ΕΤΣΙ ΠΟΛΕΜΟΥΣΑΝ ΟΙ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΟΥΛΙΩΤΙΣΣΕΣ! - του Γρ. Νικηφ. Κοσσυβάκη

ΕΤΣΙ ΠΟΛΕΜΟΥΣΑΝ
ΟΙ ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ
ΚΑΙ ΟΙ ΣΟΥΛΙΩΤΙΣΣΕΣ

Του δικηγόρου - συγγραφέως

Γρηγόρη Νικηφ. Κοσσυβάκηkossyvakislaw@gmail.com

 

Διάγουμε το έτος 2021 και εφέτος συμπληρώνονται διακόσια (200) χρόνια από την Επανάσταση τού 1821, όταν το Ελληνικό Εθνος, οργανωτικά προετοιμασμένο από την «Φιλική Εταιρεία», αλλά και πνευματικά, ιδεολογικά και ιστορικά εφοδιασμένο από τούς πρωτοπόρους ταγούς του - τον μάρτυρα βάρδο Ρήγα Φεραίο και τον σοφό διδάσκαλο Αδαμάντιο Κοραή - επαναστάτησε γιά μία ακόμη φορά, διεκδικώντας την Ελευθερία του από τον αφόρητο ζυγό τών Οθωμανών Τουρκων, πού είχε ήδη διάρκεια τεσσάρων μαρτυρικών αιώνων.

Στον διάρκεια τού πολυαίμακτου εκείνου αγώνα, πού διήρκεσε μέχρι το έτος 1827 και επισφραγίστηκε με την δημιουργία τού πρώτου ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους, με πρώτο Κυβερνήτη του τον σπουδαίο Ελληνα Ιωάννη Καποδίστρια, ανεδείχθησαν σέ πρωταγωνιστικούς ήρωες, γιά τίς εξαιρετικές ικανότητές τους και την ιδιαίτερη προσωπικότητά τους, αγωνιστές ονομαστοί και θαυμαστοί.

Γι’ αυτούς και τά κατορθώματά τους καμαρώνουν οι σύγχρονοι Ελληνες και οι Ελληνίδες, η δε ιστορική μνήμη τους αποτελεί μία διαρκή υπόμνηση εθνικής αυτογνωσίας και ένα πειστικό κάλεσμα καθήκοντος γιά όλες και όλους μας.

Πρέπει να θυμόμαστε τίς προσφορές ζωής και θυσιών τών ηρώων μας και τών ηρωίδων μας τού 1821, γιατί τούς οφείλουμε ότι και όσα σήμερα είναι γιά εμάς πολύτιμα και ανεκτίμητα.

Και ασφαλώς δεν θα τά κατείχαμε και δεν θα τ’ απολαμβάναμε, εάν δεν είχαν υπάρξει ήρωες ωσάν τόν Θοδωρή Κολοκοτρώνη, τόν Παπαφλέσσα, τους Υψηλάντες, τον Μάρκο Μπότσαρη, τόν Θανάση Διάκο, τόν Νικηταρά, τούς Μαυρομιχαλαίους, τόν Οδυσσέα Ανδρούτσο, την Λασκαρίνα-Μπουμπουλίνα, τόν Ανδρέα Μιαούλη, τόν Κωνσταντή Κανάρη, την Μαντώ Μαυρογένους, τόν Γιώργη Καραϊσκάκη, τόν Γιάννη Μακρυγιάννη, αλλά και τόσους άλλους, περισσότερο ή λιγώτερο φημισμένους γιά την «αντρειά και τήν θυσία τους».

Ομως, εκτός από τις συγκεκριμένες προσωπικότητες πού προαναφέρουμε, υπήρξαν και οι συλλογικές προσφορές αιμάτων και θυσιών πού πότισαν με προθυμία το δένδρο τής Ελευθερίας, συμμετέχοντας «συν γυναιξί και τέκνοις» στον ολοκληρωτικό πόλεμο πού ανέλαβαν με απίστευτη προθυμία ν’ αντιμετωπίσουν, αλλά και τις άγριες συνθήκες υπό τις οποίες πολέμησαν, μέχρις αποδεκατισμού.

Τέτοια περίπτωση ολοκληρωτικού πολέμου η ιστορία μας κατέγραψε - «ευλαβικά το γόνυ κλίνοντας» - πρώτα απ’ όλα, στο θρυλικό Σούλι…

Στο Σούλι πού, οι εξόριστοι από το 1803 Σουλιώτες, μετά από ευφυέστατες δι-πλωματικές ενέργειες τού πολεμικού ηγέτη τους Μάρκου Μπότσαρη, επανέκτη-σαν τον Δεκέμβριο τού 1820 και από την πρώτη ημέρα τους εκεί, οργανώθηκαν και πολέμησαν - αποτελώντας έναν ζωντανό «κυματοθραύστη» - κατά τών Σουλτανικών στρατευμάτων.

Η ιστορία κατέγραψε:


«…Μέ τήν ολοκλήρωση τής επανεγκατάστασης τών Σουλιωτών στά γνώριμα «λημέρια» τους και παράλληλα μέ τήν προσπάθεια οργανώ-σεως τών συμπατριωτών του γιά μακροχρόνιο πόλεμο, ο Μάρκος Μπότσαρης, ως γενικός αρχηγός τους, συνεπικουρείτο από οκταμελές συμβούλιο υπό τόν θείο του Νότη Μπότσαρη και άλλους επτά αρχηγούς από τίς πλέον σημαντικές «φάρες», ήτοι τούς: Ζυγούρη Τζαβέλα, Γιωργάκη Δράκο, Λάμπρο Βέϊκο, Τούσα Ζέρβα, Γιώτη Νταγκλή, Θανάση Φωτομάρα και Γιάννη Κουτσονίκα…»


Τά όσα επακολούθησαν, είναι ένα πολυσέλιδο βιβλίο με περιγραφές από καθημερινές μάχες, με απίστευτες «αποκοτιές», με στερήσεις ακόμη και τής αναγκαίας διατροφής, με πρωτοφανές σθένος ανδρών, γυναικών και παιδιών και την πεισματική απόφαση να υπερασπίσουν έως θανάτου τά αιματοβαμένα βράχια τους.

Όλως ενδεικτικώς, θα παραθέσουμε δύο επιστολές μοναδικής ιστορικής αξίας, γιά τά γεγονότα τών πολυήμερων πολεμικών επιχειρήσεων (από 16ης Μαϊου μέχρι 2ας Ιουνίου 1822), κατά τίς οποίες οι ηγήτορες τών Σουλτανικών δυνάμεων, Χουρσίτ Πασάς και Ομέρ Βρυώνης, επικεφαλής τριών «φαλάγγων» Του-ρκαλβανικών στρατευμάτων, συνολικής δυνάμεως περί τούς 10.000 άνδρες, εξοπλισμένων ακόμη και μέ κανόνια, επιτέθηκαν μέ σφοδρότητα εναντίον τού Σουλιωτικού οροπεδίου.

Γνώριζαν τήν απουσία τού πολεμάρχου τους Μάρκου Μπότσαρη, πού βρίσκονταν στό Ελληνικό στρατόπεδο τού Κομποτίου, και ήσαν αποφασισμένοι νά «ξεμπερδεύουν μιά και καλή» μέ τούς Σουλιώτες, ώστε νά μπορέσουν νά ξεκινήσουν τήν εκστρατεία τους στήν νοτιοδυτική Στερεά Ελλάδα και εν συνεχεία στήν Πελοπόννησο, όπως προέβλεπε τό στρατηγικό σχέδιο τού Σουλτανικού επιτελείου.

Τό «ΤΙ» συνέβη στόν πόλεμο εκείνο, πού αντιμετωπίστηκε από πλευράς Σουλιωτών μόνο μέ 600 (…) Σουλιώτικα ντουφέκια και σπαθιά, μάς τό διηγούνται σέ επιστολή τους, οι ίδιοι οι… «δράστες» τής Τουρκικής πανωλεθρίας.

 Ιδού λοιπόν, γιά νά γίνει αντιληπτή από κάθε έναν - έστω και αδαή περί τά πολεμικά - πόσο ανεκτίμητη υπήρξε η Σουλιωτική «συνεισφορά αίματος», σ’ εκείνους τούς πρώτους κρίσιμους αγώνες τής Ελληνικής επαναστάσεως.

Θεωρούμε ότι πρόκειται – κυριολεκτικά - περί «μνημείου έργων και λόγων»:

 

«1822, Ιουνίου 6, Κάστρον Κιάφας -


Φιλογενέστατε αδελφέ μας Καπετάν Μάρκο, αδελφικώς σέ ασπαζόμεθα-

 Σάς ειδοποιούμεν γιά τά τρέχοντα από εδώ. Η ορμή τού εχθρού εστάθηκεν εις τάς αρχάς τολμηρή και μέ βίαν μεγάλην, όπού εστοχάσθησαν μέ τρείς, μέ τέσσαρας ημέρας, νά τελειώσουν τό έργον τους.

 Ο Θεός μάς εφώτισε… και εμάσαμεν και ημείς τήν δύναμίν μας όλην εις τήν Κιάφα, και τούς αντιστάθημεν μέ στήθος και τούς εκάμαμεν νά χάσουν τήν ελπίδα όπού εστοχάζοντο. Κοντά εις αυτά εμοιράσθησαν και έπιασαν τούς τόπους ολοτρίγυρα μέ τά μισώρια...».

 «Επί πλέον έκαμαν ένα τερτίπι ο Χουρσίτ πασάς μέ τόν Ομέρ πασά και μέ τόν Αγον είς τάς 29 Μαίου, τήν Δευτέραν πρίν ξημερώση είς τάς ώρας τής νυκτός, και παίρνουν από όλα τά στρατεύματα τους εκλεκτούς ως έξη χιλιάδας και ο ίδιος Ομέρ πασάς μέ τόν Αγον, και ερρίφθηκαν επάνω μας νά μάς πάρουν τόν Αβαρίκον και τό νερόν, και μέ τόσον άχτι, οπού μάς εβάρεσαν δύο και τρείς φοραίς τά ταμπούρια μέ τά χέρια.»

 «Εβαστάξαμεν τόν πόλεμον όλην τήν ημέραν, και ταίς δύο ώραις τής νυκτός τούς ερριφθήκαμεν επάνω τους, ή νά χαθώμεν όλοι ή νά τούς εβγάλωμεν, και τόσην απορροπήν τούς έδωσεν ο Θεός, οπού δέν είδαν ένας τόν άλλον πού έκαμεν, οπού ολίγον έλειψεν νά πιάσωμεν και τόν Ομέρ Πασά ζωντανόν και τόν Αγον.»

«Εικοσιμίαν ώρας ο πόλεμος έγινεν ακατάπαυστος, κοντά απ’ αυτό τούς εβγάλαμεν από τήν Σαμονίβα μέ μεγάλην τρομάραν τους και τούς ερρίξαμεν από τά βράχια κάτω, και εσκοτώθησαν εις τούς κρημνούς οι περισσότεροι παρά από τά τουφέκια…»

«Όλα αυτά εστάθησαν διά νυκτός, από τήν πρώτην ημέραν οπού ήλθαν οι εχθροί έως τήν σήμερον γίνεται πόλεμος ακατάπαυστος, μέρα-νύκτα, ξεχωριστά μέ τόπια και κουμπαράδες…».

«Λοιπόν αδέλφια μή χάσετε τόν καιρόν, ότι πολλά πράγματα μάς στενοχωρούν, όπού οι άνθρωποί μας σάς τά παρασταίνουν εις πλάτος…».

«Τό ασκέρι οπού είναι τριγύρω μας όλον, καθώς στοχαζόμεθα, ως δέκα χιλιάδες νά είναι»… «Μένομεν εις τήν αδελφικήν αγάπην.» (Υπογραφαί):

Ο πατήρ σου Νότης Μπότζαρης, Ζυγούρης Τζαβέλας, Τούσιας Ζέρβας, Νασόφιος Γουμάρας»

 

Ωστόσο, γιά τίς μάχες εκείνων τών κρισίμων - γιά την συνέχεια τής Επαναστάσεως τού 1821 - ημερών, διασώθηκε και μία ακόμη (με ημερομηνία 3 Ιουλίου 1822), εξ ίσου αποκαλυπτική επιστολή-αναφορά τών ιδίων ως άνω, νυχθημερόν μαχομένων - υπό τόν Νότη Μπότσαρη - Σουλιωτών, όπου περιγράφονται φοβερά συμβάντα τού πολέμου, αλλά και η καίρια συμβολή σ’ αυτά τών γυναικών τού Σουλίου:

«…Από τινος χρόνου οι άπιστοι φαίνονται φοβούμενοι να πλησιάσουν τά όρη μας, η δέ ποσότης τών φονευθέντων παρ’ ημών βαρβάρων εν σχέσει πρός τό ολιγάριθμον τών δυνάμεών μας είναι απίστευτος...»

 «Αι γυναίκες ημών, αίτινες είναι ωπλισμέναι μόνον διά σφενδόνης, εφόνευσαν αρκετάς εκατοστύας εξ’ αυτών. Τό σύνταγμά των εσχάτως ηχμαλώτισε Τούρκους εβδομήκοντα δύο, τούς οποίους, οδηγήσασαι εις Κιάφαν, άπαντας απεκεφάλισαν, χωρίς ούτε έναν εξ αυτών νά δυνηθώμεν ν’ αποσπάσωμεν εκ τών χειρών των…».

 «Τά παλληκάρια μας αφ’ ετέρου, μέγαν συνέλαβον αριθμόν Τούρκων αλλά και ολμοβόλων και οβίδων μετά τεσσάρων κανονίων εκστρατείας.

 «Τοιαύτα είναι τά κυριώτερα συμβεβηκότα τά, από 20 μέχρι 30 Ιουνίου, διατρέ-ξαντα…

Κιάφα τήν 3η Ιουλίου 1822.»

 

(Οι ως άνω - εκπληκτικού ύφους - επιστολές-πολεμικές ανταποκρίσεις, εμπεριέχονται στό βιβλίο τού Δημητρίου Καρατζένη: «Η ΠΡΟΣ ΗΠΕΙΡΟΝ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΤΟ 1822», Αθήνα, 1980) και - ως φαίνεται - εκρίθησαν «επικίνδυνες» γιά νά περιληφθούν σέ κάποιο διδακτικό βιβλίο Ιστορίας γιά τά Ελληνόπουλα…)

 

Εμείς, συγγράφοντας και περιγράφοντας τά παραπάνω, ελπίζουμε ότι, σέ μιά εποχή «εθνικής κατάθλιψης» όπως η σημερινή (όπου «θριαμβεύει η ασημαντότητα», κατά τήν εύστοχη επισήμανση ενός εκ τών κορυφαίων συγχρόνων Ελλήνων διανοουμένων, τού Κορνήλιου Καστοριάδη…), η περιγραφή τού βίου και τών αγώνων, τών αρειμανίων προγόνων μας Σουλιωτών, ίσως «χαρίσει» στούς σύγχρονους νέους Ελληνες και τίς νέες Ελληνίδες, μέρος από τήν υποτιμημένη εθνική υπερηφάνειά τους.

Κι ακόμη, ν’ αποτελέσει ένα ιδανικό υπόδειγμα πρός περισυλλογή και μίμηση, εν όψει και τών διαγραφομένων κινδύνων και απειλών κατά τής εθνικής μας ελευθερίας και κυριαρχίας, γιά τήν ύπαρξη τών οποίων, εκείνοι διακινδύνευαν και θυσίαζαν τήν ζωή τους και τά νειάτα τους, και εμείς καλούμαστε όχι μόνο να τους μνημονεύουμε και να τους δοξάζουμε, αλλά να είμαστε πρόθυμοι και έτοιμοι να τούς μιμηθούμε.

 

(Το παρόν κείμενο-άρθρο συντέθηκε από κεφάλαια και αποσπάσματα τού βιβλίου τού Γρηγόρη Κοσσυβάκη: «ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΣ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ» - ΔΕΙΤΕ το ΕΔΩ - έχει όμως αναρτηθεί ως ευρύτερη συγγραφή και στην ιστοσελίδα www.kossivakis.gr).


ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 19.3.2021.


ΣΟΥΛΙΩΤΕΣ, Σουλι, ΣΟΥΛΙΩΤΙΣΣΕΣ, Κοσσυβακης, Νοτης Μποτζαρης, Ζυγουρης Τζαβελας, Τουσιας Ζερβας, Νασοφιος Γουμαρας, Κιαφα, Νοτης Μποτσαρης, Τζαβελλας, Μαρκος Μποτσαρης, φαρα, Γιωργακης Δρακος, Λαμπρος Βεικος, Τουσας Ζερβας, Γιωτης Νταγκλης, Θανασης Φωτομαρας, Γιαννης Κουτσονικας, επανασταση 1821, σουλτανος, Ρηγας Φεραιος, Αδαμαντιος Κοραης, Οθωμανοι Τουρκοι, 1827, Ιωαννης Καποδιστριας
Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

    ΣΧΟΛΙΑ
    ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ