ο μυθικός γενάρχης
των Ηπειρωτών
Του γυμνασιάρχη - συγγραφέα Νίκου Κακαϊδή
Σύμφωνα με τη μυθολογία μας ο
Αχιλλέας είχε γιο, το Νεοπτόλεμο ή Πύρρο, που κληρονόμησε τα ξανθοκόκκινα, σαν
το χρώμα της φωτιάς, μαλλιά της μητέρας του Δηιδάμειας. Μετά την καταστροφή του
Ιλίου (Τροίας) στη λήξη της δεκαετούς πολιορκίας της στο Νεοπτόλεμο δόθηκε ως
σκλάβα η χήρα του ΄Εκτορα Ανδρομάχη.
 |
| Η Ανδρομάχη και ο μικρός Μολοσσός περπατούν στο Ίλιον (Δεσποτικό Ιωαννίνων) της ζωγράφου Ολ. Μπέη, εμπνευσμένο από Ηπειρώτικες Ιστορίες. |
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΗΠΕΙΡΟ, ΕΔΩ.
Ας προστρέξουμε λοιπόν στη βοήθεια της
μυθολογίας, για να φωτίσουμε περισσότερο την εικόνα του Νεοπτολέμου ή Πύρρου
και την επίδρασή του στην ένδοξη δυναστεία των Μολοσσών της Ηπείρου.
Η Θέτις ως θεά γνώριζε από πριν πως θα
σκοτωνόταν ο μονάκριβος γιος της Αχιλλέας, αν συμμετείχε σε πόλεμο. Για να
αποφύγει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, τον έστειλε ντυμένο κοριτσίστικα στη Σκύρο, στο
βασιλιά του νησιού Λυκομήδη, για να ανακατευτεί με τις επτά κόρες του και να
χαθούν τα ίχνη του. Εκεί ο Αχιλλέας ερωτεύτηκε μια από τις κόρες του Λυκομήδη,
τη Δηιδάμεια ή Πύρρα, που πήρε την προσωνυμία αυτή από τα ξανθοκόκκινα, σαν το
χρώμα της φωτιάς, μαλλιά της.
Καρπός αυτής της σχέσης υπήρξε ο γιος του
Αχιλλέα, ο Νεοπτόλεμος ή Πύρρος, που κληρονόμησε το χρώμα των μαλλιών της
μητέρας του Δηιδάμειας, γι΄ αυτό πήρε την ίδια προσωνυμία.
Σύμφωνα με την ίδια παράδοση, ο πανούργος
βασιλιά της Ιθάκης Οδυσσέας, όταν έκανε τη στρατολογία για τον τρωικό πόλεμο,
έφθασε στη για Σκύρο και επισκέφθηκε τις κόρες του βασιλιά Λυκομήδη,
μεταμφιεσμένος σε πραματευτή. Στην πραμάτεια του υπήρχαν αντικείμενα γυναικείου
καλλωπισμού (χτένες, καθρεφτάκια κλπ) και ένα σπαθί, που κέντρισε το ενδιαφέρον
του Αχιλλέα και τον πρόδωσε.
Με τον τρόπο αυτό ο Αχιλλέας στρατολογήθηκε
στον Τρωικό πόλεμο, όταν ο γιος του Νεοπτόλεμος ήταν μόλις δεκατριών ετών.
Στην Ιλιάδα του Ομήρου (ραψωδία Τ, στίχ.326
κ.ε.) ο Αχιλλέας, μοιρολογώντας το νεκρό φίλο του Πάτροκλο, κάνει λόγο για το
γιο του, το Νεοπτόλεμο, που ανδρώνεται στη Σκύρο, και πως ο Πάτροκλος θα τον
πήγαινε στη Φθία, στο παλάτι του παππού του Πηλέα, αν ζούσε.
Στην τραγωδία του Σοφοκλή «Φιλοκτήτης»
βλέπουμε το Νεοπτόλεμο να αναλαμβάνει ενεργό δράση μετά το θάνατο του Αχιλλέα
προς το τέλος του Τρωικού πολέμου. Εκεί τον βλέπουμε με πλοίο του στη Λήμνο,
προκειμένου με τον Οδυσσέα να μεταφέρουν τον δαγκωμένο από φίδι Φιλοκτήτη με τα
φαρμακερά βέλη του Ηρακλή, με τα οποία οι Αχαιοί, σύμφωνα με θεϊκό χρησμό, θα
κυριεύσουν την Τροία. Τα πράγματα περιπλέκονται, έως ὀτου ο Ηρακλής ως από
μηχανής θεός μεταφέρει τη βούληση του Δία. Δίνει εντολή στο Φιλοκτήτη να
ακολουθήσει τον Οδυσσέα και το Νεοπτόλεμο στην Τροία, όπου ο Φιλοκτήτης θα
θεραπευτεί από τους πόνους του και θα σκοτώσει τον Αλέξανδρο (Πάρη).
Ο Νεοπτόλεμος πείστηκε από τον Οδυσσέα να
πολεμήσει στην Τροία, γιατί ήταν δισέγγονος του Αιακού και σύμφωνα με κάποιον
χρησμό η Τροία δεν θα κυριευόταν χωρίς τη βοήθεια ενός απογόνου του Αιακού,
επειδή εκείνος είχε βοηθήσει στην κατασκευή των τειχών της.
Ο Νεοπτόλεμος φορώντας τον θώρακα και τον
οπλισμό του πατέρα του, που του έδωσε ο Οδυσσέας, είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην
άλωση της Τροίας, παίρνοντας σκληρή εκδίκηση για το χαμό του πατέρα του
Αχιλλέα. ΄Ηταν ένας από τους πρώτους που εισχώρησαν στην Τροία εξερχόμενος από
το Δούρειο ΄Ιππο μαζί με τον κατασκευαστή του Επειό. Σκότωσε τον Πρίαμο και το
γιο του ΄Εκτορα, Αστυάνακτα, ενώ φέρεται να θυσίασε στον τάφο του πατέρα του
Αχιλλέα τη μικρότερη κόρη του Πριάμου Πολυξένη, προκειμένου να φυσήξει ο
άνεμος, για να μπορέσουν να αποπλεύσουν τα πλοία των Αχαιών από την Τροία
(βλέπε τραγωδία του Ευριπίδη «Εκάβη»).
Στην επίσης αντιπολεμική τραγωδία του Ευριπίδη
«Τρωάδες», όπου απεικονίζεται με ανάγλυφο τρόπο η ολοσχερής καταστροφή της
Τροίας, η χήρα του ΄Εκτορα Ανδρομάχη δίνεται ως σκλάβα στο Νεοπτόλεμο.
Ασφαλώς η τραγωδία του Ευριπίδη «Ανδρομάχη»
αποτελεί την ιδρυτική πράξη του βασιλείου των Μολοσσών στην ΄Ηπειρο και
ενδέχεται ο ίδιος ο ποιητής να την έχει διδάξει στην αρχαία Πασσαρώνα, την
ιστορική πρωτεύουσα των Μολοσσών, πολύ κοντά στα σημερινά Γιάννενα.
Μετά την καταστροφή της Τροίας ο Νεοπτόλεμος
μεταφέρει στη θεσσαλική Φθία σκλάβα την Ανδρομάχη και μάλιστα κάνει μαζί της
και ένα παιδί, το Μολοσσό. ΄Όμως νόμιμη γυναίκα του είναι η άτεκνη κόρη του
Μενελάου Ερμιόνη, που απειλεί να σκοτώσει το παιδί. Ο Νεοπτόλεμος απουσιάζει
στο μαντείο των Δελφών και ανακοινώνεται ότι σκοτώθηκε σε συμπλοκή με τους
φρουρούς του ναού, μετά από παρακίνηση του Ορέστη, θύμα κι εκείνος των απόνερων
του τρωικού πολέμου.
Την ώρα του θρήνου εμφανίζεται ως από μηχανής
θεά η Θέτις, η οποία δίνει τις ακόλουθες οδηγίες στο σύζυγό της Πηλέα. Πρώτα να
θάψει με τιμές το Νεοπτόλεμο στο ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς (εκεί στα
κατοπινά χρόνια έδειχναν τον τάφο του). Έπειτα να στείλει την Ανδρομάχη με το
παιδί στη χώρα των Μολοσσών στην Ήπειρο, για να γίνει νόμιμη γυναίκα του
αδελφού του Έκτορα μάντη Έλενου και το παιδί της από το Νεοπτόλεμο βασιλιάς
των Μολοσσών, ώστε να μη χαθούν τα γένη των Αχαιών και των Τρώων.
Μ΄αυτόν λοιπόν το θαυμαστό τρόπο μια πονεμένη
μάνα, η Θέτιδα, τερματίζει ουσιαστικά τον πόλεμο Αχαιών και Τρώων, που έπληξε
και τους δύο, συνενώνοντας το αγωνιστικό φρόνημα και τις επικές παραδόσεις
τους.
Στην Ήπειρο θα γίνει ένα νέο ξεκίνημα.
Χτίζεται ένα νέο Ίλιο, όπου θα βασιλέψουν αρχικά ο Έλενος με την Ανδρομάχη
και τη Δηιδάμεια και ύστερα ο γιος του Νεοπτόλεμου Μολοσσός.
Αυτό το νέο Ίλιο ο σπουδαίος Άγγλος
αρχαιολόγος Nikolas Hammond στο βιβλίο του «Ήπειρος» τοποθετεί στη θέση
Παλιόκαστρο του σημερινού χωριού Δεσποτικού Ιωαννίνων, στα όρια του νεότερου
δημοτικού διαμερίσματος Μολοσσών του Δήμου Ζίτσας. Βρίσκεται περίπου τριάντα
χιλιόμετρα δυτικά της Πασσαρώνας της ιστορικής πρωτεύουσας των Μολοσσών, κοντά
στη λίμνη Παμβώτιδα των Ιωαννίνων, όπου το 373 π.Χ. γεννήθηκε η γνωστή
βασιλοπούλα Ολυμπιάδα, κόρη του βασιλιά των Μολοσσών Νεοπτόλεμου Β΄.
Νοτιότερα, κοντά στη σημερινή πόλη της
Φιλιππιάδας, βρίσκεται ένα άλλο μολοσσικό ανάκτορα, το Όρραον, όπου σε
δύσκολους καιρούς κατέφυγε η Ολυμπιάδα με το γιο της Αλέξανδρο και αργότερα με
τον εγγονό της Αλέξανδρο, τη νύφη της Ρωξάνη και τη Θεσσαλονίκη, κόρη του
Φιλίππου από άλλο γάμο, την οποία αγαπούσε σαν δικό της παιδί.
Κοντά στη σημερινή Άρτα τοποθετείται η
Αμβρακία, η νεότερη πρωτεύουσα των Μολοσσών.
Συνοψίζοντας θα λέγαμε πως το νέο Ίλιο, η
Πασσαρώνα, το Όρραον και η Αμβρακία συνθέτουν το τόξο της κύριας επέκτασης των
Μολοσσών στην Ήπειρο. - ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκης "Ήπειρος, η γωνιά που πέτρωσε στο 5".
Αυτά είναι τα σπουδαιότερα μολοσσικά κέντρα.
Να προσθέσουμε και την πανάρχαια Δωδώνη, είκοσι χιλιόμετρα νοτιοδυτικά των
Ιωαννίνων, με το μεγάλο θέατρο που επισκεύασε ο Πύρρος.
Ο Ηρόδοτος (Β΄53-59) επισκέφθηκε το μαντείο
της Δωδώνης και μνημονεύει μια παράδοση, που άκουσε από τους ασκητές μάντεις
του. Κατά τις αφηγήσεις τους δυο μαύρα περιστέρια (πέλειαι) πέταξαν από τις
Θήβες της Αιγύπτου. Το πρώτο ίδρυσε τη λατρεία του ΄Αμμωνα Δία στη Λιβύη. Το
δεύτερο ήλθε στη Δωδώνη, κάθισε στη φηγό (βελανιδιά) και με ανθρώπινη φωνή
πρόσταξε τους ντόπιους να ιδρύσουν εκεί ιερό του Δία.
Η φήμη του μαντείου απλώθηκε ταχύτατα στον
ελλαδικό χώρο, χωρίς να τη μειώσει καθόλου η κατοπινή εμφάνιση του ομολόγου του
των Δελφών. Στο Δωδωναίο Δία προσευχήθηκε ο Αχιλλέας (Ιλιάδα, Π, 233-235). Στη
Δωδώνη υπηρέτησε ως ιέρεια η Ολυμπιάδα, πριν από τη μύησή της στα Καβείρια μυστήρια της Σαμοθράκης, όπου και γνώρισε τον μετέπειτα σύζυγό της βασιλιά της
Μακεδονίας Φίλιππο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ περισσότερα: Γ. Λεκάκης "Σαμοθράκη, ιερά νήσος".
Αξιόλογες είναι και οι εθνολογικές
επισημάνσεις του Αριστοτέλη (Μετεωρολογικά, Ι, 352 α) για τη Δωδώνη. Σύμφωνα με
το μεγάλο φιλόσοφο εκεί «ώκουν οι Σελλοί και οι καλούμενοι τότε μεν Γραικοί,
νυν δε ΄Ελληνες». Τεκμαίρεται, λοιπόν, ότι τα ονόματα ΄Ελληνες-Γραικοί
πρωτοχρησιμοποιήθηκαν για τους κατοίκους της Δωδώνης και της γύρω περιοχής της
Ελλοπίας. ΄Αλλωστε κατά τους γλωσσολόγους οι λέξεις Σελλοί και ΄Ελληνες
συγγενεύουν, αφού το αρχικό σίγμα, ισοδυναμεί με τη δασεία.
Αλλά ας επανέλθουμε στο νέο ΄Ιλιο, την αρχική
κοιτίδα των Μολοσσών. Σύμφωνα με το Λατίνο ποιητή Βιργίλιο (Αινειάδα, βιβλίο
ΙΙΙ) ένας άλλος Τρωαδίτης ήρωας ο Αινείας συνδέεται μ΄αυτό. ΄Όταν στις
περιπλανήσεις του καθ΄οδόν προς την Ιταλία, για να ιδρύσει το Λάτιο, έφτασε στο
Βουθρωτό της Ηπείρου, ρώτησε και έμαθε ότι σε κάποια πόλη της ευρύτερης
περιοχής βασιλεύει ο αδελφός του ΄Εκτορα μάντης ΄Ελενος. Ο Αινείας πήγε, τον
συνάντησε και πήρε ευοίωνο χρησμό για την ευόδωση των προσπαθειών του, που κατέληξαν
στην ίδρυση της Ρώμης και τη δημιουργία ενός άλλου πολιτισμού με έντονες
ελληνικές ρίζες.
Σε κάθε περίπτωση η δυναστεία των Μολοσσών της
Ηπείρου συντηρούσε πολύ έντονα τη μυθική παράδοση των Αχαιών και των Τρώων.
΄Ετσι κοντά στα ονόματα των βασιλέων Αδμήτου, Θαρύπα, Αλκέτα και Αρρύβα υπήρχαν
τα ονόματα Νεοπτόλεμος, Αλέξανδρος, Αιακίδης, Φθία και Δηιδάμεια, αλλά και μόνο
Πύρρος, όπως ονομαζόταν ο γνωστός από τις «πύρρειες» νίκες του κατακτητής της
Δύσης, εγγονός της Τρωάδας, αδελφής της μητέρας του Μ. Αλεξάνδρου Ολυμπιάδας.
Υπάρχει λοιπόν στενός συγγενικός δεσμός αίματος ανάμεσα στους δυο μεγαλύτερους
στρατηλάτες του αρχαίου κόσμου. ΄Ηταν ξαδέρφια. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι το
αρχικό όνομα της Ολυμπιάδας ήταν Πολυξένη, αυτό της μικρότερης κόρης του Πριάμου!
Η Ολυμπιάδα, κόρη του βασιλιά της Ηπείρου
Νεοπτόλεμου Β΄, ήταν εκείνη που έμαθε τα πρώτα γράμματα και τη σπαρτιατική
αγωγή των «ΑΠΕΙ ΡΩΤΑΝ» στο γιο της Αλέξανδρο με το συγγενή δάσκαλό της
Λεωνίδα, πολύ πριν ο πατέρας του Φίλιππος τον εναποθέσει στο χέρια ενός μεγάλου
φιλοσόφου της αρχαιότητας, του Αριστοτέλη, στον οποίον όφειλε το ευ ζην.
Το προσφιλέστερο ανάγνωσμα του Μ.Αλεξάνδρου
ήταν η Ιλιάδα του Ομήρου και πρότυπό του ήταν ο Αχιλλέας. ΄Όταν πρωτοπάτησε το
πόδι του στην ήπειρο της Ασίας, έχοντας την έγκριση όλων των Ελλήνων στο
συνέδριο της Κορίνθου για τον πόλεμο εναντίον των Περσών μετά τη δολοφονία του
Φιλίππου, το πρώτο του καθήκον ήταν να μεταβεί στην Τροία, να θυσιάσει στη θεά
Αθηνά και να στεφανώσει τον τάφο του μακρινού του προγόνου Αχιλλέα.
΄Ετσι ξεκίνησε η μεγαλειώδης προέλαση του
Μ.Αλεξάνδρου, που παρακολουθούμε με κομμένη την ανάσα στην Ανάβαση του
Αρριανού, από το Γρανικό ποταμό, τις Σάρδεις, την Αλικαρνασσό και την ΄Εφεσο.
Στο Γόρδιο κόβει με το ξίφος του τον ομώνυμο δεσμό και στις πεδιάδες της Ισσού
νικά το Δαρείο Γ ΄. Κυριεύει την Τύρο και τη Γάζα και φτάνει στην Αίγυπτο, όπου
στην όαση του Σίββα οι ιερείς τον ονόμασαν γιο του ΄Αμμωνα Δία.
Το 331 π.Χ. ιδρύει στην Αίγυπτο την πρώτη
Αλεξάνδρεια από τις 10 συνολικά στη διάρκεια της εκστρατείας. Από την Αίγυπτο
κατευθύνεται προς τη Μεσοποταμία, νικά ξανά τους Πέρσες του Δαρείου Γ ΄με τα
δρεπανηφόρα άρματα στα Γαυγάμηλα και καταλαμβάνει τη Βαβυλώνα και τα Σούσα.
Αντιμετωπίζει με αξιοπρέπεια την οικογένεια του δολοφονημένου από το σατράπη
Βήσσο Δαρείου και βάζει δασκάλους Ελληνικών στα παιδιά του. Ενθαρρύνει τους
μικτούς γάμους. Προτρέπει τους Μακεδόνες του να νυμφευτούν Περσίδες. Ο ίδιος
νυμφεύεται αρχικά το 327 π.Χ. τη Ρωξάνη, κόρη του σατράπη της Βακτριανής
Οξυάρτη, και έπειτα την κόρη του Δαρείου Στάτειρα. Στόχος του , σύμφωνα με τον
Πλούταρχο, να ιδρύσει ένα δίκαιο οικουμενικό κράτος με βάση τον ελληνικό
πολιτισμό.
Και η εκστρατεία του Μ.Αλεξάνδρου συνεχίζεται
προς τον ινδικό Καύκασο, τη Σογδιανή και τελικά την Ινδία, όπου θα
αντιμετωπίσει τους ελάφαντες του βασιλιά Πώρου.
Στην Ινδία τερματίζει η μακεδονική προέλαση. Ο
Αλέξανδρος με τους ιππείς και τους πεζούς επιστρέφει μέσω της ερήμου Γεδρωσίας
στα Σούσα, ενώ ο Νέαρχος με τα πλοία ακολουθεί θαλάσσια διαδρομή.
Και ενώ ο Αλέξανδρος είναι στο απόγειο της
δύναμής του, τον βρίσκει αιφνιδιαστικά ο θάνατος στη Βαβυλώνα από τυφοειδή
πυρετό το 323 π.Χ. σε ηλικία μόλις 32 ετών.
Η σχέση του Μ.Αλεξάνδρου με τη δυναμική μητέρα
του Ολυμπιάδα ήταν πάντοτε πολύ στενή. Ο ίδιος της έδειχνε απέραντη αφοσίωση
και σεβασμό. Λένε πως ο Αντίπατρος, που είχε μείνει τοποτηρητής στο θρόνο της
Μακεδονίας, έστειλε στον Αλέξανδρο στην Ασία ένα εκτενές γράμμα γεμάτο παράπονα
για την Ολυμπιάδα. Ο Αλέξανδρος, αφού το διάβασε, είπε: «Δεν ξέρει ο Αντίπατρος
ότι ένα μόνο δάκρυ της μητέρας μου αρκεί, για να σβήσει χίλιες τέτοιες
επιστολές».
Η Ολυμπιάδα δεν μπόρεσε ποτέ να δεχτεί πως ο Αλέξανδρος
πέθανε από φυσιολογικά αίτια. Θρηνούσε ακόμα κι όταν μάθαινε ότι ο γιος της
έμεινε άταφος για δυο χρόνια στη Βαβυλώνα, εξαιτίας των σκληρών αγώνων διαδοχής
από τους στρατηγούς του.
Λίγο αργότερα η ίδια η Ολυμπιάδα ως
Αντιβασίλισσα της Ηπείρου και επίτροπος του ανήλικου Νεοπτόλεμου Γ΄ έδειξε
απαράμιλλο αγωνιστικό φρόνημα. Φορώντας η ίδια πολεμική εξάρτυση πολέμησε τον
Φίλιππο Αρριδαίο, για να προστατεύσει τα δικαιώματα στο θρόνο της Μακεδονίας
του εγγονού της, γιου της Ρωξάνης, Αλεξάνδρου Δ΄, χωρίς να αποφύγει και η ίδια
το θάνατο με λιθοβολισμό στην Πύδνα το 316 π.Χ. από τους άνδρες του Κάσσανδρου,
ενός άλλου διεκδικητή του θρόνου της Μακεδονίας, που μισούσε την οικογένεια του
Μ.Αλεξάνδρου.
To 2019 ο καθηγητής Αθανάσιος Μπίντας
ταυτοποίησε τον τάφο της Ολυμπιάδας στον Κορινό Πιερίας, λίγο έξω από τον
αστικό ιστό της αρχαίας Πύδνας. Ο θάλαμός του είναι διπλάσιος από εκείνον του
Φιλίππου στη Βεργίνα, αλλά πιο λιτός στα χαρακτηριστικά ευρήματα. Στην
τεφροδόχο λάρνακα απεικονίζεται ανάγλυφο ένα φίδι, η ενσάρκωση του ΄Αμμωνα Δία,
που είδε στον ύπνο της η Ολυμπιάδα, όταν συνέλαβε τον Αλέξανδρο, όπως μας
πληροφορεί ο Πλούταρχος. Αξιόλογα επίσης ευρήματα ένα λυχνάρι ιερών
τελετουργιών της και το γλυπτό ομοίωμα μολοσσικού σκύλου, που είχε μεγαλώσει από
κουτάβι ο Μ. Αλέξανδρος και τον χάρισε στη μητέρα του, όταν έφυγε για την
εκστρατεία του στην Ασία. Είναι ο γνωστός για τη μαχητικότητά του ποιμενικός
σκύλος, που προστατεύει αποτελεσματικά τα κοπάδια των κτηνοτρόφων της Ηπείρου
από τις επιθέσεις των λύκων και προφανώς για το λόγο αυτό του δόθηκε αυτή η
ονομασία μολοσσός.
Κοντά στον τύμβο της Ολυμπιάδας στον Κορινό
Πιερίας βρίσκεται και ο τύμβος του Ηπειρώτη στρατηγού Νεοπτόλεμου, θείου και
αρχιυπασπιστή του Μ.Αλεξάνδρου, που διακρίθηκε ιδιαίτερα στην πολιορκία της
Γάζας. Ο Νεοπτόλεμος, που καυχιόταν ότι ήταν Αιακίδης και απόγονος του Αχιλλἐα,
διετέλεσε σατράπης της Αρμενίας και σκοτώθηκε από το στρατηγό Ευμένη το 321
π.Χ., δυο χρόνια μετά το θάνατο του Μ.Αλεξάνδρου, όταν στο μεταξύ είχαν αρχίσει
οι πόλεμοι των διαδόχων.
Σε μια από τις τρεις επιγραφές, που βρέθηκαν
στο γύρω χώρο και ταυτοποιούν τα δύο ταφικά μνημεία, αναφέρεται: «Ξένε,
περνώντας βιαστικά από τον τάφο του Νεοπτόλεμου, στάσου να δεις απέναντι τον
τάφο της διάσημης Ολυμπιάδας».
Με τα τελευταία στοιχεία, που συμπληρώνουν το
ψηφιδωτό της εκπληκτικής διαδρομής των Αιακιδών της Ηπείρου, αισθάνομαι πως η
πολύχρονη έρευνά μου φτάνει στο τέλος της. Νιώθω απέραντη ευγνωμοσύνη στον
καθηγητή μου της Κλασικής Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου
Ιωαννίνων Σωτήρη Δάκαρη. ΄Ηταν εκείνος, που όντας πρωτοετής φοιτητής, μου
έδειξε τη φωτογραφία του νέου Ιλίου στο βιβλίο του Nikolas Hammond «΄Ηπειρος».
Από τότε ξεκίνησα την έρευνα μου στη διαδρομή
του επικού πνεύματος, που ενσαρκώνει ο Νεοπτόλεμος ή Πύρρος και που είναι
πανταχού παρόν και διατρέχει την ελληνικἠ κοινωνία μέχρι σήμερα.
Αυτό το επικό πνεύμα των «ΑΠΕΙ ΡΩΤΑΝ» διέκρινε
τις Σουλιώτισσες και τις Γυναίκες της Πίνδου, ένα πνεύμα αξιών , γενναιότητας,
αυτοθυσίας και προσφοράς προς την πατρίδα. Το πνεύμα αυτό συντηρείται και
κληροδοτείται στους νέους από τις γυναίκες, που είναι οι θεματοφύλακες της
παράδοσης και γαλουχούν τα παιδιά, όπως η Ολυμπιάδα τον Αλέξανδρο.
Στην Ανδρομάχη λοιπόν, την Πολυξένη, την
Πανάγιω, τη Λένη, τη Φρόσω, τη Βαρβάρα, την Κατερίνα, την Κωνσταντούλα, την
Αλεξάνδρα και τις υπόλοιπες κάνω την ακροτελεύτια αφιέρωσή μου, κλείνοντας με
το ακόλουθο ποίημα από την ποιητική μου συλλογή «Ελληνικές Πατρίδες»:
Ηπειρώτισσα
Στη Δωδώνη ιέρεια περνούσες
με μαντεύματα μολοσσικά
κι ύστερα στα βράχια του Ζαλόγγου
πέφτεις κάτω για τη λευτεριά.
Στις βουνοκορφές της Πίνδου
κουβαλάς τα πυρομαχικά
και τώρα πικρό ψωμί ζυμώνεις,
να το φάν΄ στη μαύρη ξενητειά.
Θέλω πάλι να σου τραγουδήσω
μοιρολόι ηπειρώτικο,
σαν με δέος, κόρη, σ΄ατενίζω
ν΄ ανεβαίνεις τον ανήφορο.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 24.10.2021.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook