Η ΑΞΙΑ
ΚΑΙ Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑ
ΤΗΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ
Της
Ευαγγελίας Γαλέου (*)
Μετά από πολυετείς προσπάθειες και εκστρατείες ακαδημαϊκών
δασκάλων και Ελλήνων σε όλο τον κόσμο, η 9η Φεβρουαρίου καθιερώθηκε διεθνής
Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας, το 2017. Η ημερομηνία της 9ης Φεβρουαρίου επελέγη
ως ημέρα μνήμης, προς τιμήν του Εθνικού μας Ποιητή, Διονυσίου Σολωμού ο οποίος
έγραψε «Τον Ύμνο εις την Ελευθερίαν» και οι πρώτες στροφές αποτελούν τον Εθνικό
μας Ύμνο. «ΜΗΓΑΡΙΣ έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα!» περίφημη
ρήση του από το κείμενο «Διάλογος».
Σύμφωνα με την κοινή υπουργική απόφαση, το Υπουργείο Εξωτερικών θα
μεριμνήσει για την αναγνώριση της Παγκόσμιας Ημέρας της Ελληνικής Γλώσσας και
από τους διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ΟΗΕ και η UNESCO. «Με την θέσπιση αυτής
της παγκόσμιας ημέρας επιδιώκεται η ανάδειξη του θεμελιώδους ρόλου που
διαδραμάτισε η ελληνική γλώσσα ανά τους αιώνες, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην
εδραίωση τόσο του ευρωπαϊκού όσο και του παγκόσμιου πολιτισμού. Η ελληνική
γλώσσα κατά την αρχαιότητα ευτύχησε να καταστεί φορέας μορφοποίησης και
μεταβίβασης σημαντικών επιστημονικών θεωριών, φιλοσοφικών θεωριών, φιλοσοφικών
θεωρήσεων και λογοτεχνικών κειμένων. Στην ελληνική γράφτηκαν λίγο αργότερα τα
πιο σημαντικά κείμενα του Χριστιανισμού για να διαδοθούν σε ολόκληρο τον κόσμο.
Στο διάβα των αιώνων υπήρξε καθοριστική η συμβολή της ως μια από τις
μακροβιότερες ζωντανές γλώσσες παγκοσμίως» αναφέρεται σε εγκύκλιο του
Υπουργείου Παιδείας.
 |
| Ο θείος Όμηρος και το έργο του "Βατραχομυομαχίαι" επιμελεία Λαονίκου του Κρητός, έκδοση του 1486 στην Βενετία. Εθνική Βιβλιοθήκη Αθηνών. |
Ελληνικές
επιγραφές στο εξωτερικό
Ενδεικτικά αναφέρουμε:
1. Στο
Πανεπιστήμιο του Yale υπάρχει η επιγραφή από την Πολιτεία του Πλάτωνος.
«ΛΑΜΠΑΔΙΑ ΕΧΟΝΤΕΣ ΔΙΑΔΩΣΟΥΣΙΝ ΑΛΛΗΛΟΙΣ» που ερμηνεύεται «Οι φέροντες τις δάδες,
τις μεταλαμπαδεύουν ο ένας στον άλλο».
2. Η είσοδος στο
κτήριο της γραμματείας του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, στη Σκωτία: “ΔΙΠΛΟΥΝ
ΟΡΩΣΙΝ ΟΙ ΜΑΘΟΝΤΕΣ ΓΡΑΜΜΑΤΑ».
3. Πανεπιστήμιο
της Μάλτας: «ΠΡΟΠΥΛΑΙΟΝ ΤΗΣ ΤΙΜΗΣ Η ΜΑΘΗΣΙΣ».
4. «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ»
Το έμβλημα της 300ής σειράς των «βατραχιών» της Αμερικής (US NAVY SEALS). Η
αρχαία ελληνική ρηματική φράση «ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ» είναι η πασίγνωστη ιστορική φράση
του Λεωνίδα, βασιλιά των Σπαρτιατών η οποία δόθηκε σε απάντηση των κηρύκων του
βασιλιά των Περσών Ξέρξη, όταν αυτός ζήτησε την παράδοση των όπλων των
αμυνομένων Ελλήνων στο στενό των Θερμοπυλών (480 π.Χ.).
5. Χιροσίμα,
Ιαπωνία! Στο πάρκο Ειρήνης της Χιροσίμα, στο κέντρο της πόλης, που είναι
αφιερωμένο στην μνήμη των θυμάτων της πυρηνικής επίθεσης (1945) υπάρχει η
καμπάνα της Ειρήνης την οποία οι επισκέπτες μπορούν να κτυπήσουν, σαν έκκληση
για την παγκόσμια ειρήνη. Επάνω στην καμπάνα υπάρχει χαραγμένη η ελληνική
επιγραφή: «Γνώθι σαυτόν». Η περίφημη αυτή επιγραφή ήταν γραμμένη επάνω από την
κεντρική είσοδο του Μαντείου των Δελφών. Πρόκειται για έναν ιδιαίτερο τρόπο που
είχε επιλέξει ο Απόλλων για να προτρέψει, αν όχι να υποχρεώσει τον άνθρωπο
εκείνο που θα περνούσε την πύλη του ναού του, να ασχοληθεί με τον εαυτό του, να
στρέψει την σκέψη του προς τα έσω και να θελήσει να ανακαλύψει το πραγματικό
του πρόσωπο. Η καμπάνα (the Bell of Peace) εγκαινιάστηκε στις 20 Σεπτεμβρίου
1964, την ίδια μέρα που περνούσε από το κέντρο της πόλης της Χιροσίμα, η Φλόγα
από την Αρχαία Ολυμπία στη λαμπαδηδρομία για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, που
ξεκινούσαν τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, στο Τόκιο.
6. Και πάλι στην
Ιαπωνία! «Εφιλοσοφούμεν ελληνικώς» Η επιγραφή αυτή δίκην επιτυμβίου στήλης,
βρίσκεται στον τάφο του Ιάπωνα καθηγητή και επίτιμου προέδρου της «Διεθνούς
Εταιρείας Ελληνικής Φιλοσοφίας». «Teruo Suzuki»
7. Στο Bath της
Μεγάλης Βρετανίας υπάρχει στην είσοδο του κτηρίου η ελληνική επιγραφή «ΑΡΙΣΤΟΝ
ΜΕΝ ΥΔΩΡ». Με αυτόν τον τρόπο αρχίζει η Ωδή του Πινδάρου αφιερωμένη στον Ιέρωνα
από τις Συρακούσες, Ολυμπιονίκη νικητή σε ιπποδρομία.
8. Το σύμβολο του
Boston College της Μασσαχουσέτης «Αἰὲν ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων, μηδὲ
γένος πατέρων αἰσχυνέμεν» (Ιλιάς – Ραψωδία Ζ, στ. 208) που σημαίνει: «Πάντα να
αριστεύεις … και να είσαι ανώτερος από τους άλλους και να μην ντροπιάζεις την
γενιά των προγόνων σου…» Είναι ο ομηρικός ηρωικός κώδικας ανάμεσα στον Γλαύκο
και τον Διομήδη.
9. TORONTO -
ΚΑΝΑΔΑΣ στο MARGARET EATON SCHOOL υπάρχει στη πρόσοψη της σχολής η ελληνική
επιγραφή: «ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΓΑΘΟΝ» ως προς τον Αριστοτέλη (Μεγ. Ηθικά 2,9 ) καλός
καγαθός εσήμαινε τον τέλειον άνθρωπον, τον έχοντα τα προσόντα τα αποτελούντα
τον αληθώς ευγενή και καλώς ανατεθραμμένον άνθρωπον τον τελείως σπουδαίον.
10. Πανεπιστήμιο
του Ιλλινόις Η φράση από το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο «Ο λόγος πλήρης χάριτος και
αληθείας» Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον γράφτηκε περί τα τέλη του 1ου αιώνα μ.Χ.
στην Έφεσο από τον μαθητή του Χριστού.
Αυτές είναι κάποιες ενδεικτικές ελληνικές επιγραφές για να
θυμίζουν στους επισκέπτες, την ελληνική σοφία.
ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ
- Νικίας (29.1 - 30.3)
Αξίζει να γίνει ιδιαίτερη μνεία στον ιστορικό, βιογράφο Πλούταρχο
από τη Χαιρώνεια, που έγραψε τους «Βίους Παράλληλους». Στο βιβλίο του «Νικίας»
περιγράφει την εκστρατεία των Αθηναίων, στη Σικελία, την ήττα και την
αιχμαλωσία τους, από τους Συρακούσιους (5ος αιώνας π.Χ.). Όσοι εγνώριζαν χορικά
του Ευριπίδη απέκτησαν την ελευθερία τους, ενώ άλλοι περιπλανώμενοι στους
αγρούς, όταν απήγγειλαν στους νικητές Ευριπίδη, εξασφάλιζαν νερό και τροφή.
Τοιουτοτρόπως επέζησαν.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
Ο Αριστοτέλης, ο μεγάλος Σταγειρίτης φιλόσοφος, ο μαθητής του
Πλάτωνα, επί μία εικοσαετία (εισήλθε στην Ακαδημία σε ηλικία 17 ετών), το πλέον
καθολικό ίσως πνεύμα της παγκόσμιας Ιστορίας, ήταν εκείνος που ανέλαβε να
μυήσει το γιο του βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππου Β’, τον Αλέξανδρο, στην
κλασική ελληνική σκέψη και στις αρχές της Πλατωνικής φιλοσοφίας. «Ευγνωμονώ
τους θεούς ότι εγεννήθην Έλλην» είπε ο Μέγας Αλέξανδρος και αναφερόμενος στον
κορυφαίο δάσκαλό του Αριστοτέλη είπε: «στον πατέρα μου οφείλω το ζην, αλλά στο
δάσκαλό μου το ευ ζην».
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ
- ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
Επί τρία έτη δίδαξε στον Αλέξανδρο ηθική, φιλοσοφία, διαλεκτική,
γνώσεις ιατρικής. Όταν τελείωσαν τα μαθήματα, ο Αριστοτέλης χάρισε στον
Αλέξανδρο ένα χειρόγραφο Πάπυρο με την Ιλιάδα, τον οποίον ο Αλέξανδρος δεν
αποχωρίστηκε όσο ζούσε. Ίδρυσε και θεμελίωσε περίπου 70 πόλεις, οι οποίες
αποτέλεσαν κέντρα ανάπτυξης και διάδοσης του Ελληνικού Πολιτισμού. Θαυμαστό
παράδειγμα είναι η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, μία πόλη που έμελλε να γίνει με
την αρχική ώθηση του Μ. Αλεξάνδρου, πνευματική μήτρα της Ελληνιστικής περιόδου,
αλλά και μετέπειτα χριστιανικής επικράτησης.
Jacqueline
de Romilly
Η πρέσβειρα του ελληνισμού Jacqueline de Romilly είναι η πρώτη
γυναίκα καθηγήτρια στο Collège de France μέλος της Académie des Inscriptions et
belles lettres. Μεταφράστρια των Ελλήνων κλασικών στα γαλλικά, δημοσίευσε
πλήθος μελετών για την αρχαία ελληνική γραμματεία και ιστορία. Είχε απόλυτο
δίκαιο η Jacqueline de Romilly όταν έλεγε: «Σας το λέω χωρίς επιφύλαξη. Όλος ο
κόσμος θα πρέπει να μάθει Ελληνικά, γιατί η ελληνική μας βοηθάει πρώτα απ’ όλα
να καταλάβουμε τη δική μας γλώσσα. Έχει μια λιτότητα τέτοια η ελληνική γλώσσα
που μπορεί να πει κανείς ότι χρησιμοποιήθηκε για μεγάλες ανακαλύψεις».
Οι επιστήμονες ανατρέχουν στο αστείρευτο «ελληνικόν ύδωρ» για να
ονομάσουν τις σύγχρονες ανακαλύψεις και εφευρέσεις, χωρίς να αναφέρουμε τους
πυραύλους ή τους μεγάλους επιστημονικούς στόχους που ονομάζονται «Αριάδνη» ή
«Ερμής», Αpollon I, Apollon II. Έτσι συνεχίζεται η επίδραση της ελληνικής
γλώσσας στις άλλες γλώσσες … Και η de Romilly συνεχίζει: «Ο Μίτος της Αριάδνης,
όπως και τόσα άλλα είναι αναμνήσεις ελληνικές. Το ίδιο και οι Ολυμπιακοί αγώνες
και ο Μαραθώνιος δρόμος. Η Ευρώπη που σφυρηλατούμε έχει Ελληνικό όνομα. Η
Αρχαία Ελλάδα μας προσφέρει μία γλώσσα για την οποία θα πω ακόμη μία φορά ότι
είναι ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ». Πρόσφατα, ένα αμφιθέατρο στο ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, τιμής
ένεκεν, έχει ονομαστεί: Jacqueline de Romilly.
Ξενοφών
Ζολώτας
Σημείον αναφοράς είναι οι ιστορικές ομιλίες του Ξενοφώντα Ζολώτα
με Ελληνικές λέξεις. Στην έδρα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην
Ουάσινγκτον το 1957, ανέβηκε στο βήμα για να μιλήσει σε συνέδριο για την
παγκόσμια οικονομία, Ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Ξενοφών Ζολώτας.
Έκανε τότε κάτι που κατέπληξε και εισέπραξε τα χειροκροτήματα των συνέδρων. Εκφώνησε μία ομιλία που έμεινε στην ιστορία και η οποία ήταν γραμμένη στα
αγγλικά αλλά σχεδόν αποκλειστικά με λέξεις ελληνικής προέλευσης. Η πρώτη ομιλία
έγινε το 1957 και προκάλεσε τόσο ενθουσιασμό που μετά από απαίτηση του
επικεφαλής της διεθνούς Τράπεζας, επαναλήφθηκε το 1959.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ παρομοία διάλεξη και από άλλους, ΕΔΩ.
Ετυμολογία
ξένων λέξεων με ελληνικές ρίζες
Είναι παγκοσμίως γνωστό ότι τα ελληνικά είναι η θεμελιώδης γλώσσα
των επιστημών, δεδομένου ότι το εκπληκτικό ποσοστό 80% των επιστημονικών όρων,
έχουν ελληνικές ρίζες. Ελληνικές λέξεις βρίσκονται σε όλο τον κόσμο, σε τομείς
όπως η αστρονομία, μαθηματικά, φιλοσοφία, ιατρική, λογική, πολιτική, θρησκεία
και σε πολλά άλλα πεδία του ανθρωπίνου εγχειρήματος. Ας θυμηθούμε μερικές
λέξεις με ελληνική ρίζα:
Ελληνικά
– Αγγλικά – Γαλλικά:
Ακαδημία
Academy Académie
Δημοκρατία
Democracy
Ευρώπη Europe
Ολυμπιακός
Olympic
Μαραθώνιος
Marathon
Ιστορία
history histoire (από τη λέξη ίστωρ= που γνωρίζει τα πάντα)
Μαθηματικά
mathematics
Γεωμετρία
geometry
Χημεία
chemistry
Γεωγραφία
geography
Φυσική
physics
Ιατρική
ορολογία - 50% προέρχεται από ελληνικές ρίζες
Ανατομία
anatomy
Ψυχολογία
psychology
Ανάλυση
analysis
Οφθαλμίατρος
opthalmologist
Οπτικός
optical
Θερμόμετρο
thermometer
Αλλεργία
allergy
Αμνησία
amnesia…
κ.ο.κ.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Για να συνοψίσουμε, η ελληνική γλώσσα σήμερα ομιλείται σαν πρώτη
μητρική γλώσσα περίπου από 13 έως 14 εκατομμύρια ανθρώπους στην Ελλάδα, Κύπρο
και σε όλο τον πλανήτη. Τέλος, ο εκάστοτε επισκέπτης στο ψηφιακό μουσείο της
Ακαδημίας Πλάτωνος, που θεωρείται το πρώτο Πανεπιστήμιο της Ευρώπης, θα
ενημερωθεί ότι το Μ. Ι. Τ. , το κορυφαίο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της
Μασαχουσέτης, το 2014 ανακήρυξε τον Αριστοτέλη την πλέον σημαντική
προσωπικότητα, στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους- αυτόν που ο Πλάτων ονόμαζε
«ο αναγνώστης».
Συνεπώς, για όλους τους ανωτέρω λόγους, ομόφωνα ψηφίζουμε με ένα
ηχηρό «ΝΑΙ» να καθιερωθεί η 9η Φεβρουαρίου από τον ΟΗΕ και την UNESCO,
παγκόσμια ημέρα αφιερωμένη στην Ελληνική Γλώσσα. Το αξίζει και το δικαιούται
αυτοδικαίως!!!
(*) Η κ. Ευαγγελία Γαλέου γεννήθηκε και διαμένει στην Αθήνα. Είναι
πτυχιούχος του τμήματος Γαλλικών Σπουδών και του τμήματος Αγγλικών Σπουδών του
Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάστηκε στην ιδιωτική
Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και διηύθυνε δικό της φροντιστήριο Ξένων Γλωσσών.
Διορίστηκε στην πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και ήταν Διευθύντρια του 57ο Δ.Σ,
(πλησίον Ακαδημίας Πλάτωνος). Συμμετείχε ως συντονίστρια στα Ευρωπαϊκά
Προγράμματα: Socrates, Comenius, Arion και
Lingua. Επίσης συνεργάστηκε με τη MONUMENTA για τη
δημιουργία Αρκαδικών projects,
την 4η δημοτική κοινότητα του Δήμου Αθηναίων, την ΑΣΚΤ για το project Documenta 14 και άλλα
που είναι σε εξέλιξη. Είναι μέλος της Εταιρείας Αρκαδικών Γραμμάτων και Τεχνών.
Η ομιλία της κ. Ευ. Γαλέου εδόθη στην εκδήλωση της Εταιρίας
Αρκαδικών Γραμμάτων και Τεχνών που διεξήχθη στην αίθουσα «Κωστής Παλαμάς» του
Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» την Τετάρτη 13 Φεβρουαρίου 2019.
ΛΕΞΕΙΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΦΗ, Γαλεου, ΓΛΩΣΣΑ, ΓΡΑΦΗ
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook