Επιστολή της
15χρονης
Ευανθίας Καΐρη
από τις Κυδωνιές, το 1814,
πείθει τον Κοραή
για την αφύπνιση
της Ελλάδας!
Αναγκαία συνέπεια
της αφυπνίσεως,
η απελευθέρωση…
Του Γιώργου Λεκάκη
Στις
29.12.1814, ο Αδαμάντιος Κοραής, ο μέγας διδάσκαλος του Γένους, αποκληθείς
«ΣΟΦΟΣ» από την Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας (9 Απριλίου 1827) γράφει
ενθουσιώδης προς τον Α. Πατρινό στην Βιέννη, ότι επί τέλους η Ελλάς αφυπνίστηκε
και η αφύπνιση αυτή θα έχει ως αναγκαία συνέπεια την ελευθερία της!
Η πεποίθηση αυτή του Κοραή στηρίχτηκε στο, απροσδόκητο
για εκείνον, γεγονός ότι ένα δεκαπεντάχρονο κορίτσι από τις Κυδωνίες, η Ευανθία
Καΐρη - δεν ήταν βέβαια μια οποιαδήποτε 15χρονη, αλλά αδελφή του σπουδαίου Θεοφίλου
Καΐρη, από την Άνδρο!!! - του έστειλε επιστολή με την οποία του ζητούσε γαλλικό
βιβλίο για να το μεταγλωττίσει στα ελληνικά!!! Η επιρροή του είχε ήδη αγγίξει
τις ευαίσθητες χορδές των Ελληνοπαίδων της πεφωτισμένης Ιωνίας, οι οποίοι πλέον
αναζητούσαν Γνώση. Και η Γνώση είναι η μεγαλύτερη Δύναμη!!! Και όταν την
ζητούν τα παιδιά η πρόοδος είναι γεωμετρική!!! Παρέλκει να επισημανθεί το
υψηλότατο μορφωτικό επίπεδο των Ελλήνων της καθ’ ημάς Ανατολής, αφού η 15χρονη
γόνος της οικογένειας Καΐρη μεταφράζει από τα γαλλικά στα ελληνικά, συστήνονται
παντού βιβλιοθήκες και τυπογραφεία (στην Χίο το 1819). Ο Κοραής την προτρέπει
να μελετήσει τους κλασσικούς Έλληνες Ποιητές και Συγγραφείς και δη τον Σωκράτη,
που είχε ονομασθεί σοφός από το Μαντείο των Δελφών, και τον Πλούταρχο!!!
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΣΩΚΡΑΤΗ, ΕΔΩ.
Γράφει
επί λέξει ο μέγας της ελευθερίας υπέρμαχος:
«Προς Α. Πατρινόν
Βιέννην, 29.12.1814
Εις
τας επιστολάς των Κυδωνιατών ευρήκα επιστολήν κορασίου χρονών 15 την ηλικίαν.
Είναι αδελφή του Θεοφίλου (Καΐρη), ονομαζομένη Ευανθία, ήτις με ζητεί γαλλικόν
τι βιβλίον, διά να το μεταγλωττίση. Αν σε είπω ότι η ανάγνωσις της επιστολής
της ολίγον έλειψε να με ρίξει εις ολογοθυμίαν, ίσως το νομίσεις υπερβολήν. Πίστευσέ
το όμως ως αληθές. Τοιαύτα απροσδόκητα πράγματα εις γηραλές ψυχάς τοιαύτην
εντύπωσιν και τοιούτον σεισμόν φυσικά πρέπει να προξενώσι. Τα επρόσμενα. Αλλά
τα επρόσμενα 50 χρόνους μετά τον θάνατόν μου, και όμως τα βλέπω πριν αποθάνω.
Πώς θέλεις να μην τρελαθώ! Πρόσθες εις ταύτα την προθυμίαν των καλών
Κυδωνιατών. Πρόσθες ακόμη και την προθυμίαν των Χίων, οι οποίοι με μόνον ένα
μου λόγον κινηθέντες συναθροίζουσι βιβλιοθήκην θαυμαστήν, της οποίας μέρος
προμηθεύω εγώ, και μέρος ο φίλος μας Αλέξανδρος Βασιλείου. Μετά δεκαπέντε
ημέρας τους πέμπω και όργανα φυσικής και χημικής κάλλιστα. Όλα τούτα είναι σημεία
αναντίρρητα, ότι εξύπνισε τέλος πάντων η ταλαίπωρος Ελλάς. Και η εξύπνισης αύτη
προετοιμάζει αναγκαίως την μέλλουσαν ελευθερίαν της…».
Απαντά
ο Κοραής προς την Ευανθία Καΐρη:
«Προς Ευανθία Καΐρη
Κυδωνίας, 18.1.1815
Φιλτάτη
Θυγάτηρ Ευανθία! Επειδή πώς άλλως έχω να φανερώσω όσην μ’επροξένησεν
απροσδόκητον χαράν η ωραία σου επιστολή, πλην δίδων την οποίαν ήθελα σε δώσειν
ονομασίαν, εάν ήμην αληθής και γνήσιός σου πατήρ; Φιλτάτη λοιπόν θυγάτηρ,
επαινώ σου την παιδείαν, και μάλιστα την προθυμίαν να την αυξήσης, και να την
κοινωνήσης εις τους απαιδεύτους.
Αλλ’
αν αγαπάς να την αυξήσης, πρέπει ν’αποφύγης τον οποίον τρέχεις μέγαν κίνδυνον,
να μείνεις και των πλέον απαιδεύτων υποδεεστέρα. Αν ο αδελφός σου και ευεργέτης
σου είναι ικανός να σε διδάξη και τον κίνδυνον και τα μέσα της αποφυγής, δεν
θέλουν όμως είσθαι περιτταί ουδ’εμού του γέροντος αι συμβουλαί, εάν ως
φιλοστόργου πατρός παραγγελία, δώσης εις αυτάς προσοχήν.
Ανάγκη
είναι προ πάντων, φίλη Ευανθία, να μη σε λανθάνει τι σημαίνει η σοφία. Όσα
σ’εδίδαξε, και όσα μέλει να σε διδάξη ο αγαπητός σου αδελφός, είναι όργανα και
μέσα της σοφίας, όχι αυτή η σοφία. Επειδή όλα ταύτα, ή καν τα πλειότερα,
δύναταί τις να μάθη, και μ’όλα ταύτα να μείνει άσοφος, ή μάλλον και αυτών των
ασόφων ασοφώτερος και απαιδευτότερος. Η αληθινή σοφία, τέκνον αγαπητόν, είναι,
ως την ώριζον οι πρόγονοί μας, η Τέχνη του βίου.
…….
Καταγίνου
εις την ανάγνωσιν των Ελληνικών Ποιητών και Συγγραφέων, και μάλιστα των
κλασσικών. Αλλά καταγίνου ως μέλισσα, απανθίζουσα απ’αυτούς ό,τι είναι χρήσιμον
εις το μέλι της Τέχνης του βίου. Αναγίνωσκε συχνά το συναξάριον του μεγάλου της
Ελλάδος καυχήματος, του Σωκράτους, γραμμένον κομψότερον από τον Πλάτωνα,
αληθέστερον από τον Ξενοφώντα. Εις κανέν έθνος δεν εγεννήθη τοιούτος καλός
τεχνίτης του Βίου, οποίος ο Σωκράτης. Μην αμελής τον θαυμαστήν του Σωκράτους,
και δεύτερον Σωκράτην, τον Πλούταρχον.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΠΛΟΥΤΑΡΧΟ, ΕΔΩ.
Φρόντιζε
μάλιστα, αν θέλης ν’αυξήσης την εις τα καλά προκοπήν σου, να μεταδίδης τους
καρπούς της εις τας συνηλικιώτιδάς σου Παρθένους. Δεν εμπορείς τέκνον αγαπητόν
να φαντασθής, πόσον γρήγορα αυξάνουσι τα φώτα, όταν μεταδίδωνται, και πόσην
ηδονήν προξενεί εις τας φιλανθρώπους ψυχάς η μετάδοσις αυτών. Όταν κατά
δυστυχίαν ευρεθή τις περικυκλωμένος από βαρβάρους, πρέπει να προσπαθή να τους
φωτίση. Αλλέως κινδυνεύει να βαρβαρωθή αυτός. …»
Σε επόμενη επιστολή του προς την Ευανθία
Καΐρη, στις 19.5.1819, ο Κοραής αναφέρει ότι της αποστέλλει τα βιβλία που ζήτησε
για εκείνην ο αδελφός της καθώς και έναν Στράβωνα σε 4 τόμους, δώρο από
εκείνον!!!
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΣΤΡΑΒΩΝΑ, ΕΔΩ.
Οποία ευλογία να έχεις λάβει δώρα βιβλία
από τον Αδαμάντιο Κοραή!!!
Είναι ηλίου φαεινότερον ότι η μόνη ασφαλής
οδός προς την ελευθερία είναι η Γνώση και η πνευματική αφύπνιση. Και ήταν η πνευματική
αναζήτηση του 15χρονου κοριτσιού που αναπτέρωσε την ελπίδα της ελευθερίας στον
Αδαμάντιο Κοραή.
Τον νου μας, λοιπόν, στην νέα γενιά των
Ελλήνων, που είναι πολλαπλώς ταλαντούχος, στην παιδεία της και στην πνευματική
της αφύπνιση!!!
«…ὁ
δὲ ἀνεξέταστος βίος οὐ βιωτὸς ἀνθρώπῳ…»
Πλάτων, Απολογία Σωκράτους,
38a
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 11.1.2020.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΑΔΑΜΑΝΤΙΟ ΚΟΡΑΗ, ΕΔΩ.
ΛΕΞΕΙΣ: Επιστολη, 15χρονη, 15χρονο, Καιρη, Κυδωνιες, 1814, Κοραης, αφυπνιση, Ελλαδα, απελευθερωση, διδασκαλος του Γενους, ΣΟΦΟΣ, Γ Εθνοσυνελευση, Τροιζηνα, 9 Απριλιου 1827, Πατρινος, Βιεννη, δεκαπενταχρονο, Αιβαλι, Καιρης, Ανδρος, γαλλικο βιβλιο, μεταγλωττιση, μεταφραση, ελληνικα, Ιωνια, Γνωση, παιδι, βιβλιοθηκη, τυπογραφειο, Χιος, 1819, Ποιητης, Συγγραφεας, Σωκρατης, Μαντειο Δελφων, Δελφοι, Πλουταρχος, Κυδωνιατες, γαλλικα, λογοθυμια, σεισμος, τρελα, Χιωτες, Βασιλειου, φυσικη, χημεια, ταλαιπωρος Ελλας, 1815, παιδεια, σοφια, Τεχνη του βιου, συναξαρι, Πλατωνας, Ξενοφωντας, Βιος, φωτα, ηδονη, βαρβαρος, Στραβων, πνευματικη αφυπνιση, ανεξεταστος βιος, βιωτος, αβιωτος, Πλατων, Απολογια Σωκρατους, ΚΟΡΑΗΣ
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook