Του Γιώργου Λεκάκη
 |
| Από την ενότητα πολιτειακή οργάνωση του Αρχ. Μουσείου Χαλκίδος, ΑΡΕΘΟΥΣΑ. |
Η στήλη ευρέθη στο Αυλωνάρι της Εύβοιας.
Το κείμενο σε 45 στίχους σε ιωνική διάλεκτο, ορίζει λεπτομερώς την
διεξαγωγή της θρησκευτικής εορτής:
- Η πόλη, διοργανώνει έναν μουσικό διαγωνισμό, που θα ξεκινήσει στις 27 του μηνός Ανθεστηριώνος.
- Τα έπαθλα των αγώνων καθορίζονται από τον Νόμο (για πρώτο, δεύτερο και τρίτο νικητή) και οι μουσικοί που θα λάβουν μέρος (ραψωδοί, αυλητές, κιθαρωδοί, κιθαριστές) σιτίζονται με δαπάνη της πόλης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ Γ. Λεκάκης "Μουσικής Μύησις".
- Οι δήμαρχοι είναι υποχρεωμένοι να φροντίσουν ώστε ο διαγωνισμός να λάβει χώρα με τον πιο δίκαιο τρόπο.
- Εξασφαλίζεται επίσης η φοροαπαλλαγή των πωλήσεων μέσα στο ιερό.
- Το ψήφισμα αυτό θα χαραχθεί σε λίθινη στήλη στο ιερό της Αρτέμιδος.
 |
| Η πλήρης επιγραφή. |
Ἐξήκεστος Διοδώρου εἶπεν· ὅπωρ ἂν τὰ Ἀρ-
τεμίρια ὡς κάλλιστα ἄγωμεν καὶ θύωριν ὡς π-
λεῖστοι, ἔδοξεν τεῖ βουλεῖ καὶ τοῖ δήμοι·
5 〚․․〛 τιθεῖν τὴμ πόλιν ἀγῶνα
μουσικῆς ἀπὸ χιλίων
δραχμῶν τεῖ Μεταξὺ καὶ τεῖ Φυλακεῖ καὶ παρέχει-
ν ἄρνας τεῖ πρὸ τῶν Ἀρτεμιρίων πέντε ἡμέρας, τ-
ούτων δὲ δύο ἐγκρίτους εἶναι· ἄρχειν δὲ τῆς μο-
υσικῆς τετράδα φθίνοντος τοῦ Ἀνθεστηρι-
10 ῶνος
μηνός, τὴν δὲ μουσικὴν τιθεῖν ῥαψωιδοῖς,
αὐλωιδοῖς, κιθαρισταῖς, κιθαρωιδοῖς, παρωιδοῖς,
τοὺς δὲ τὴν μουσικὴν ἀγωνιζομένους πάντα[ς]
ἀγωνίζεσθαι προσόδιον τεῖ θυσίει ἐν τεῖ αὐλεῖ ἔ-
[χο]ντας τὴν σκευὴν ἥμπερ ἐν τοῖ ἀγῶνι ἔχουρ[ι]·
15 [τὰ
δ]ὲ ἆθλα δίδοσθαι κατὰ τάδε· ῥαψωιδοῖ ἑκατὸν εἴ-
κοσι, δευτέροι τριήκοντα, τρίτοι εἴκοσι· αὐλωιδοῖ παιδὶ
πε-
ντήκοντα, δευτέροι τριήκοντα, τρίτοι εἴκοσι· ἀνδρὶ
κιθαρισ-
τεῖ ἑκατὸν δέκα, δευτέροι ἑβδομήκοντα, τρίτοι πεντή-
κοντα πέντε· κιθαρωιδοῖ διηκόσια, δευτέροι ἑκατὸν
20 πεντήκοντα,
τρίτοι ἑκατόν· παρωιδοῖ πεντήκοντα, δευ-
τέροι δέκα· σιτηρέσιον δὲ δίδοσθαι τοῖς ἀγωνισταῖς
τοῖς παραγενομένοις δραχμὴν τῆς ἡμέρης ἑκάστοι ἀρ-
ξαμένοις μὴ πλέον τρισὶν ἡμέραις πρὸ τοῦ προάγωνος, μέ-
χρι οὗ ἂν ὁ ἀγὼν γένηται· τὸν δὲ ἀγῶνα τιθόντων οἱ δήμ-
25 αρχοι
ὡς ἂν δύνωνται δικαιότατα καὶ ζημιούντων
τὸν ἀτακτέοντα κατὰ τὸν νόμον· παρέχειν δὲ καὶ τοὺς
χώρους ἱερέα κριτά, βοῦς, πάντα τὰ ἔτη· συντελεῖν δὲ
τοὺς χώρους εἰς τὰ κριτὰ καθάπερ Ἡράοις· τὰ δὲ δέ-
ρματα λαμβάνειν τῶν ἱερείων τοὺς τὰ κριτὰ παρέχ-
30 οντας·
τοὺς δὲ τῶν ἱερῶν ἐπιστάτας κρίνειν τὰ ἱερέα
κατὰ τὸν νόμον καὶ ἐπιμισθοῦν, ἄν τις μὴ παρέχει τ-
ῶγ χώρων· πωλεῖν δὲ ἐν τοῖ ἱεροῖ τὸμ βολόμενον ὅτι
[ἂ]μ βόληται ἀτελέα μὴ τιθέντα τέλος μηδὲν μηδὲ πρ-
[ή]ττεσθαι τοὺς ἱεροποιοὺς μηδὲν τοὺς πωλέοντ-
35 ας· τὴν
δὲ πομπὴν καθιστᾶν τοὺς δημάρχους ἐν τ-
εῖ ἀγορεῖ, ὅποι τὰ ἱερεῖα πωλεῖται, πρῶτομ μὲν τὰ δ-
ημόσια καὶ τὸ καλλιστεῖον, ἔπειτα τὰ κριτά, ἔπειτα
τῶν ἰδιωτῶν, ἐάν τις βόληται συμπομπεύειν· συμπο-
μπευόντων δὲ καὶ οἱ τῆς μουσικῆς ἀγωνισταὶ πάντ-
40 ες, ὅπως
ἂν ὡς καλλίσστη ἡ πομπὴ καὶ ἡ θυσίη γένηται·
ἀναγράψαι δὲ τὸ ψήφισμα ἐστήλει λιθίνηι καὶ στῆσ-
αι ἐν τοῖ ἱεροῖ τῆς Ἀρτέμιδος, ὅπως ἂν κατὰ τοῦτα γί-
ν̣ηται ἡ θυσίη καὶ ἡ μουσικὴ τεῖ Ἀρτέμιδι εἰς τὸν ἀεὶ
χ-
[ρό]νον, ἐλευθέρων ὄντων Ἐρετριέων καὶ εὖ πρηττό̣ν̣-
45 [τ]ων
καὶ αὐτοκρατόρων.
Αυτός ο ιερός νόμος που
ρυθμίζει την τέλεση των Αρτεμιρίων (όπως έλεγαν οι Ερετριείς τα Αρτεμίσια), της μεγαλύτερης θρησκευτικής γιορτής των
Ερετριέων, ψηφίστηκε λίγο μετά την κατάλυση της τυραννίδας και χρονολογείται το
340 π.Χ.
Με αυτό τον τρόπο οι
Ερετριείς εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους στην θεά Άρτεμη.
Η στήλη (ΜΕ 1208) είναι έκθεμα του Αρχαιολογικού Μουσείου Χαλκίδος «Αρέθουσα», στην ενότητα της Πολιτειακής Οργάνωσης.
ΠΗΓΕΣ – Βιβλιογραφία: Γ. Λεκάκης "Αρχαίες πόλεις της Ευβοίας". ΑΡΧΕΙΟΝ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 15.11.2021.
- IG XII 9, 189.
- Παπαβασιλείου Γ. «Αρχαιολογική
Εφημερίδα» 1902, 97-106.
- Fachard S. «Μαρμάρινη στήλη με τον ιερό νόμο για τα Αρτεμίσια», στο «Ερέτρια. Ματιές σε μια αρχαία πόλη», Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο 27 Απριλίου - 24 Αυγούστου 2010. Κατάλογος της έκθεσης επιμ. Καλτσάς Ν., Fachard S., Ψάλτη Α., Γιαννοπούλου Μ. (αρ. κατ. 177, 220-221) 2010.
(*) Ευχαριστώ την δρ. αρχαιολόγο Αγγελική Γ. Σίμωσι, προϊσταμένη της Εφορείας ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΕΥΒΟΙΑΣ, για την απάντησή της στο αίτημά μου.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook