Η θέση με το «κόκκινο στρώμα»,
του Κοκκινοπηλού Αγίου Γεωργίου Πρεβέζης, είναι μια εμβληματική, αλλά και ίσως
η πιο αινιγματική υπαίθρια παλαιολιθική τοποθεσία στην Ελλάδα!
Προκαλεί διαμάχες από την
ανακάλυψή της, η οποία έγινε το 1962... Ενώ η πρώιμη έρευνα προκάλεσε αξιώσεις
για στρωματογραφικά in situ τεχνουργήματα, μεταγενέστεροι μελετητές θεώρησαν το
υλικό ανακατασκευασμένο και χαμηλής αρχαιολογικής αξίας, μια θεωρία που σύντομα
επρόκειτο να αμφισβητηθεί ξανά, με την ανακάλυψη in situ λιθίνων, όπως χειροπελέκεων,
κ.ά.
Σε επιστημονική μελέτη, όμως,
παρουσιάσθηκαν τα αποτελέσματα μιας τελευταίας και μακροχρόνιας έρευνας, που
περιλαμβάνει γεωαρχαιολογικές εκτιμήσεις, γεωμορφολογική χαρτογράφηση και
χρονολόγηση με φωταύγεια.
Αποδεικνύεται ότι η τοποθεσία
διατηρεί μια συνολική αδιατάρακτη ιζηματογενή ακολουθία, που σχετίζεται με μια
εφήμερη λίμνη, η οποία χαρακτηρίζεται από παλαιο-επίπεδα / palaeosols και
στρωματογραφικές ενότητες με παλαιολιθικό υλικό, που είναι γεωλογικά in situ
και ως εκ τούτου προσδιορίσιμο.
Η μελέτη επιλύει τα ζητήματα
που έχουν αποτελέσει πηγή αντιπαράθεσης:
Το αποθετικό περιβάλλον, την
στρωματογραφική ακεραιότητα, την χρονολογική τοποθέτηση και το αρχαιολογικό
δυναμικό του χώρου.
Επί πλέον, οι ελάχιστες χρονολογήσεις
που προέκυψαν, μέσω της χρονολόγησης με φωταύγεια, δείχνουν ότι τα λίθινα εργαλεία,
διπλής όψεως, χρονολογούνται σημαντικά προγενέστερα της τελευταίας
μεσοπαγετώδους περιόδου, δηλ. 172.000 ± 25.000 χρόνων πριν από σήμερα, και
επομένως αποτελούν το αρχαιότερο στρωματογραφικά και ραδιομετρικά καθορισμένο
αρχαιολογικό υλικό στην Ελλάδα!
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΗΠΕΙΡΟ: Γ. Λεκάκης "Ήπειρος, η γωνιά που πέτρωσε στο 5".
Ο Κοκκινοπηλός έχει χρησιμεύσει ως τοποθεσία αναφοράς για την ερμηνεία όλων των άλλων τοποθεσιών με κόκκινα στρώματα στην βορειοδυτική Ελλάδα! Επομένως τα αποτελέσματα αυτά έχουν σημαντικά ευρύτερες επιπτώσεις: Κατ’ αναλογίαν με τον Κοκκινοπηλό, οι υπαίθριες τοποθεσίες της Ηπείρου δεν πρέπει πλέον να θεωρούνται «από παράλειψη» ως ανεξερεύνητα «παλίμψηστα» με περιορισμένο αρχαιολογικό υλικό. Αντίθετα, αυτές οι παλαιολιθικές θέσεις μπορούν να ανασκαφούν και να καθοριστούν χρονολογικά. Αυτή η συνειδητοποίηση ανοίγει νέες προοπτικές για μελλοντική έρευνα στην Ήπειρο, μια περιοχή που είναι η πιο παραγωγική στα παλαιολιθικά κατάλοιπα στην Ελλάδα.
ΠΗΓΗ: V. Tourloukis, P. Karkanas, J. Wallinga «Revisiting Kokkinopilos: Middle Pleistocene radiometric dates forstratified archaeological remains in Greece», DOI, https://doi.org/10.1016/j.jas.2015.03.012 στο Journal of Archaeological Science, vol. 57, σελ. 355-369, Μάιος 2015. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 12.6.2015.
Abstract
•Earliest stratigraphically-defined and radiometrically-assessed archaeological
material in Greece.
•Geoarchaeological and chronostratigraphic assessment of most enigmatic
site in Greece.
•Minimum luminescence (pIRIR) ages point to Middle Pleistocene.
•Lithic assemblage with bifaces could be (late?) Lower or (early?) Middle
Palaeolithic.
•New prospects for future research at open-air red-bed sites of NW Greece.
The red-bed site of Kokkinopilos is an emblematic and yet also most
enigmatic open-air Palaeolithic site in Greece, stimulating controversy ever
since its discovery in 1962. While early research raised claims for
stratigraphically in situ artifacts, later scholars considered the material
reworked and of low archaeological value, a theory that was soon to be
challenged again by the discovery of in situ lithics, including handaxes. Here
we present results of a latest and long-term research that includes
geoarchaeological assessments, geomorphological mapping and luminescence
dating. We show that the site preserves an overall undisturbed sedimentary
sequence related to an ephemeral lake, marked by palaeosols and stratigraphic
units with Palaeolithic material that is geologically in situ and hence
datable. Our study resolves the issues that have been the source of
controversy: the depositional environment, stratigraphic integrity,
chronological placement and archaeological potential of the site. Moreover, the
minimum ages obtained through luminescence dating demonstrate that the lithic
component with bifacial specimens considerably pre-dates the last interglacial
and therefore comprises the earliest stratigraphically defined and
radiometrically-assessed archaeological material in Greece. Kokkinopilos has
served as a reference site for the interpretation of all other red-bed sites in
north-west Greece, therefore our results have significantly wider implications:
by analogy to Kokkinopilos, the open-air sites of Epirus should not anymore be
considered ‘by default’ as inscrutable palimpsests with limited archaeological
potential; rather, these sites can be excavated and chronologically
constrained. This realization opens up new prospects for future research in
Epirus, an area that is the most prolific in Palaeolithic remains in Greece.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook