Παρέμβαση
Προέδρου Ελληνικού ICOMOS,
Αθ. Νακάση, στο 7o Συνέδριο
Ακρόπολης Αθηνών, στην Ενότητα: Θεωρητικές αρχές επεμβάσεων σε μνημεία
(Επιτρεπόμενος χρόνος παρέμβασης: 4 λεπτά).
Α. Για
τη δυτική προσπέλαση
Σχετικά
με την αξία της αυθεντικότητας και των ανακατασκευών
Η
δυσανάλογα μικρή αναλογία αυθεντικού υλικού (αν και δεν έχει ακόμη με σαφήνεια
προσδιοριστεί) αντίκειται σε όλες τις ισχύουσες διεθνείς χάρτες αποκατάστασης.
Στα περί αυθεντικότητος, που στο
παρόν συνέδριο αμφισβητούνται, πρέπει να θυμίσω ότι σημαντικό ρόλο έχει παίξει
η Ελλάδα, με τις θέσεις, που τις προηγούμενες δεκαετίες εξέφραζε. Θα
αναιρέσουμε τώρα αυτά που πρεσβεύαμε;
Στην κλίμακα αξιολόγησης της
αυθεντικότητας ενός μνημείου δεν πρέπει να απαξιώνεται το πρωτογενές υλικό
κατασκευής του (σε σχέση π.χ. με τη μορφή), όπως ισχυρίζεται ο Μανόλης Κορρές.
Δεν επιτρέπεται να διασπάται η ενιαία
προσέγγιση ενός μνημείου (εν προκειμένω του μνημειακού συνόλου της Ακρόπολης
των Αθηνών), κάνοντας αξιολογικές διακρίσεις σε σημαντικά μέρη (π.χ. κίονες)
και λιγότερο σημαντικά (δυτική κλίμακα) μέρη, όπως ισχυρίσθηκε ο Μανόλης
Κορρές, όταν ρωτήθηκε γιατί δεν δείχνουμε την ίδια ευαισθησία με τα υπόλοιπα
μνημεία της Ακρόπολης, όσον αφορά στο ποσοστό νέου υλικού που χρησιμοποιούμε.
Το ICOMOS είναι ο επίσημος τεχνικός σύμβουλος της UNESCO και πρωτοστατεί, διεθνώς, στη συζήτηση περί
αναστηλώσεων και ανακατασκευών (reconstructions), Στην
παρούσα φάση το ICOMOS εκπροσωπείται
από την πρόεδρό μας καθηγήτρια κ. Teresa Patricio. Επομένως όχι μόνο δεν δεχόμαστε τις υποδείξεις της κ.
Μαλούχου-Τουφάνο στην πρόεδρό μας, αλλά τις θεωρούμε επιστημονικά απαράδεκτες.
Τέλος, μια πρόταση τέτοιας
εκτεταμένης ανακατασκευής απαιτεί σοβαρή και διεπιστημονική συζήτηση που σε
αυτή την πρόταση δεν υφίσταται.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για το ΤΣΙΜΕΝΤΟ στην ΑΚΡΟΠΟΛΗ, ΕΔΩ.
Σχετικά
με τη μορφή της δυτικής προσπέλασης
Δεν υπάρχει βεβαιότητα για την πραγματική μορφή της κλίμακας κατά
τον 1ο αιώνα, όπως φάνηκε και στην παρουσίαση της πρότασης. Κι αν
ακόμη θεωρήσουμε ικανούς μάρτυρες τα αποτυπώματα των βαθμίδων, δεν μπορούμε να
είμαστε σίγουροι αν ήταν συνεχόμενες βαθμίδες (20 τόσων μέτρων) ή αν στο μέσον
οι βαθμίδες διακόπτονταν από μια ζώνη κενή, που θα χρειαζόταν (όπως ήδη έχει
αναφερθεί παλαιότερα) για την ανάβαση (στα κλασσικά χρόνια σίγουρα, αλλά γιατί
όχι και στα ρωμαϊκά;) των ζώων της πομπής.
Δεν έχει επαρκώς αιτιολογηθεί ο λόγος
που σε ένα κατεξοχήν κλασικό μνημείο, προκρίνεται η ρωμαϊκή αποκατάσταση της
πρόσοψης.
Σχετικά
με τη διαχείριση των επισκεπτών
Πώς θα διευθετηθεί η μαζική προσέλευση των επισκεπτών αν:
α) καταργηθεί η πορεία των επισκεπτών από τη νότια πλευρά του λόφου, που κι αυτό έχει κατά καιρούς λεχθεί,
β) η κλίμακα στο κατώτερο τμήμα της ανακατασκευαστεί μόνο στο 1/3 της και
γ) με δεδομένη την ύπαρξη της πύλης Beulé στο μέσον της κύριας πορείας των
επισκεπτών.
Θα πρέπει να αποφασίσουμε (αυτό είναι
στρατηγικό όραμα) τι θέλουμε να κάνουμε στην Ακρόπολη. Και γι’ αυτό το πράγμα
λόγο έχει το ίδιο το μνημείο, οι προδιαγραφές, η φέρουσα ικανότητά του, οι
αξίες που αντιπροσωπεύει. Αλλιώς να δεχτούμε τη διαχείριση που υπαγορεύουν τα
κρουαζιερόπλοια…
Επί
της αρχής
Δεν ακολουθήθηκε η προβλεπόμενη από το νόμο διαδικασία με την
υποβολή οριστικής μελέτης στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (Κ.Α.Σ.). Είναι
μάλιστα ειρωνικό πως η υπό συζήτηση πρόταση (και όχι μελέτη) έχει ήδη την
προέγκριση από το Κ.Α.Σ. και ότι η Υπουργική Απόφαση που έθετε τους όρους και
τις προδιαγραφές της υπεγράφη μόλις στις 28 Σεπτέμβρη.
Β.
Για τις διαστρώσεις από μπετόν
Η προσπάθεια να πεισθούμε ότι το μπετόν είναι ένα υλικό φιλικό
προς τα μνημεία και ότι η γενιά μας ζει μέσα στο μπετόν και ότι ήδη υπήρξαν
μπετά στην Ακρόπολη είναι ατυχής. Η λεπτή διάστρωση Τραυλού δεν έχει καμμιά
σχέση με αυτό που έχει υλοποιηθεί. Πριν τις διαστρώσεις έπρεπε να γίνει
συζήτηση όχι να ζητείται «νομιμοποίηση» των εργασιών εκ των υστέρων. Εν
προκειμένω θεωρώ άστοχη την κριτική της κ. Μανιδάκη προς τον κ. Τανούλα, τόσο
για το περιεχόμενο, όσο και για το ύφος.
Για τις διαστρώσεις με μπετόν, αρχικά
λέχθηκε ότι αφορούν στα ΑμεΑ. Πράγματι η κατάσταση βελτιώθηκε, όμως οι κλίσεις
είναι ακατάλληλες και αυτό είπα προχθές. Ο κ. Λεφαντζής εμφανίστηκε ως διαφωνών
μαζί μου, λέγοντας τελικά ότι τα ΑμεΑ μπορούν να επισκεφθούν τον χώρο
υποβοηθούμενα, δηλαδή συμφώνησε μαζί μου. Για το περιεχόμενο και το ύφος της
απάντησης δεν θα κάνω σχόλια, πέραν της φράσεως «Έξεστι Κλαζομενίοις
ασχημονείν».
Είναι πασιφανές ότι δεν οργανώθηκε, όπως θα έπρεπε, το Συνέδριο
της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (Υ.Σ.Μ.Α.). Και επειδή πολλοί
μελετητές εξέφρασαν τα αισθήματά τους, συγχαίροντας διάφορους για διάφορα και
όχι άδικα, επιτρέψτε μου να εκφράσω κι εγώ τα δικά μου αισθήματα σε σχέση με
τις διαστρώσεις από μπετόν και τις προτάσεις αποκατάστασης της δυτικής
προσπέλασης, λέγοντας συλλυπητήρια.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 15.11.2021.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook