Του Γιώργου Λεκάκη
Μία-μία οι «πρωτοκαθεδρίες» της
«εξ ανατολών» γεννήσεως του πολιτισμού καταρρέουν… Ιδού άλλη μια κατάρριψις:
Στα Βαλκάνια χρησιμοποιούσαν καλλυντικά πολύ πιο πριν, απ’ ό,τι στην Μεσοποταμία
και την Αίγυπτο.
Μια ομάδα ερευνητών από το
Ινστιτούτο Προστασίας της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Σλοβενίας στο Centre
for Preventive Archaeology και ο Eberhard Karls (πανεπ. Tübingen Γερμανίας),
βρήκαν στοιχεία για την αρχαιότερη γνωστή έως τώρα χρήση καλλυντικών κεραμικών φιαλιδίων
στα Βαλκάνια.
Το 2014, το μέλος της ομάδας Bine Kramberger ανακάλυψε ένα μικρό φιαλίδιο σε ένα σκάμμα στο Zgornje Radvanje της Σλοβενίας. - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΣΛΟΒΕΝΙΑ, ΕΔΩ.
Λίγο αργότερα άλλοι ανασκαφείς αποκάλυψαν παρόμοια μπουκαλάκια.
Κατά τα επόμενα χρόνια, πάνω από 100 τέτοια φιαλίδια ανακαλύφθηκαν στην περιοχή!
Η αρχική ανασκόπηση των φιαλιδίων υποδηλώνει ότι ήταν κάποιο είδος παιδικού
παιγνιδιού, ή ίσως φιαλίδια φαρμάκων, λόγω του μικρού τους μεγέθους. Επίσης, παρατηρήθηκε
ότι τα φιαλίδια είχαν τρύπες στις λαβές τους, κάτι που υποδηλώνει ότι θα ήταν
κολλημένα και κρεμασμένα στην μέση ή ίσως γύρω από τον λαιμό. Σε αυτή τη νέα
προσπάθεια, οι ερευνητές εξέτασαν προσεκτικά μερικά φιαλίδια για να μάθουν
περισσότερα για το τι θα μπορούσαν κάποτε να περιείχαν.
Η στενή επιθεώρηση πάνω από 12
φιαλιδίων απεκάλυψε ίχνη κερουσίτη / cerrusite, η οποία μερικές φορές είναι
γνωστή ως «λευκός μόλυβδος» ή καρβονίτης. Έχει βρεθεί σε μια ποικιλία δοχείων
από πολλά μέρη σε όλον τον κόσμο σε όλην την ιστορία. Χρησιμοποιήθηκε ακόμη και
στην σύγχρονη βαφή μέχρι που βρέθηκε να δηλητηριάζει παιδιά που την
κατανάλωναν. Οι ερευνητές σημειώνουν επίσης ότι πολλά από τα μικροσκοπικά φιαλίδια
βρέθηκαν μαζί με μακριά εργαλεία, από λεπτή πέτρα - πιθανώς για εισαγωγή/εξαγωγή
του περιεχομένου τους. Η ομάδα βρήκε επίσης μικρά κομμάτια ζωικού λίπους, κερί
μέλισσας και φυτικών ελαίων στα φιαλίδια, όλα υλικά που προορίζονται για
εφαρμογή στο δέρμα.
Τα φιαλίδια χρονολογούνται από το 4350 έως το 4100 π.Χ., καθιστώντας τα μακράν τα αρχαιότερα γνωστά στοιχεία καλλυντικής χρήσης στην Ευρώπη - πιο αρχαία από την έως τώρα γνωστή χρήση καλλυντικών στην Μεσοποταμία και την Αίγυπτο. Τα μπουκάλια πιστεύεται ότι δημιουργήθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από ανθρώπους που ήταν γνωστοί ως κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες Lasinja και Βίντσα, της νεολιθικής εποχής…
Όλα δείχνουν, λοιπόν, πως οι αρχαίοι Θράκες ήταν πρωτοπόροι ΚΑΙ στον τομέα των καλλυντικών...
ΠΗΓΗ: Bine Kramberger, Christoph Berthold, Cynthianne Spiteri «Fifth millennium BC miniature ceramic bottles from the south-eastern Prealps and Central Balkans: A multi-disciplinary approach tostudy their content and function» στο Journal of Archaeological Science, https://doi.org/10.1016/j.jasrep.2021.102993, 30.6.2021. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.7.2021.
Highlights
• First scientific study that tests the content of miniature ceramic
bottles.
• Content analysis revealed the presence of cerrusite, beeswax and an
animal fat.
• Miniature bottles may have been used to store lead-based
cosmetic/medicinal products.
• This study is pushing back the date for such practices to the 5th millennium BC.
Abstract
Miniature ceramic bottles with perforated handles entered the pottery
repertoire of different Late Neolithic and Chalcolithic communities across the
south-eastern Prealps, south-western Transdanubia and the Balkans in the 5th
millennium BC. It is hypothesised that these small bottles were personal items
that could be hung around the neck or waist, possibly to contain cosmetics or
for cultic purposes. The aim of this study was to understand the function of 14
of these miniature bottles recovered from sites attributed to the Lasinja
Culture in the south-eastern Prealps and the Vinča Culture in the Central
Balkans, by analysing the remains of their contents. A multi-method approach
was applied using local high-resolution X-ray micro-diffraction (μ-XRD2) and micro-X-ray fluorescence (μ-XRF) to analyse visible residues in eight bottles,
and Gas Chromatography-Mass Spectrometry (GC–MS) to test the absorbed lipid
content in nine of them. The analysis showed that cerussite (lead carbonate)
was the main component of the white material found in the bottle from Zgornje
Radvanje, Slovenia. In the visible residues found in the bottles from Turnišče
and Popava 1, the lead minerals plumbogummite and pyromorphite were identified
as crystalline components. The identification of lead-containing minerals in
this study coincides with the earliest use of lead in south-eastern Europe (ca.
4400 - 4300 BCE), as described in Hansen et al. (2019). Lipid analysis identified
beeswax as the content of three of the vessels, which, together with the
detection of lead minerals found in the same vessels, suggests its use as an
organic binder, perhaps to form pigments as previously hypothesised, for
cosmetic and/or medicinal purposes. This study represents the first application
of multidisciplinary scientific methods on miniature bottles from the Lasinja
and Vinča cultures in the south-eastern Prealps and Central Balkans.
Significantly, this study pushes back the date for the use of lead-based
cosmetic/medicinal products in North Africa and the Near East by more than a
millennium, and in Europe by more than two millennia.
αρχαιοτερο φιαλιδιο καλλυντικων, 6.350 χρονια, 6.500 χρονια, Βαλκανια, καλλυντικα, Μεσοποταμια, 5η πΧ χιλιετια, Αιγυπτος, πολιτισμος, Σλοβενια, κεραμικο φιαλιδιο, 2014, φιαλη, Zgornje Radvanje ανασκαφη, μπουκαλακι, μπουκαλι, παιδικο παιγνιδι, φαρμακο, φαρμακα, τρυπα, λαβη, κρεμασμενα, κρεμαστο, κρεμαστα, μεση, λαιμο, ζωνη, κερουσιτης / cerrusite, λευκος μολυβδος καρβονιτης, δοχειο, δοχεια, βαφη, δηλητηριο, δηλητηριαση, εργαλειο, πετρα, ζωικο λιπος, κερι μελισσας μελισσα, φυτικο ελαιο, ελαια, δερμα, 4350 πΧ, 4100 πΧ, 4400 πΧ, 4300 πΧ, 6.100 χρονια, 6.000 χρονια, Vinca, Βιντσα, κυνηγοι τροφοσυλλεκτες Λασινια, Λασινγια, Lasinja, νεολιθικη
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook