Η
Σαμοθράκη έγινε νησί
πριν περίπου 12.500 χρόνια…
Του Γιώργου Λεκάκη
Στην αρχή της τήξης των πάγων,
η στάθμη της θάλασσας στο Βόρειο Αιγαίο αυξήθηκε και πάλι κατά περίπου 50
μέτρα.
Τελικά περίπου πριν 15.000 πριν από σήμερα έφτασε σε επίπεδο -70 μέτρων,
το οποίο πλημμύρισε περίπου το 30% της προηγούμενης στεριάς του Β. Αιγαίου.
Οι λίμνες στον κόλπο της
Ιερισσού, του Στρυμόνα και της Καβάλας έγιναν πιο ρηχές. Ο κόλπος της Καβάλας
και το επόμενό του ανατολικό τμήμα, του οροπεδίου Στρυμόνα, ήταν μόλις 10 μέτρα
πάνω από την στάθμη της θάλασσας. Το δυτικό τμήμα του οροπεδίου ήταν ήδη υπό το
νερό. Η θάλασσα διείσδυσε βαθειά στην χώρα κατά μήκος των εκβολών του Στρυμόνα,
του Νέστου και του Φιλιούρη. Ο Στρυμόνας εκβάλει τώρα στον Στρυμονικό Κόλπο στα
βορειοδυτικά, κι ο Νέστος δυτικά της Θάσου, κατ’ ευθείαν στον Κόλπο.
Η Θάσος
και η Σαμοθράκη είχαν ήδη αναδυθεί ως χερσόνησοι.
Μετά την πρώτη ισχυρή τήξη
πάγων και την αντίστοιχη αύξηση της θάλασσας, σημειώθηκε μια ενδιάμεση περίοδος
ψύξης και η άνοδος της θάλασσας παρέμεινε περιορισμένη σε μέγιστο 20 μέτρα. Η
στάθμη της θάλασσας ήταν στην μετάβαση από το Πλειστόκαινο στο Ολόκαινο, γύρω
στα 12.500 χρόνια πριν από σήμερα, σε περίπου -50 μέτρα. Κατά την διάρκεια
αυτής της αύξησης, ένα σημαντικό, πολύ επίπεδο τμήμα του νυν Βορείου Αιγαίου
πλημμύρισε, έτσι ώστε να χάσει πολλές εκτάσεις του στην θάλασσα. Η ακτογραμμή
έτρεχε πια ήδη σχεδόν στην σημερινή της θέση, σε περιοχές με απότομες πλαγιές,
συμπεριλαμβανομένου του νότιου ημισφαιρίου της Θάσου, μεταξύ της Σκάλας Καλλιρράχης
και της Σκάλας Ποταμιάς. Ο κόλπος της Ιερισσού και ο Στρυμονικός κόλπος έφτασαν
σχεδόν στο σημερινό τους σχήμα. Στον κόλπο της Καβάλας, η θάλασσα διείσδυσε σαν
κανάλι στην τεκτονική λεκάνη της Καβάλας κατά μήκος της πορείας του Νέστου.
Μια
βαθειά διείσδυση της θάλασσας έγινε επίσης στο οροπέδιο της Σαμοθράκης.
Το νησί - πια - κόπηκε από την ενδοχώρα με ένα θαλάσσιο κανάλι…
Μετά το 10.500 π.Χ. η ταχεία
άνοδος της στάθμης της θάλασσας ξεκίνησε και πάλι γύρω στο 7.500 π.Χ. μόνο 15
μέτρα κάτω από την τρέχουσα θέση. Εκείνη την εποχή η ακτογραμμή ήταν κοντά στις
σημερινές. Άμμος και χαλίκι (φερτές ύλες) εισέρχονταν από τα ποτάμια. Αυτά
σχημάτισαν μαζικές εναποθέσεις ιζημάτων το Ολόκαινο, κοντά στην ακτή. Τα
ιζήματα που κατατέθηκαν από τον Νέστο γέμισαν τις εκβολές του. Η πορεία του
ποταμού άλλαξε από τα νοτιοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά. Η Θάσος χωρίστηκε από
την ηπειρωτική χώρα. Η ταχεία αύξηση της θάλασσας επιβραδύνθηκε περίπου πρι 9.500
χρόνια. Η σημερινή θέση της ακτογραμμής υπάρχει μόνο κατά την διάρκεια των λίγων
προηγούμενων χιλιετιών…
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ:
- C. Perissoratis, D. Mitropoulos: Late Quaternary Evolution of the
Northern Aegean Shelf, Institute of Geology and Mineral Exploration, Athens,
Greece, Quaternary Research 32, 36 – 50 (1989).
- C. Perissoratis, S. A. Moorby, C. Papavasiliou, D.S. Cronan, I.
Angelopoulos, D. Mitropoulos, and F. Sakellariadou: Geology and geo-chemistry
of the surficial Sediments off Thraki, Northern Greece, Marine Geology 75
(1987), S. 209–224.
- C. Perissoratis, I. Angelopoulos and D. Mitropoulos: Exploring the
offshore area of NE Greece for placer deposits: Geologie framework and
preliminary results, in Marine Minerals: Resource Assessment and Strategies
Reidel, Dordrecht, 1987, S. 57–70.
- C. Perissoratis and van Andel: A late Pleistocene unconformity in a
gravity core taken in the Kavalla Gulf, Northern Aegean, Marine Geology 81,
1988, S. 53–61.
- C. Perissoratis, I. Angelopoulos, D. Matarangas and N. Konispoliatis:
Bathymetry, morphology and characteristics of the surface Sediments in the area
Ierissos-Alexandroupolis (preliminary results), Panhellenic Symposium on Ocean
Fisheries, 1984, S. 437–445.
ΠΗΓΗ: Λεκάκης Γ. «Σαμοθράκη,ιερά νήσος», εκδ. Ερωδιός. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 31.3.2020.
ΛΕΞΕΙΣ: Σαμοθρακη, νησι, 12.500 χρονια πριν, παγοι, θαλασσα, Βορειο Αιγαιο, 15.000 χρονια, πλημμυρα, λιμνη, κολπος
Ιερισσου, Ιερισσος, Στρυμονας, Καβαλα, Στρυμων, Νεστος, Φιλιουρης, Στρυμονικος Κολπος, Θασος, χερσονησος, παγετωνας, Πλειστοκαινο, Ολοκαινο, ακτογραμμη, Σκαλα Καλλιρραχης, Καλλιραχη, Καλλιρραχη, Σκαλα Ποταμιας, Ποταμια, 9.500 χρονια πριν, Αμμος, χαλικι, φερτες υλες, ιζημα
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook