Του Γιώργου Λεκάκη
Τον 20ό αιώνα στην Νεάπολη Ιταλίας ονομαστά ήταν τα
καφενεία του Παναγιώτη Κακλαμάνη (με το όνομα «Φαντασία»), του Δημήτριου (Demetrio
alla Pignasecca), του Μεταξά (Metaxà alla Speranzella), το «Καφενείο των Ηπειρωτών»,
κ.ά.
Ο Κερκυραίος Ανδρέας
Μουστοξύδης τον Ιούλιο του 1821 έγραψε στον φίλο του, Βενετό δικηγόρο Giovanni
Querini / Κερίνι, κόμη της Αστυπάλαιας (τότε ιταλικά παραφρασμένη σε Σταμπαλία
/ Stampalia - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑ, ΕΔΩ), ο οποίος ήταν υποστηρικτής του ελληνικού αγώνα: «Θα ντυθώ και θα
τρέξω στην ′′Θεία Πρόνοια" - αυτό είναι το όνομα του καφενείου των Ελλήνων της
περιοχής μου. Τρέχουμε όλοι εκεί, μεγάλοι, επιχειρηματίες, καλλιτέχνες,
ναυτικοί, με ή χωρίς μουστάκι, αλλά όλοι με δάκρυα στα μάτια, μεταξύ ελπίδων
και φόβων, αφιερώνουμε την αγάπη και τις συζητήσεις μας στην δυστυχισμένη, αλλά
ευγενή πατρίδα μας»… Το γράμμα του, αποτελεί αψευδή μάρτυρα του ενθουσιασμού,
με τον οποίο είχαν υποδεχθεί τα νέα της επανάστασης οι Έλληνες, που κατοικούσαν
στην Αδριατική.
Τα Καφενεία των Ελλήνων της
Νάπολης ήταν εστίες της Ελληνικής επανάστασης του 1821.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΝΑΠΟΛΙ, ΕΔΩ.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τα ΚΑΦΕ, ΕΔΩ.
Η σχέση των καφενείων με τα επαναστατικά κινήματα είναι εμφανής και στην Βενετία.Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, τα
καφενεία κατέληξαν να είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της αστυνομίας της περιοχής,
που ποτέ δεν τα έβλεπε με καλό μάτι, και που φοβόταν τις ανατρεπτικές ιδέες των
θαμώνων τους.
Η ζωή των Ναπολιτάνων στα καφέ ήταν πολύ διαφορετική από αυτήν που γνωρίζουμε σήμερα. Οι ιδιοκτήτες τους, συχνάκις ελληνικής ιθαγένειας, ήταν υπέρ της νέας επαναστατικής σκέψεως των συμπατριωτών τους, στην κυρίως Ελλάδα, που οδήγησε στην ελληνική Επανάσταση / Risorgimento του 1821, αλλά και των Ιταλών, που οδήγησε αργότερα στην Ιταλική Επανάσταση.
«Μιλάμε πάντα για την πίτσα και
το κρασί - λέει η διευθύντρια του κρατικού αρχείου της Νάπολης, Candida Carrino
- αλλά υπάρχει και ο καφές, που μιλά για εμάς και την ιστορία μας. Πως είμασταν
πάντα ενωμένοι με αυτό το ποτό. Τα καφέ ενσωματώθηκαν τέλεια στο περιβάλλον της
πόλεως. Από τις πιο περιφερειακές έως τις πιο κεντρικές γειτονιές, σε
εκλεπτυσμένα και κομψά μέρη. Το πιο εξαιρετικό, ωστόσο, είναι ότι η διαχείριση
αυτών των χώρων γινόταν από Έλληνες επιχειρηματίες. Τα ονόματά τους είναι
αδιαμφισβήτητοι μάρτυρες. Σε κάποια καφέ οι Έλληνες φαίνεται ότι έκαναν τους πελάτες τους
να ενδιαφέρονται περισσότερο για τον πολιτισμό της χώρας τους, της Ελλάδας, και
τους προέτρεπαν να σπουδάσουν αρχαία ελληνικά» – αν δεν έκαναν και μαθήματα
αρχαίων ελληνικών μέσα σε αυτά… Είχαν μετατρέψει τα καφενεία τους, δηλ. σε
ελληνικά σχολεία, ελληνικά πολιτιστικά κέντρα!
Γι’ αυτό η Νάπολι λέγεται και
η «ασυνήθιστη πόλη». Δεν μοιάζει με τις άλλες. «Οι περισσότεροι από αυτούς τους
χώρους - καταλήγει η κ. Carrino - ήταν το επίκεντρο των νέων πολιτικών σκέψεων,
που οδήγησαν στις επαναστάσεις δύο χωρών: Ελλάδος και μετά Ιταλίας. Που άλλαξαν
την ιστορία τους τον 19ο αιώνα. Τα καφενεία > καφέ > καφετέριες ήταν πολύ
συνδεδεμένα με τον ελληνικό κόσμο και χάρη σε αυτούς τους Έλληνες ιδιοκτήτες
είχαν εξέχουσα θέση στην κοινωνία της πόλεως. Η προσφορά τους πρέπει να επανεκτιμηθεί».
ΠΗΓΗ: Le caffetterie napoletane gestite dai greci rivoluzionari del Settecento: la storia che ritorna dai documenti dell'archivio di Stato, στην «il Mattino», 4.3.2021. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 5.3.2021.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook