Του Γιώργου Λεκάκη
Αρώ, αρόσω, άρουρα, παρά το αρούν, αρούσθαι
> άροτρον,
αροτρεύς (‑έως), ο ζευγολάτης στην κοινή νεωτέρα ελληνική…
Ο δε αροτρεύς απαντάται ήδη από τον 5ο π.Χ. αιώνα. Το δε άροτρον από τον Όμηρο και τον Ησίοδο, ήδη...
Άρουρα καλειται η γη (χωράφι)
και δη η ηροτριασμένη (αροτριασμένη, που έχει δουλευθεί με άροτρο, η προς
σποράν η γεωργουμένη γη. Από την
αροτριασμένη γη έχει λαμβάνειν ο γεωργός – εξ ου και αρώ = λαμβάνω. Το
αποτέλεσμα της γεωργίας είναι ευχή (αρώ = εύχομαι), αλλά μπορεί να είναι και
κατάρα (αρά).
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για το ΑΡΟΤΡΟΝ, ΕΔΩ.
Άρουν
= το χρην τον άρη (άρης = ο σίδηρος,
το σίδερο > θεός Άρης). Διότι με σίδηρο τέμνεται η γη, με το εξάρτημα του αρότρου που
λέγεται ύνις > υνί. Και με καλή χρήση του σίδηρου (όπλου) γίνεται κανείς
ήρως (παρατατικός του αρώ = ήροον > ήρωας).
Η
Αρόη ήταν παλαιά τρίπυργος ευδαίμων κώμη της Αχαΐας, νυν καλουμένη Πάτρα[1]!
Εκεί ο Τριπτόλεμος ο γιος του Κελεού,
κελευσθείς από την θεά Δήμητρα, εδίδαξε στους ανθρώτους την γεωργία του
σίτου. Σε αυτήν δε, για πρώτη φορά, άροσε και έσπειρε. Για την μνήμη αυτού του
σπουδαίου γεγονότος η πόλις ονομάσθηκε Αρόη. Αυτός έμαθε στους ανθρώπους το «συμφυές
της γης». Αφού καλλιέργησαν την γη και μετά, και οι ίδιοι οι άνθρωποι λέγονται
καλλιεργημένοι. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που το επίθετο Γεωργόπουλος απαντάται
με όλες του τις παραλλαγές (Γεωργιόπουλος, Γεωργακόπουλος, Γεωργικόπουλος, κλπ.)
στην Αχαΐα και δη την Πάτρα…
Επάρουρος (> πάρουρος) είναι
ο φύλακας της γης (Όμ. «Οδ.», λ). Ψιλή άρουρα = η άδενδρος χώρα (αποψιλωμένη).
Αυτοί που κατοικούν μέσα στην άρουρα, λέγονται αρουραίοι. Το Άργος, ως εύφορος
χώρα ελέγετο «ούθαρ αρούρης» (= Υπεργή, υπερχώρα > σούπερ χώρα). Ενώ όποιος δεν πολεμά είναι βάρος στην γη - «ετώσιον
άχθος αρούρης», όπως ο Αχιλλεύς, στην Τροία, όσο δεν πολεμούσε…
Ιδιαίτερη
άροση κάμνουν στην Θράκη όπου «χιονώδη ναιετάουσιν», καθώς «ψυχρά έστιν η Θράκη»
και οι
άνεμοι πνέουν απ’ αυτήν, όπου υπάρχει βόθρος (= χάσμα) απ’ όπου τα φυσήματα
των ανέμων γίνονται. Γι’ αυτό λένε την Θράκη και «των ανέμων οικητήριον είναι»..
Από την ρίζα της λέξεως άρουρα προέκυψαν λέξεις στις «ξένες» γλώσσες σχετικές με την γη, το χωράφι, την γεωργία κλπ. Λ. χ. η λέξις αρένα / arena, aratoire, aratorio, arador, ear (= άροτρο), arabilis, κ.ά.
ΠΗΓΗ: TLG. Μέγα Ετυμολογικόν. Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». Γ. Λεκάκης «Ταξείδια με τις λέξεις». Γ. Λεκάκης «Άροτρα: Οργώνοντας την γη και την ιστορία», στο ΓΕΩ της Ελευθεροτυπίας, 29.9.2007.
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
10.11.2021.
[1] Για την ακρίβεια η πόλις των Πατρών είναι συνένωσις τριών αρχαίων πόλεων. Για την ιστορική μνήμη αυτού του γεγονότος, πάντα πρέπει να αναφέρεται στον πληθυντικό: Αι Πάτραι, η πόλις των Πατρών… - βλ. Γ. Λεκάκης «Πάτραι: Πόλη Πάτρα δεν υπάρχει!», στην εφημ. Έθνος, 9.3.2003.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook