία
μας, τον πολιτισμό μας, λοιδορώντας ακόμα και την θρησκεία μας. Και εδώ δεν πρέπει
να ξεχάσουμε, ότι είναι ο πρώτος μετά την λήξη του ψυχρού πολέμου πρωθυπουργός
που κατεδάφισε ορθόδοξο ναό. Και με όλα ταύτα εμείς, στις τελευταίες εκλογές, και
στον Δήμο Φοινίκης και στον Δήμο Δρόπολης, και στον Δήμο της Χειμάρρας,
υπερψηφίσαμε αυτόν τον πρωθυπουργό και αυτό το κόμμα να κυβερνά σήμερα την
χώρα. Θα είχε τολμήσει, οποιαδήποτε κυβέρνηση να προχωρήσει σε μία τέτοια
πράξη, αν δεν θα είχε αυτό το προηγούμενο; Θα τολμούσε, αν ήξερε ότι είναι ενωμένη
η Ομογένεια; Πως είναι συμπτωματική αυτή η στήριξη της Ελλάδος και αυτή του
Ελληνισμού; Ξέρουν καλύτερα από εμάς, ότι είμαστε πολιτικά κατακερματισμένοι.
Η Ελλάδα παρακολουθεί αποσπασματικά και παρεμβαίνει
πυροσβεστικά, όταν υπάρξει κάποιο τραγικό συμβάν. Ο απανταχού Ελληνισμός
παρακολουθεί φολκλορικά τις εξελίξεις. Βρισκόμαστε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Και
ολοκληρώνω: Πολλοί βλέπουν την κατάσταση με απαισιοδοξία, με απόγνωση. Και έτσι
θα είναι η εξέλιξη, αν πορευθούμε όπως μέχρι σήμερα. Χρειάζεται επίγνωση, αντί
της απόγνωσης, χρειάζονται τολμηρές αποφάσεις, χρειάζεται ριζική αλλαγή στο πώς
αντιλαμβανόμαστε και στο πώς πορευόμαστε. Αν αυτό δεν γίνει χθες, θα επέλθει
σύντομα το μοιραίον. Εάν το πράξουμε, όχι μόνο θα παραμείνουμε στις
πατρογονικές μας εστίες, αλλά και θα προκόψουμε. Εύχομαι καλή επιτυχία στην
σημερινή εκδήλωση και να θυμόμαστε τους ήρωές μας στην καθημερινή μας ζωή και
στον καθημερινό τρόπο αντιμετώπισης της ιδιαίτερής μας πατρίδας και της
πραγματικότητας σε αυτήν.
Εδώ, ο κ. ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΥΡΙΓΟΣ συμπλήρωσε τα εξής:
«Πρέπει να καταλάβουμε αυτό που είπε ο κ. Ντούλες την καθημερινότητα,
από το να λέμε πράγματα, τα οποία δεν έχουν καμμία σχέση με την πραγματικότητα.
Έγιναν πολλά τις τελευταίες ημέρες. Για την Ελλάδα, η αυτονόητη αντίδραση θα
ήταν να πούμε στην Αλβανική Πρεσβεία: «Κοιτάξτε, εσείς τώρα παίρνετε χρήματα
από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν πρόκειται, όμως, να ξαναδείτε δεκάρα, εάν ξαναπάθει
κάτι, κάποιος από την Μειονότητα και συνεχισθεί αυτή η κατάσταση». Αυτό είναι
κάτι ΠΟΛΥ συγκεκριμένο.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον Κ. ΚΑΤΣΙΦΑ, ΕΔΩ.
Στην συνέχεια, ο λόγος δόθηκε στους ομιλητές του πάνελ
και πρώτο στον δισέγγονο του καπετάν Στυλιανού Γαλερού, κ. ΣΤΡΑΤΗ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗ, ερευνητή
και συγγραφέα του υπό έκδοσιν βιβλίου «Ημερολόγιον Βορειοηπειρωτικού Αγώνος
1912-1913, του Στυλιανού Ανδρέα Γαλερού, Αρχηγού Ανταρτικού Σώματος εν Βορείω
Ηπείρω».
Σε σχετικό άρθρο του, ο κ. ΣΤΡΑΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ λέει
τα εξής: Συμπληρώθηκαν 106 χρόνια από
την πρώτη απελευθέρωση της Χειμάρρας, από τον οθωμανικό ζυγό, στις 5 Νοεμβρίου
1912, στην διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, από το αποβατικό σώμα Χειμάρρας,
υπό την ηγεσία του Χειμαρριώτη Ταγματάρχη Χωροφυλακής, Σπυρίδωνα Σπυρομήλιου,
με την συνδρομή Κρητών και Ηπειρωτών εθελοντών, ανάμεσα τους και το σώμα 44
εθελοντών του προπάππου του γράφοντος, Στυλιανού Γαλερού, από τον Καλονύκτη
Ρεθύμνου. Ο Στυλιανός Γαλερός γεννήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 1878, στον Καλονύκτη
Ρεθύμνου την χρονιά της Κρητικής επανάστασης του 1878 κατά των Τούρκων. Ανήκε
σε οικογένεια αγωνιστών και εθνομαρτύρων και μεγάλωσε με πατριωτικά ιδεώδη, που
του ενέπνευσε ο παππούς του Βασίλειος ή Αναγνώστης Ηλιομαρκάκης, από τα
Ρούστικα Ρεθύμνης, αρχηγός Ρεθύμνης των επαναστάσεων 1866 και 1878. Άρχεται της
πολεμικής δράσης του, στην τυχερή επανάσταση του 1897-98, που οδήγησε στην
αυτονομία της Κρήτης. Συμμετέχει επίσης και στο πατριωτικό κίνημα του Θερίσου
του 1905, όπου ο Ελευθέριος Βενιζέλος τον χρησιμοποίησε σε εμπιστευτικές
αποστολές. Επίσης διετέλεσε μέλος σκοπευτικού συλλόγου στο Ρέθυμνο το 1911, με
σκοπό την προετοιμασία των Ρεθεμνιωτών για τις επερχόμενες εθνικές πολεμικές
εκστρατείες και την ενσωμάτωση της Κρήτης στην μητέρα Ελλάδα.
Σύμφωνα με το φύλλο πορείας, μεταβαίνουν από τον
Πειραιά προς Λευκάδα, Πρέβεζα, Κόπραινα και Άρτα, όπου την 1η Νοεμβρίου,
αναφέρονται στον στρατάρχη Ηπείρου, αντιστράτηγο Κωνσταντίνο Σαπουντζάκη, μαζί
με τα σώματα Πολυξίγγη, Παπαγιαννάκη και Τζουλιάκη. Στις 3 Νοεμβρίου
διατάσσονται να μεταβούν στην Κέρκυρα, για να συναντήσουν τον αρχηγό του
αποβατικού σώματος που συγκροτούσαν, τον Σπυρίδωνα Σπυρομήλιο.
Φτάνει η ιστορική 5η Νοεμβρίου, οπότε κατόπιν διαταγής
του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, στις 2 μετά τα μεσάνυχτα, αναχωρούν 204
άνδρες συνολικά, υπό τον Σπυρομήλιο, από την Κέρκυρα, με τους ατμομυοδρόμωνες Αχελώος, Αλφειός και Πηνειός, και τα ξημερώματα αποβιβάζονται στην θέση Σπήλαια,
κάτωθι της Χειμάρρας, υπό ραγδαία βροχή. Ανηφορίζουν στην Χειμάρρα, τα σώματα,
με την συνδρομή πεζοναυτών και των αξιωματικών Χωροφυλακής Γκισερλή και
Μαρκόπουλου και οι Οθωμανοί παραδίδονται με τον οπλισμό τους και καταλαμβάνεται
το τηλεγραφείο. Ακολουθεί η χαρμόσυνος δοξολογία της απελευθέρωσης στον Ναό των
Αγίων Πάντων.
Από την επόμενη μέρα, ακολουθεί η απελευθέρωση των
υπολοίπων χωριών της επαρχίας Χειμάρρας, από τα σώματα Γαλερού και Παπαγιαννάκη
και συγκεκριμένα, το Βούνο, οι Λιάτες, οι Δρυμάδες και η Παλάσσα, φθάνοντας ως
την διάβαση του Λογαρά, προκειμένου να παρεμποδίσουν τους Αλβανούς να κατέβουν
στην Χειμάρρα, όπου και τα δύο Σώματα δίνουν μάχες για να υπερασπισθούν τις
θέσεις τους.
Λόγω της εκβιαστικής πολιτικής των Μεγάλων Δυνάμεων,
που απειλούσαν με παράδοση των νησιών του Αιγαίου στην Τουρκία, ειδικότερα της
Ιταλίας, που δεν καλόβλεπε την έξοδο της Ελλάδας στην Αδριατική, αλλά και της
λανθασμένης ελλαδικής εξωτερικής πολιτικής, το Σώμα του καπεταν-Γαλερού, μαζί με
τα άλλα εθελοντικά Σώματα, αποχωρεί, μαζί με τον υπόλοιπο Ελληνικό στρατό, πράττοντας
το εθνικό χρέος τους. Αφήνει την Χειμάρρα ελεύθερη, με φρούραρχο τον Σπύρο
Σπυρομήλιο, ο οποίος με γενναιότητα, κράτησε ελεύθερη την περιοχή, με την μορφή
της αυτονομίας, απέναντι στο νεοσύστατο αλβανικό κράτος. Θα ακολουθήσουν οι δύο
απελευθερώσεις του Οκτώβρη του 1914 και του 1940 από τον ελληνικό στρατό και
μεταπολεμικά, ο Ελληνισμός της Χειμάρας και της Βορείου Ηπείρου, θα αφεθεί στην
τύχη του. έως τις μέρες μας.
Επόμενος ομιλητής ήταν ο κ. ΚΩΣΤΑΣ ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ[1] συγγραφέας
του βιβλίου «Χιμάρα - Το άπαρτο κάστρο της Βορείου Ηπείρου». Είπε ότι μέσα στο
μακραίωνο ποτάμι της Ελληνικής Ιστορίας, ο Ελληνισμός της Χειμάρρας κατέχει μία
ιδιαίτερη θέση, την οποίαν κατέλαβε με αγώνες και θυσίες. Σαράντα επαναστατικά
κινήματα, δηλ. σχεδόν κάθε 10 χρόνια είχαμε ένα επαναστατικό κίνημα στην
Χειμάρρα, κατά την Τουρκοκρατία. Η Χειμάρρα στάθηκε για την Βόρειο Ήπειρο, ό,τι
ήταν το Σούλι για την ενιαία Ήπειρο, τα Σφακιά για την Κρήτη και η Μάνη για την
Πελοπόννησο. Ο Τούρκος αναγκάσθηκε να δώσει προνόμια αυτονομίας, τα οποία
βέβαια δεν ήταν αρκετά για εκείνους που διψούσαν για την απόλυτη λευτεριά. Γι’
αυτό έδωσαν πάντα το παρόν στους απελευθερωτικούς αγώνες, από τον πρώτο
Σπυρομήλιο, στην επανάσταση του 1821, σε όλα τα επαναστατικά κινήματα του 19ου
αιώνος, όπου συμμετείχαν Σώματα Χειμαρριωτών.
Αυτό έγινε και το 1912, επί πρωθυπουργίας Βενιζέλου,
με την απελευθέρωση της Χειμάρας, στις 5η Νοεμβρίου και τον αγώνα
που ακολούθησε κατά των Τουρκαλβανών. Οι Αλβανοί εθνικιστές, με τις
διεκδικήσεις των Σκοπίων και του Δυρραχίου, έσπευσαν να τονίσουν την παρουσία
τους το 1913. Η ευκαιρία, όταν 12 μουσουλμανικά χωριά δέχονταν το καθεστώς
Σπυρομήλιου, ή ακόμα και μπέηδες δέχονταν την ένταξή τους στο Ελληνικό Κράτος,
δυστυχώς είχε χαθεί. Πάντως, τα στρατεύματα του Σπυρομήλιου, παρ’ όλες τις κακουχίες
που αντιμετώπιζαν, κατόρθωσαν και επέβαλαν ένα de facto καθεστώς ελληνικής κυριαρχίας στην
ΕΝΙΑΙΑ Ήπειρο. Με την επαίσχυντη πράξη της υπογραφής του Πρωτοκόλλου της
Φλωρεντίας, τον Δεκέμβριο 1913, η Ήπειρος διχοτομήθηκε και παραχωρήθηκε στο αλβανικό
κράτος και με την διχοτόμηση αυτή δημιουργήθηκε το Βορειοηπειρωτικό Ζήτημα, που
μέχρι τις μέρες μας, παραμένει εκκρεμές.
Είναι εξαιρετικής σημασίας ζήτημα, όπως προαναφέρθηκε,
να υπάρξει εθνική ενότητα γύρω από αυτές τις διεκδικήσεις και στο Ελλαδικό
Κράτος και στην Βόρειο Ήπειρο, αλλά και στην μεταξύ τους συνεργασία. Με την
έκκληση του αγώνα της λευτεριάς, του αγών α της ενότητας, ας αποτίσουμε φόρο
τιμής στον Κ. Κατσίφα και σε αυτούς που απελευθέρωσαν πριν 106 χρόνια την
Χειμάρρα.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Ιστορικός, δοκιμιογράφος και πεζογράφος, μέλος της
Εταιρείας Συγγραφέων και της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Κωστή Παλαμά.
Έχει τιμηθεί με το βραβείο Δοκιμίου του Pen Club, με το Βραβείο Δοκιμίου Π.
Φωτέα και με το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: ΗΠΕΙΡΟΣ, ΧΙΜΑΡΑ, ΧΕΙΜΑΡΑ, ΧΕΙΜΑΡΡΑ, ΚΡΗΤΗ, ΚΑΤΣΙΦΑΣ, Χωροφυλακη, Γκισερλης, Μαρκοπουλος, Οθωμανοι, Αγιο Παντες, Γαλερος, Παπαγιαννακης, Βουνο, Λιατες, Δρυμαδες, Παλασσα, Λογαρας, Αλβανια, Αιγαιο, Τουρκια, Ιταλια, Αδριατικη, Σπυρομηλιος, Βαλκανικοι Πολεμοι, Καλονυκτης, Ρεθυμνο, Ηλιομαρκάακης, Ρουστικα, Ρεθυμνου, Θερισο, Βενιζελος, Πειραιας, Λευκαδα, Πρεβεζα, Κοπραινα, Αρτα, Σαπουντζακης, Πολυξιγγης, Παπαγιαννακης, Τζουλιακης, Κερκυρα
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook