ΔΙΚΑΙΑ: Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΑΡΧΑΙΑ ΠΟΛΗ της ΘΡΑΚΗΣ, ΘΑΜΜΕΝΗ στην ΠΥΚΝΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗ – Οι ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΕΙΧΑΝ ΓΙΝΕΙ την ΔΕΚΑΕΤΙΑ του 1960 - του Απ. Τσακρίδη

ΔΙΚΑΙΑ

Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΑΡΧΑΙΑ ΠΟΛΗ της ΘΡΑΚΗΣ,

ΘΑΜΜΕΝΗ στην ΠΥΚΝΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗ

Οι ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ

ΕΙΧΑΝ ΓΙΝΕΙ την ΔΕΚΑΕΤΙΑ του 1960

Του Απόστολου Τσακρίδη

Σύμφωνα με τον Στράβωνα στην περιοχή της Δικαίας και της Βιστονίδος λίμνης βρισκόταν κατά την αρχαιότητα το "βασίλειον" (ανάκτορο) του Διομήδους, που ονομαζόταν εξ αιτίας της φυσικά οχυρής του θέσεως "Κρατερά κώμη". O ίδιος συγγραφεύς αναφέρει ότι, επειδή η γύρω πεδιάδα ήταν χαμηλότερη από την στάθμη της θάλασσας, ο Ηρακλής άνοιξε αυλάκι και πλημμύρισε την περιοχή κατά τη διάρκεια του άθλου του εναντίον των ανθρωποφάγων ίππων του Διομήδους.

(Στράβ. 7a.1.43).

 H ύπαρξη της Δίκαιας κατά τον 6ο αι. π.X., και μάλιστα ως αυτόνομης πόλεως, πιστοποιείται από την κοπή νομισμάτων, που έχουν χρονολογηθεί από τα τέλη του 6ου μέχρι και το πρώτο τέταρτο του 5ου αι. π.X. Ωστόσο, ο αρχαιολόγος Μπακαλάκης αναφέρει περισυλλογή οστράκων χειροποίητων αγγείων που εντοπίστηκαν στα υψώματα της πόλης και που ανήκουν ίσως στην εποχή του χαλκού (αρχαίοι Θράκες), αλλά μπορεί να είναι και νεώτερα (Μπακαλάκης, 1959 -1960).

Υποστηρίχτηκε ότι η πόλις ιδρύθηκε από Ίωνες αποίκους της Σάμου, επειδή στον εμπροσθότυπο των νομισμάτων της εικονίζεται κεφαλή του Ηρακλέους και σε μερικές περιπτώσεις κεφαλή ταύρου. Την σύνδεση με την Σάμο υπογραμμίζουν και νεώτεροι μελετητές μολονότι, όπως παρατηρήθηκε από τον May, J.M.F. (Numismatic Chronicle 1965) η σχέση αυτή μπορεί να ήταν απλώς εμπορικής φύσεως.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΑΡΧΑΙΑ ΘΡΑΚΗ, ΕΔΩ.

 H Δίκαια αναφέρεται και από τον Ηρόδοτο κατά την περιγραφή της πορείας των στρατευμάτων του βασιλιά Ξέρξου εναντίον της Ελλάδος το 480 π.X.. Kατά την περίοδο αυτήν η Δίκαια πρέπει να είχε υπαχθεί, όπως και οι υπόλοιπες πόλεις της περιοχής, στην κυριαρχία του βασιλέως των Περσών. H Δίκαια καταγράφεται με τον τοπογραφικό προσδιορισμό "παρ' Άβδηρα" (για να αποφευχθεί σύγχυση με την ομώνυμη πόλη του Θερμαϊκού κόλπου) στους Αθηναϊκούς φορολογικούς καταλόγους από το 454/453 π.X. έως το 432/431 π.X.. Aπό το 454/ 453 π.X. έως το 447/446 π.X. κατέβαλλε φόρο .3000 δραχμών, που κατά το διάστημα 446-444 π.X. μειώθηκε σε 2.000 δραχμές για να επανέλθει στις 3.000 δραχμές κατά τα έτη 435-432 π.X. Στους απολογισμούς των ετών 425/424 και 421 π.X. αναφέρεται ότι κατέβαλε μαζί με τα Άβδηρα το τεράστιο ποσό των 75 ταλάντων. Από αυτά τα στοιχεία μπορούμε να υποθέσουμε ότι η Δίκαια ήταν μια πόλη με έντονη εμπορική δραστηριότητα και ισχυρή οικονομία.

Μετά από περαιτέρω ανασκαφικές έρευνες αποκαλύφθηκαν στο χώρο της πόλης τμήματα περιβόλου του 4ου π.Χ. αι. καθώς και θεμέλια κατοικιών της Ελληνιστικής εποχής. Στο χώρο του Νεκροταφείου βρέθηκαν λίθινες πήλινες σαρκοφάγοι, ταφικά αγγεία και καύσεις με κτερίσματα, κυρίως αγγεία και μερικά ειδώλια, που χρονολογούνται στο τέλος του 6ου π.Χ. αι. και στις αρχές του 5ου π.Χ. αι.

Επιτύμβια αμφίγλυφη στήλη:
Ιδιαίτερα σημαντική για την εξέλιξη των πολυπρόσωπων επιτυμβίων αναγλύφων είναι η αρχαϊκή στήλη, τμήμα της οποίας βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής. Στην κύρια όψη της εικονίζεται ο νεκρός άνδρας ως αγένειος ιματιοφόρος νέος, που βαδίζει προς τα δεξιά και πατά σε στενό ανάγλυφο κανόνα. Η κόμη του είναι δεμένη με ταινία και χωρισμένη σε λεπτούς σχοινοειδείς βοστρύχους, που καταλήγουν σε μια σειρά ελίκων, ενώ τρεις τορμίσκοι υποδηλώνουν τη στερέωση ενός πρόσθετου μεταλλικού στεφανιού. Η έκφραση του προσώπου του χαρακτηρίζεται από το τυπικό αρχαϊκό μειδίαμα. Με το αριστερό του χέρι συγκρατεί το ιμάτιο που σκεπάζει όλο σχεδόν το σώμα. Στην άλλη όψη εικονίζεται προς τα δεξιά ο νεαρός υπηρέτης του, η μορφή του οποίου αποδίδεται σε μικρότερη κλίμακα. Είναι και αυτός ντυμένος με ιμάτιο και μεταφέρει στον αριστερό του ώμο ένα δίφρο κρατώντας τον με το αριστερό του χέρι. Τον συνοδεύει ο σκύλος του κυρίου του, που βρίσκεται κοντά στα πόδια του και στρέφει προς αυτόν το κεφάλι του. Το τμήμα με την κεφαλή του νεκρού βρίσκεται από το 1858 στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και στο Μουσείο της Κομοτηνής έχει συμπληρωθεί με γύψινο εκμαγείο από το γλύπτη Δ. Σωτηρούδη. Το ανθέμιο της στήλης δεν σώζεται ολόκληρο και η συμπλήρωσή του στηρίχθηκε στην αναπαράσταση του ζωγράφου Α. Κοντόπουλου. ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ.

Ανάμεσα στα επιφανειακά ευρήματα της περιοχής ξεχωρίζει μία θαυμάσια υστερο-αρχαϊκή αμφίγλυφη επιτύμβια στήλη. Είναι κατασκευασμένη από λευκό χονδρόκοκκο μάρμαρο, που πιστεύεται ότι προέρχεται από την περιοχή της Προποντίδος. Tο επάνω μέρος της στήλης, με την κεφαλή του νεκρού της κύριας όψεως και το σωζόμενο τμήμα της επιστέψεως, βρέθηκε το 1858 και μεταφέρθηκε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Tο κάτω μέρος της στήλης βρέθηκε το 1927 και φυλάσσεται στο Μουσείο Κομοτηνής, όπου η υπόλοιπη στήλη έχει συμπληρωθεί με γύψινο εκμαγείο.

Δυστυχώς ο «αρχαιολογικός χώρος» (βλέπε εικόνα), που μόνο αρχαιολογικό χώρο δεν θυμίζει, βρίσκεται πλησίον της επαρχιακής οδού Κομοτηνής – Φαναρίου, έχει εγκαταλειφτεί και έχει θαφτεί κάτω από τα άγρια χόρτα. Είναι θέμα χρόνου, η βλάστηση να καλύψει ακόμα και την πινακίδα.

Αν και το παραθαλάσσιο χωριό του Φαναρίου Ροδόπης, αποτελεί πόλο έλξης για τους παραθεριστές της ευρύτερης περιοχής αλλά και για τους τουρίστες επισκέπτες της Θράκης, οι τοπικοί φορείς φαίνεται πως έχουν πλήρη άγνοια για την αρχαία ιστορική κληρονομιά του τόπου. Μία ενδεχόμενη ανάδειξη της αρχαίας πόλης ή του αρχαίου νεκροταφείου θα μπορούσε να τονώσει σημαντικά τη τουριστική προβολή της περιοχής.

Για την ανάδειξη της Θράκης…

ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 19.10.2021.

- Στράβων 7a.1.43 (44).

- Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός.

- Λεκάκης Γ. "Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις".

- May, J. M. F. "The Coinage of Dikaia", Abdera, NC (Numismatic Chronicle, έτος εκδόσεως περιοδικού: 1965).

- Μπακαλάκης, Γ. "Αρχαιολογικές έρευνες στη Θράκη, 1959-1960".

- Σκαρλατίδου Ε. «Ο Ελληνικός Αποικισμός στην Αιγαιακή Θράκη» στο περιοδικό «Αρχαιολογία και Τέχνες», τεύχος 13, Νοέμβριος 1984.

ΔΙΚΑΙΑ, ΑΓΝΩΣΤΗ ΑΡΧΑΙΑ ΠΟΛΗ ΘΡΑΚΗΣ, ΘΑΜΜΕΝΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗ 1960 Τσακριδης, Στραβων Προποντις, Βιστωνις, Βιστωνες Βιστονιδα λιμνη βασιλειο ανακτορο Διομηδης, οχυρο Κρατερα κωμη πεδιαδα Ηρακλης αυλακι πλημμυρα αθλος ανθρωποφαγος ιππος, Διομηδους, ανθρωποφαγο αλογο, ανθρωποφαγοι ιπποι, ανθρωποφαγα αλογα, Στραβωνας, 6ος αιωνας πX, αυτονομη πολη, νομισμα 5ος αρχαιολογος Μπακαλακης οστρακο αγγειο, εποχη χαλκου αρχαιοι Θρακες, 1959 Ιωνες αποικοι Σαμος, νομισματα κεφαλη Ηρακλεους κεφαλη ταυρου, ταυρος, Μευ, Μει, May, εμποριο Ηροδοτος Ξερξης Ελλαδα 480 πX Περσες, Αβδηρα Θερμαικος κολπος Αθηνα φορολογια 454 453 πX 432 431 πX 447 446 φορος δραχμη, 446 444 δραχμες 435 432 425 424 421 ποσον ταλαντο οικονομια, ανασκαφη περιβολος 4ος κατοικια Ελληνιστικη εποχη Νεκροταφειο λιθινη πηλινη σαρκοφαγος, ταφικα αγγεια καυση κτερισματα, αγγειο ειδωλιο, 6ος 5ος υστεροαρχαικη αμφιγλυφη επιτυμβια στηλη λευκο χονδροκοκκο μαρμαρο, Προποντιδα κεφαλη νεκρου επιστεψη 1858 Εθνικο Αρχαιολογικο Μουσειο, 1927 Μουσειο Κομοτηνης, γυψινο εκμαγειο, αρχαιολογικος χωρος αρχαιολογια Κομοτηνη Φαναρι Ροδοπης, τουρισμος Dikaia Abdera, ελληνικος Αποικισμος Αιγαιακη Θρακη πολυπροσωπος επιτυμβια αναγλυφη αρχαικη στηλη, νεκρος αγενειος ιματιοφορος νεος, κανονας κομη ταινια σχοινοειδης βοστρυχος, ελικα, τορμισκος μεταλλικο στεφανι προσωπο αρχαικο μειδιαμα ιματιο σωμα υπηρετης διφρος σκυλος 1858 γλυπτης Σωτηρουδης ανθεμιο αναπαρασταση ζωγραφος Κοντοπουλος

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ