Φίλιππος
Μελάγχθων
το «Ελληνάκι»
δάσκαλος του Μαρτίνου Λούθηρου,
που χρησιμοποιούσε τον
όρο
Ελλάς, Έλλην, κλπ.
όταν όλοι έλεγαν Ρωμαίος, Ρωμιός, κλπ.
Έμαθε την ελληνική γλώσσα
με ένα βιβλίο
Γραμματικής του Κ. Λάσκαρη
και με κείμενα του Αριστοτέλη…
Του Δημήτρη Περδίκη
Είσαι Έλληνας! Πες είμαι
Έλληνας. Αν δεν είσαι Έλληνας δεν μπορείς να καταλάβεις. Σβάρτσερντ από σήμερα
είσαι Μελάγχθων...
(σ.σ. Σβάρτσερντ Γερμανικά: Μαύρη γη, Ελληνικά Μέλας + χθων:
Μαύρη γη).
Βρισκόμαστε στις 15 Μαρτίου
1509, ο μεγάλος ελληνιστής παιδαγωγός Γιόχαν Ρόιχλιν μιλάει στον 12χρονο μαθητή
του Φίλιπ Σβάρτσερντ ο οποίος από αυτή την ημέρα περνάει στην ιστορία ως
Φίλιππος Μελάγχθων.
Ο νεαρός μαθητής γεννήθηκε στην μικρή πόλη Μπρέτεν της Βάδης
Βυρτεμβέργης. Παιδί εύπορης οικογένειας. Το 1508 ο πατέρας του πεθαίνει και η
μητέρα με τα δυο παιδιά εγκαθίσταται στην μητέρα της στο Πφόρτσχαϊμ. Ο
παιδαγωγός ήταν θείος, αδελφός της γιαγιάς και αναλαμβάνει την εκπαίδευση του
ανεψιού. Άρχισε με την ελληνική γλώσσα με ένα βιβλίο γραμματικής του
Κωνσταντίνου Λάσκαρη και με κείμενα του Αριστοτέλη.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ βιβλία ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ, ΕΔΩ.
Τον Οκτώβριο του ιδίου έτους
το 12χρονο αγόρι έγινε δεκτό στο πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης όπου διδάχθηκε
για τρία χρόνια φιλοσοφία, ρητορική, λατινικά και θεολογία. Το 1512 συνέχισε
στο πανεπιστήμιο του Τύμπιγκεν όπου εντυπωσίασε για την ευφυΐα του και την
ταχύτητα με την οποία μάθαινε.
Το 1514, φοιτητής 17 ετών
παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα ελληνικών στους δυο γιους του άρχοντα του
Τύμπινγκεν.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για το ΤΥΜΠΙΓΚΕΝ, ΕΔΩ.
Το 1518 με σύσταση του
Ρόιχλιν ο 21 ετών Φίλιππος διορίζεται διδάκτωρ στην έδρα ελληνικών του
πανεπιστημίου της Βυρτεμβέργης. Αναμορφώνει την διδασκαλεία της ελληνικής
γλώσσας. Πραγματοποιεί τακτικά διαλέξεις.
Ακροατής έρχεται ο 35χρονος
τότε Μαρτίνος Λούθηρος. Παρακολουθεί με προσοχή, γνωρίζονται και μια βαθιά
φιλία δημιουργείται που θα τους ακολουθήσει σε όλη τους την ζωή. Ο Φίλιππος
Μελάγχθων όση γνώση διαθέτει τόσο μικρό ύψος έχει, είναι μόλις 1,5 μέτρο ψηλός.
Ο Λούθηρος τον φωνάζει χαϊδευτικά Γκρεκούλους (Ελληνάκι).
Οι διαλέξεις του ήσαν τόσο
επιτυχημένες, εκατοντάδες είναι οι φοιτητές που τον ακούνε. Η φήμη του έχει
πλέον γίνει πολύ μεγάλη. Το 1525 αρχίζει διδασκαλία και θεολογίας, εξαιρετικά
επηρεασμένος από τις μεταρρυθμιστικές ιδέες του Λούθηρου. Η επιρροή ήταν
αμφίδρομη, αρχαία Ελλάδα και ορθοδοξία από την μία μεριά, καταδίκη του παπισμού
και εκκλησιαστικές μεταρρυθμίσεις από την άλλη.
Ο Μελάγχθων έγραψε πολλά
βιβλία, γραμματική ελληνικών και λατινικών, βιβλία για την διδασκαλία της
αστρονομίας, της γεωγραφίας, της ηθικής, της ιστορίας και της ρητορικής.
Εξέδωσε την ρητορική και την διαλεκτική του Αριστοτέλη.
Το 1537-1539 είχε μαθητή του
έναν ταλαντούχο νέο, τον Ιερώνυμο Βολφ ο οποίος αργότερα θα καθιερώσει τους
όρους Βυζαντινή ιστορία και Βυζάντιο.
Ίδρυσε σχολεία στο
Μαγδεμβούργο (1524), στο Άισλεμπεν (γενέτειρα του Λούθηρου, 1525) και στην
Νυρεμβέργη (1526).
Μελέτησε την ελληνική
εκκλησία και τους Έλληνες Πατέρες και αγωνιούσε για την σκλαβιά των Ελλήνων
κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Να μην ξεχνάμε πως ο Μελάγχθων γεννήθηκε μόλις 44
χρόνια μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως και ήδη το ελληνικό πνεύμα και η
αγάπη προς κάθε τι το ελληνικό είχαν αγκαλιάσει την γερμανική διανόηση. Ο Μελάγχθων
ήλθε σε επαφή με τον οικουμενικό πατριάρχη Ιωάσαφ Β’[1] και με τον Έλληνα ηγεμόνα της Μολδαβίας Ιάκωβο Ηρακλείδη Βασιλικό.
Είναι σημαντικό πως χρησιμοποιούσε τον όρο Ελλάς με όλα τα παράγωγά της όταν οι όροι Ρωμαίος, Ρωμιός, βασίλειο των Ρωμαίων ήσαν κυρίως σε χρήση.
Ο Μελάγχθων νυμφεύτηκε το 1520 την Καταρίνα Κραπ, κόρη του δημάρχου της Βυρτεμβέργης, απέκτησε τέσσερα παιδιά.
Το 1557 πέθανε η αγαπημένη του σύζυγος.
Το 1560 την ακολούθησε, σε ηλικία 63 ετών.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
Υψηλάντης Αθ. Κομν. «Εκκλησιαστικών και πολιτικών των
εις δώδεκα, ήτοι τα μετά την Άλωσιν (1453-1789)», Κωνσταντινούπολη,
τυπογρ. Ι. Α. Βρετού, 1870, σελ. 96.
[1] ΣΧΟΛΙΟ
Γ. Λεκάκη:
Ο Ιωάσαφ Β΄, ο επονομαζόμενος και «Μεγαλοπρεπής», ήταν
πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1556-1565). Γεννήθηκε στην Κράψη Ιωαννίνων. Εσπούδασε
στην Ι. Μονή Φιλανθρωπινών στα Ιωάννινα, και κατόπιν στο Ναύπλιο. Μιλούσε
αραβικά, περσικά και τουρκικά. Εχειροτονήθη Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως (1535).
Επί ημερών συνετάαθη το «Νόμιμον της Μεγάλης Εκκλησίας», δηλ. η επίσημη νομική
συλλογή για τους χριστιανούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας – η οποία ίσχυσε επί
μακρόν.
ΠΗΓΕΣ:
Λεκάκης Γ. «Ήπειρος, η γωνιά που πέτρωσε στο 5».
Πανώτης Αρ. «Το Συνοδικόν της εν Ελλάδι Εκκλησίας», εκδ.
Σταμούλη, 2008, σελ. 395.
ΛΕΞΕΙΣ: Φιλιππος Μελαγχθων, Ελληνακι, Μαρτινος Λουθηρος, Ελλας, Ρωμαιος, Ρωμιος, ελληνικη γλωσσα, βιβλιο, Γραμματικη, Λασκαρης, Αριστοτελης, Περδικης, Ελληνας, Σβαρτσερντ, Μελαχθων, 1509, ελληνιστης, παιδαγωγος, Ροιχλιν, Μπρετεν, Βαδη Βυρτεμβεργη, Πφορτσχαιμ, 12χρονος, πανεπιστημιο Χαιδελβεργης, Χαιδελβεργη, φιλοσοφια, ρητορικη, λατινικα, θεολογια, πανεπιστημιο Τυμπιγκεν, Τιμπιγκεν, ελληνικα, πανεπιστημιο Βυρτεμβεργης, κοντος, Γκρεκουλους, θεολογια, μεταρρυθμιση, αρχαια Ελλαδα, ορθοδοξια, παππισμος, παπισμος, εκκλησιαστικη μεταρρυθμιση, λατινικα, αστρονομια, γεωγραφια, ηθικη, ιστορια, διαλεκτικη Αριστοτελη, Βολφ, Βυζαντινη ιστορια, Βυζαντιο, Μαγδεμβουργο, Αισλεμπεν, Νυρεμβεργη, Ελληνες Πατερες, σκλαβια, τουρκια, γερμανικη διανοηση, οικουμενικος πατριαρχης Ιωασαφ Β, ηγεμονας Μολδαβιας, Ιακωβος Ηρακλειδης Βασιλικος, Ρωμαιος, Ρωμιος, Κραπ, Μεγαλοπρεπης, Κωνσταντινουπολη, 1556, 1565, Κραψη Ιωαννινων, Ηπειρος, Ιερα Μονη Φιλανθρωπινων, Ιωαννινα, Ναυπλιο, αραβικα, περσικα, τουρκικα, Μητροπολιτης Αδριανουπολεως, 1535, Νομιμον της Μεγαλης Εκκλησιας, νομικα, χριστιανοι, Οθωμανικη Αυτοκρατορια, Πανωτης, Συνοδικον, Εκκλησια της Ελλαδος,
Υψηλαντης, Αλωση Κωνσταντινουπολεως, Βρετος, 1870
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook