Τα ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΑ
του κυνηγημένου
ΩΡΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ,
σε έκδοση του 1551
Το πρωτότυπο πρέπει να επιστρέψει
στην Άνδρο...
στην Άνδρο...
Του Γιώργου Λεκάκη
Με τίτλο «ΩΡΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ
ΝΕΙΛΩΟΥ ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΑ.
Ori Apollinis Niliaci, de sacris. Notis and sculpturis
libri duo, ubi ad fidem vetusti codicis manu scripti restituta sunt loca
permulta, corrupta ante ac deplorata. Quibus accessit uersio recens, per Io.
Mercerum Uticesem concinnata, & observationes non infrugiferae»,
επανακυκλοφόρησε στο Παρισι, από τον Iacobum Keruer (> Kerver, via lacobaea sub duobus Gallis), το εν λόγω βιβλίο, το 1551.
Η έκδοση ήταν σε σχήμα 8o, σ. 20 χ.α. + 240 + 4 χ.α. εικονογραφημένη με ξυλογραφιες!
Η πρώτη μορφή (με την
ξυλογραφία της σελ. 95 τυπωμένη ανάποδα), 195 μικρές ξυλογραφίες αποδιδόμενες
στόν Jean Cousin ἤ στόν Jean Goujon, κάθε μία επάνω από το αντίστοιχο ελληνικό
και λατινικό κείμενο.
Πρώτη εικονογραφημένη έκδοση
της ελληνικής μετάφρασης του Φιλίππου, με απόδοσή της στα λατινικά από τον J.
Mercier.
Ο Ώρος Απόλλων ή Ωραπόλλων
ήταν Έλλην γραμματικός, διδάσκαλος, υπομνηματιστής / σχολιαστής και ιερεύς της
αιγυπτιακής θρησκείας. Καταγόταν, πιθανότατα, από τις Θήβαις ή την Πανόπολι της
Αιγύπτου, και ήταν υιός ενός Ασκληπιάδη.
Έζησε στην Αλεξάνδρεια τον 5ο
αιώνα.
Εδίδαξε Γραμματική στην Αλεξάνδρεια και στην Κωνσταντινούπολη.
Κυνηγήθηκε,
λοδωρήθηκε, κατηγορήθηκε και βασανίσθηκε από τους φανατικούς χριστιανούς και αναγκάσθηκε
να μεταστραφεί στην θρησκεία τους.
Σχολίασε τον Όμηρο, το Αλκαίο και τον Σοφοκλή.
Επίσης συνέγραψε και έργο με τίτλο τα «Τεμενικά» (αν και άλλοι το αμφισβητούν
και αυτό).
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τους ΣΧΟΛΙΑΣΤΕΣ του ΟΜΗΡΟΥ, ΕΔΩ.
«Τα Ιερογλυφικά», αποδίδονται στον Ωραπόλλωνα / HORAPOLLO και αρχικώς συνετάχθησαν, μάλλον, στην αιγυπτιακή γλώσσα. Η μετάφρασή τους που
σώζεται στην ελληνική είναι κάποιου ονόματι Φιλίππου. Σ΄ αυτό το έργο
ερμηνεύεται η ιερογλυφική γραφή, κατά έναν ιδιάζοντα και περίεργο τρόπο.
Το β΄ μέρος του βιβλίου αντιμετωπίζει
τον συμβολισμό των ζώων και την αλληγορία του, με σκέψεις που προέρχονται
ουσιαστικά από τον Αριστοτέλη, τον Αιλιανό, τον Πλίνιο και τον Αρτεμίδωρο - πιθανώς
με προσθήκες από τον Έλληνα μεταφραστή.
Το κείμενο ανακαλύφθηκε το
1419 στην Άνδρο των Κυκλάδων και «μεταφέρθηκε» στην Φλωρεντία από τον Cristoforo Buondelmonti.
Σήμερα φυλάσσεται στην Βιβλιοθήκη Laurenziana (Plut., 69,27). Αλλά εάν φυγαδεύθηκε για να μη χαθεί, τώρα που - εδώ και χρόνια - δεν υπάρχει πλέον ο κίνδυνος πειρατειών στο νησί, θα πρέπει να επιστρέψει σε αυτό...
Μέχρι τα τέλη του
15ου αιώνα, το κείμενο έγινε εξαιρετικά δημοφιλές, κυρίως μεταξύ των
ανθρωπιστών.
Η α΄ έντυπη έκδοσή του έγινε το 1505, από τον Aldus Manutius, στην
Βενετία.
Από την έκδοση του Μανούτιου,
έως αυτήν που σας παρουσιάζω σήμερα, μεσολάβησαν οι εκδόσεις:
1512: Λατινική μετάφραση από
τον Willibald Pirckheimer[1], στην
οποία ο Albrecht Dürer έκανε τις εικονογραφήσεις.
1517: μεταφράσθηκε στα λατινικά
από τον Filippo Fasanini.
1521: Pierre Vidoue, Παρίσι.
1540: Handschrift von Nostradamus, 1540.[4]
1543: Δίγλωσση (ελληνικά-γαλλικά)
έκδοση από τον von Kerver στο Παρίσι, που ξεχώρισε κυρίως εξ αιτίας των εικόνων
της, που έγιναν με φαντασία και το στυλ της ξυλογραφίας της Αναγέννησης. Η πρώτη γαλλική μετάφραση.
ΔΕΙΤΕ την ΕΚΔΟΣΗ του 1543 ΕΔΩ.
1548: Jacques Kerver, Παρίσι (δίγλωσση, ελληνικά-λατινικά, από τον von Jean Mercier), επανέκδ. von Mercier, 1551.
Και ακολούθησαν στον 16ο
αιώνα:
1554: Heinrich Petri, Βασιλεία
1554. Πρώτη γερμανική μετάφραση
1556: ο Ιταλός ανθρωπιστής Pierio Valeriano
Bolzani τύπωσε τα «Ιερογλυφικά» στο τυπογραφείο του Michael Isengrin στην Βασιλεία της Ελβετίας, έκδοση αφιερωμένη στον Cosimo I de
Medici, της γνωστής μανιάτικης οικογενείας των Γιατράκων.
1556: Antonio Sanahuja, Βαλέντσια, 1556.
1574: Galliot du Pré, Παρίσι 1574.
1595: David Höschel, Άουγκσμπουργκ (βασισμένη στο χειρόγραφο Monacense graec. 419 του Άουγκσμπουργκ). Επανεκδόθη στην ίδια πόλη το 1606. Pierio Valeriano (Hieroglyphica, sive de sacris
Aegyptiorum aliarumque gentium literis commentarii) στην Φρανκφούρτη το 1614, και 1678, Λειψία 1626 (λατ.), Κολωνία 1631.
1597: Aloisii Zanetti, Ρώμη.
Αλλά από τον 18ο αιώνα, άρχισε να αμφισβητείται η αυθεντικότητα του βιβλίου… Αλλά στην έκδοση του 1943, οι Badouin Van de Walle και Joseph Vergote απέδειξαν
ότι ο Ωραπόλλων είχε όντως διαπραγματευτεί μεγάλο αριθμό πραγματικών ιερογλυφικών…
ΠΗΓΗ: ΣΟΥΔΑΣ. Γ. Λεκάκης "Βιβλιογραφία". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 16.3.2020.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΒΙΒΛΙΑ, ΕΔΩ.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[2] Επανέκδ. Βασιλεία 1518, 1534, Παρίσι 1530, Βενετία
1538, Λυών 1542, 1626.
[3] Η β΄ λατινική μετάφραση.
[5] Η α΄ ιταλική μετάφραση.
ΙΕΡΟΓΛΥΦΙΚΑ, ΩΡΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝ, εκδοση, 1551, ΩΡΟΣ ΑΠΟΛΛΩΝΑΣ ΝΕΙΛΩΟΣ, ΝΕΙΛΟΣ, Παρισι, Κερβερ, ξυλογραφια, Ωραπολλων, γραμματικος, διδασκαλος, υπομνηματιστης, σχολιαστης, ιερευς, αιγυπτιακη θρησκεια, Θηβαι, Θηβα, Πανοπολις, Πανοπολη, Αιγυπτος, Ασκληπιαδης, Αλεξανδρεια, 5ος αιωνας, Γραμματικη, Κωνσταντινουπολη, χριστιανοι, Ομηρος, Αλκαιος, Σοφοκλης, Τεμενικα, τεμενος, αιγυπτιακη γλωσσα, μεταφραση, Φιλιππος, ιερογλυφικη γραφη, συμβολισμος, ζωα, αλληγορια, Αριστοτελης, Αιλιανος, Πλινιος, Αρτεμιδωρος, 1419, Ανδρος, Φλωρεντια, Μπουοντελμοντι, 15ος αιωνας, ανθρωπιστης, 1505, Βενετια, Κυκλαδες, Πιρκχαιμερ, Ντυρερ, Αουγκσμπουργκ, Μπολωνια, Νοστραδαμος, Αναγεννηση, Φερραρι, Βασιλεια Ελβετιας, Μπολτσανι, Μεδικοι, μανη, Γιατρακος, Βαλεντσια, χειρογραφο, Φρανκφουρτη, Λειψια, Κολωνία, Ρωμη, 1943, Βαλλε, Βεργκοτε, Βιεννη, Λυων κερβερ ξυλογραφια ξυλογραφιες κουζιν γκουγιον ελληνικο λατινικο κειμενο εικονογραφημενη α πρωτη εκδοση ελληνικη μεταφραση αποδοση λατινικα μερσιε
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook