Η πρώτη απεικόνιση
του
Παρθενώνα, του Ερεχθείου
και του Ηρωδείου,
του 1758!!!
Του Γιώργου Λεκάκη
 |
| Ερέχθειον (εκ του Εριχθονίου / Ερεχθέως). "Υπάρχει και ένα οικοδόμημα που ονομάζεται Ερέχθειο. Προ της εισόδου του υπάρχει βωμός για τον Ύπατο Δία, όπου δεν γίνονται θυσίες εμψύχων. Προσφέρουν μόνο πέμματα. Δεν συνηθίζουν να χρησιμοποιούν κρασί. Μέσα σ᾽ αυτό υπάρχουν βωμοί, για τον Ποσειδώνα (όπου οι Αθηναίοι, βάσει χρησμού, θυσιάζουν και για τον Ερεχθέα), για τον ήρωα Βούτη και για τον Ήφαιστο. Στους τοίχους υπάρχουν ζωγραφιές του ιερατικού γένους των Βουταδών. Το οικοδόμημα είναι διπλό. Υπάρχει μέσα και φρέαρ με νερό θαλασσινό! (Αυτό δεν είναι πολύ παράξενο, γιατί τέτοια φρέατα έχουν και άλλοι, που κατοικούν στα ενδότερα, όπως οι Κάρες της Αφροδισιάδας*!). Σε τούτο όμως το φρέαρ αξιοσημείωτος είναι ένας ήχος κυμάτων που ακούγεται άμα φυσήξει νότιος άνεμος. Υπάρχει και σημάδι της τρίαινας του Ποσειδώνος στον βράχο. Αυτά λένε πως τα παρουσίασε ο ίδιος ο Ποσειδών, υποστηρίζοντας την αξίωσή του για την κατοχή της χώρας". ΠΗΓΗ: Παυσ. 1,26,5. (*) Για την αναφερόμενη σπουδαία Αφροδισιάδα ΔΙΑΒΑΣΤΕ Γ. Λεκάκη "Η Άγνωστη Μικρά Ασία". |
Στο έργο του Julien David LE ROY «Les Ruines des plus beaux monuments de la Grèce, ouvrage
divisé en deux parties, où l’on considère, dans la première ces monuments du côté de l’ histoire, et dans la seconde du côte de l’ architecture», εκδοθέν
στην πόλη των Παρισίων από τους H. L. Guerin & L. F. Delatour, J.-L. Nyon και στο Άμστερνταμ από τον J. Neaulme, το 1758
(α΄ έκδ), υπήρχαν 60 χαλκόγραφοι πίνακες (αριθμημένοι I-XXVIII και I-XXXII), με
απόψεις, χάρτες και αρχιτεκτονικά σχέδια.
 |
| Ηρώδειο, Παρθενών, Ολυμπιείον. |
Ένας από αυτούς εικόνιζε και
το ευρύτερο τμήμα της Ακροπόλεως των Αθηνών, με κύριο θέμα «το θέατρο των Αθηνών»,
όπως το αναφέρει, και πιο πάνω του εικονίζονται τα τείχη και ο Παρθενών…
Πιο
δεξιά, οι γνωστές όρθιες κολώνες και ακόμη πιο δεξιά το Ολυμπιείον…
Πρόκειται για την πιο παλαιά
απεικόνιση της περιοχής, από επαγγελματία, που έχουμε έως τώρα… Μέχρι τότε, η
Αθήνα εικονογραφικά ήταν γνωστή μόνο από τις περιγραφές του ιατρού της Λυών,
Jacob Spon, του Άγγλου George Wheler και σχεδίων από έναν καλλιτέχνη που συνόδευε
τον μαρκήσιο του Nointel (1674)…
Ο Julien David Le Roy (απλούστερα
Leroy, 1724-1803) ήταν Γάλλος αρχιτέκτων και αρχαιολόγος. Ήταν σε αντιπαλότητα
με τους Βρετανούς James Stuart και Nicholas Revett, για το ποιος θα δημοσίευσε
την πρώτη «επαγγελματική περιγραφή» της Ακροπόλεως των Αθηνών - μετά το έργο
του 1682 του Antoine Desgodetz. Ο Le Roy κατάφερε να εκτυπώσει τα ερείπια των
ομορφότερων μνημείων της Ελλάδας τέσσερα χρόνια μπροστά από τους Stuart και
Revett.
Γι' αυτό και θεωρείται η πρώτη απεικόνιση από ειδήμονα (επαγγελματία)...
 |
| Ο ναός της θεάς Αθηνάς. |
Ο Julien-David Le Roy, ήταν
υιός ωρολογοποιού (του Julien Le Roy).
Εσπούδασε αρχιτεκτονική υπό τον
Jacques-François Blondel. Για το έργο του είχε την «προστασία» του Marc-René
Voyer d'Argenson, μαρκήσιο de Voyer, ο οποίος τον "βοήθησε" στο ταξίδι του στην
Ελλάδα.[1]
Οι Stuart και ο Revett
ερευνούσαν την Αθήνα από το 1748. Αλλά ο Le Roy είχε πλεονέκτημα στην πρόσβαση
στα μνημεία, λόγω αγαστών σχέσεων μεταξύ της Γαλλίας και της Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας! Γάλλοι και Τούρκοι ήταν πάντα παραδοσιακά φίλοι...
Εκκίνησε από την Βενετία (1754)
επήγε στην Κωνσταντινούπολη, και μέσω Κυκλάδων έφθασε εν Αθήναις την 1η
Φεβρουαρίου 1755. Συμβουλεύτηκε και συνεργάσθηκε με τους καπουτσίνους μοναχούς,
που ζούσαν και δρούσαν στην Αθήνα, και οι οποίοι είχαν δείξει «ενδιαφέρον» για
τους αρχαίους ναούς. Κατάρτισαν σχέδιο, και χρησιμοποιώντας τις περιγραφές του
Παυσανία επισκέφτηκαν: την Ακρόπολη, το θέατρο, το μνημείο του Θρασύλλου, την
βιβλιοθήκη και το υδραγωγείο του Αδριανού, το στάδιο, το Ωδείο, το μνημείο του
Λυσικράτους ή το Φανάρι του Δημοσθένη, τον Πύργο των Ανέμων, την αψίδα του
Αδριανού, το μνημείο του Φιλοπάππου, τον ναό του Ολυμπίου Διος, τον Πειραιά, το
Σούνιο, την Κόρινθο, τον Θορικό, την Σπάρτη, την Δήλο…
Οι μελέτες του Le Roy,
υποστηριζόμενες από τον κόμη de Caylus και τον καλλιτεχνικό του κύκλο,
στρατολόγησαν τους καλύτερους χαράκτες και αρχιτέκτονες για να παράγουν
εικονογραφήσεις και έγιναν κάτι σαν… «εθνικό έργο» για την προ-επαναστατική αποικιοκρατική
Γαλλία!!!
Ο Le Roy πέρασε μόνο τρεις μήνες στην Αθήνα (σε σύγκριση με τα τρία
χρόνια των Stuart και Revett). Ερεύνησε τα ελληνικά μνημεία, τα συνέκρινε με τα
ρωμαϊκά, και ταξίδεψε και στην Κωνσταντινούπολη για να μελετήσει τον «βυζαντινό»
πολιτισμό, τον οποίο θεωρούσε ελληνική παράδοση!
Έσπευσε να εκτυπώσει τα έργα
του στο προαναφερόμενο πόνημα, που κυκλοφόρησε το 1758, ενώ οι Stuart και ο
Revett κυκλοφόρησαν την εργασία τους το 1762…
Αλλά αυτή η καθυστέρηση τους
έδωσε χρόνο να εξετάσουν το βιβλίο του Le Roy και να εντοπίσουν τις αδυναμίες
και τα λάθη του, και να εκδώσουν μια πικρή κριτική…
Το βιβλίο πάντως του Γάλλου είχε
μεγαλύτερο αντίκτυπο στην πρακτική αρχιτεκτονική από το αντίστοιχο των Stuart
και Revett.
Κατά τα άλλα το έργο του
ΛεΡόι ήταν σε δυο μέρη, σ’ έναν τόμο, μεγάλο folio, 563 x 410 χλστ., xiv + 56 +
vj + 28 σελίδες…
Η πρώτη εικόνα του Παρθενώνος - μετά την εμφάνιση της δαγκεροτυπίας, τον Αύγουστο του 1839, έρχεται δύο μήνες αργότερα, από τον Pierre-Gustave Joly de Lotbinière. Η δαγκεροτυπία δεν μπορούσε να αναπαραχθεί. Έτσι αντιγράφηκε σε χαρακτικό από τον Frédéric Martens και τυπώθηκε στο λεύκωμα "Excursions Daguerriennes". (Οι πρωτότυπες δαγκεροτυπίες έχουν, μάλλον, χαθεί).
Στην παραπάνω εικόνα συμπεριλαμβάνεται και το μικρό τζαμί στην μόνη σωζόμενη φωτογραφική αποτύπωσή του!
Το 1842 ο Joseph-Philibert Girault de Prangey, επισκέπτεται την Αθήνα και φωτογραφίζει ξανά τον Παρθενώνα (παραπάνω φωτογραφία). Αλλά όχι την ΒΔ. πλευρά του (αυτήν μπαίνοντας από τα Προπύλαια, όπως η εικόνα του Lotbinière), αλλά την ΝΑ. Το τζαμί είχε μόλις απομακρυνθεί. Διακρίνονται τα ξύλινα ικριώματα αυτής της επεμβάσεως.
ΠΗΓΕΣ: Blackmer 1009,Atabey 709, Brunet, III, στ. 1003, Κοντομηνάς
408 (μέρος β´ μόνο). ΒΕΡΓΟΣ. Γ. Λεκακης "Συγχρονης Ελλαδος περιηγησις". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 22.4.2019.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΒΙΒΛΙΑ ΕΔΩ.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Η σημαντική αλληλογραφία τους διατηρείται στο
Poitiers της Γαλλίας (δημοσιεύθηκε το 2019 στο Journal des Savants.
Παρθενωνας, Ηρωδειο, 1758, Παρισι, Αμστερνταμ, 1758, χαλκογραφια, χαρτης, Ακροπολη Αθηνων, θεατρο Αθηνων, τειχη, Παρθενων, κολωνες, Ολυμπιειον, ιατρος, Λυων, Σπον, Αγγλος Γουιλερ, Νουαντελ, 1674, Γαλλος, αρχιτεκτων, αρχαιολογος, Βρετανος Στιουαρτ, Ρεβεττ, Ρεβετ, Ακροπολις, Αθηναι, 1682, Ντεσγκοντετζ, ωρολογοποιος, ωρολογιο, ρολοι, Μπλοντελ, 1748, Οθωμανικη Αυτοκρατορια, Βενετια 1754, Κωνσταντινουπολη, Κυκλαδες, 1755, καπουτσινοι μοναχοι, Παυσανιας, μνημειο Θρασυλλου, Θρασυλλος, βιβλιοθηκη Αδριανου, υδραγωγειο Αδριανου, σταδιο, Ωδειο, μνημειο Λυσικρατους, Λυσικρατης, Φαναρι Δημοσθενη, Δημοσθενης, Πυργος Ανεμων, αψιδα Αδριανου, Πυλη Αδριανου, μνημειο Φιλοπαππου, ναος Ολυμπιου Διος, Πειραιας, Σουνιο, Κορινθος, Θορικο, Σπαρτη, Δηλος, Λε Ρου, Λε Ροι, Λερου, Λεροι, Καυλους, χαρακτης, βυζαντινος πολιτισμος, 1762, αρχιτεκτονικη, ερεχθειο, Εριχθονιος, Ερεχθέας, Ερεχθευς, Ερεχθειον, βωμος, Υπατος Διας, θυσια εμψυχων, πεμμα, κρασι, Ποσειδωνας, Αθηναιοι, χρησμος, ηρωας Βουτης, Ηφαιστος, τοιχος, ζωγραφια, τοιχογραφια, ιερατικο γενος Βουταδων, Βουταδες, φρεαρ, Καρες, Αφροδισιαδα, ηχος κυματων, νοτιος ανεμος, τριαινα, Ποσειδων πρωτη εικονα φωτογραφια Παρθενωνος δαγκεροτυπια Αυγουστος 19ος 18ος 17ος αιωνας μΧ 1839, τζολι ντε λομπινιερ Joly de Lotbiniere χαρακτικο χαρακτικη μαρτενς Martens λευκωμα Excursions Daguerriennes πρωτοτυπη τζαμι φωτογραφια 1842 ζιρω ζιρο ντε πρανζε Girault de Prangey, Αθηνα Παρθενωνα, Προπυλαια, τεμενος ξυλινο ικριωμα
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook