Ένα από τα σημαντικότερα
αρχαία οχυρά και δοικητικά κέντρα, την Ακρόπολι του Γλα Βοιωτίας, θέλει να
αξιοποιήσει το υπ. Πολιτισμού, αλλά, φευ, δεν την αποδίδει στους δημιουργούς της,
τους μεγάλους Μινύες, αλλά στους (πολύ μεταγενέστερους) Μυκηναίους…
Γ. Λεκάκης "Οι 88 αρχαίες πόλεις της Βοιωτίας".
Διαβάστε την πρόσφατη ανακοίνωση:
«Το σχέδιο-πλαίσιο για την
προστασία και διαχείριση του αρχαιολογικού χώρου της μυκηναϊκής Ακρόπολης του
Γλα ενέκρινε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο με στόχο να αναδειχθεί η
τοπογραφία του αρχαιολογικού χώρου και να συσχετιστεί ο Γλας με τον Ορχομενό (σχόλιο Γ. Λεκάκη: Μέγα κέντρο των Μινυών!!!),
τις μυκηναϊκές Ακροπόλεις της Αγίας Μαρίνας και του Αγίου Ιωάννη, και με τα
εκτενή μυκηναϊκά αποστραγγιστικά έργα στη βόρεια Κωπαΐδα.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΓΛΑ ΒΟΙΩΤΙΑΣ, ΕΔΩ.
Σκοπός του έργου είναι η
εμπεριστατωμένη μελέτη του μνημείου και της εποχής του, η μέγιστη δυνατή
τεκμηρίωση των αρχαιολογικών και κατασκευαστικών χαρακτηριστικών του ως
υπόβαθρο για τις εργασίες αποκατάστασης, αλλά και η μέγιστη δυνατή προβολή του
μνημείου. Το έργο προβλέπει, μεταξύ άλλων, την αξιοποίηση του υφιστάμενου
οδικού δικτύου και την πρόταση βελτίωσής του, τον επαναπροσδιορισμό της θέσης
του αρχαιολογικού χώρου σε σχέση με τον άξονα της εθνικής οδού, την οργάνωση
δικτύου μυκηναϊκών Ακροπόλεων (Ορχομενός-Γλας-Αγία Μαρίνα-Άγιος Ιωάννης) και
την ένταξη της Ακρόπολης ως κόμβου στα δίκτυα πεζοπορίας. Κεντρική ιδέα είναι η
δημιουργία μνημειακών πυρήνων και 'layers' που θα απλώνονται με διαδοχικά
στάδια σε επίπεδα δράσεων με απώτερο στόχο τη δημιουργία ενός διευρυμένου
δικτύου εστιών. Μετά την ανάδειξη των μνημειακών πυρήνων θα δημιουργηθούν
διαδρομές εντός και εκτός των τειχών αλλά και προς τις εστίες, ενώ θα
αναπτυχθούν υποδομές εξυπηρέτησης και ασφάλειας των επισκεπτών, φωτισμού και σήμανσης.
Σε σχέση με τα μέχρι τώρα
γνωστά αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, ο Γλας έγινε αντικείμενο μελέτης αρχικά από τον
H. Schliemann, το 1881 και το 1893 από τους F. Noack και A. de Ridder. Η έρευνα
τους ολοκληρώθηκε το 1884 αποκαλύπτοντας τη μυκηναϊκή Ακρόπολη και τμήμα των
εγκαταστάσεων, χωρίς να ξεκαθαριστεί η μορφή και η χρονολόγησή τους. Κατά το
διάστημα 1955-1961 ο αρχαιολόγος Ιωάννης Θρεψιάδης, προχώρησε σε περαιτέρω
έρευνα στην Ακρόπολη του Γλα, εστιάζοντας αρχικά στις πύλες της κυκλώπειας
οχύρωσης και στα κατάλοιπα του Νότιου Περιβόλου. Κατά τα έτη 1978- 1991, τη
συνέχεια και την ολοκλήρωση της μελέτης ανέλαβε ο αρχαιολόγος Σπύρος Ιακωβίδης,
επικαιροποιώντας την έρευνα των Noack Ridder-Θρεψιάδη. Η έρευνα στον Γλα
συνεχίστηκε έως και τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Το 2018, η Δρ. Έλενα
Κουντούρη, Διευθύντρια της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων
(ΔΙΠΚΑ) του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού έχει αναλάβει να συνεχίσει την
έρευνα και μελέτη του Γλα στο πλαίσιο πενταετούς προγράμματος 2018-2022.
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, 12.1.2022.
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 12.1.2022.
Για την νεολιθική κεραμική που βρέθηκε στον Γλα, ούτε κουβέντα...
Για την ελληνική ετυμολογία του τοπωνυμίου, ούτε κουβέντα...
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΠΡΟΣΕΧΩΣ...
Από την επίσημη ιστοσελίδα του υπ. Πολιτισμού, διαβάζουμε:
«Στο ΒΑ μυχό του λεκανοπεδίου
της Κωπαΐδας, κοντά στο σημείο που τα αποστραγγιστικά αναχώματα των μυκηναϊκών
χρόνων συνέκλιναν προς καταβόθρες και την τεχνική σήραγγα η οποία αποχέτευε τα
λιμνάζοντα ύδατα προς τον όρμο της Λάρυμνας, εξέχει κατά 20 με 40 μ., από την
επίπεδη πεδιάδα, ένα χαμηλό βραχώδες ύψωμα που έχει σχήμα ακανόνιστου τριγώνου,
εκτάσεως 200 στρεμμάτων, με σχετικά ομαλή και επίπεδη κορυφή αλλά απότομες
κλιτές, κυρίως προς τον βορρά. Λόγω της θέσεως και της διαμόρφωσής του
αποτέλεσε κατά την αρχαιότητα μέρος των αποστραγγιστικών έργων και των
οχυρώσεων που τα περιέβαλαν, παράλληλα με την οχύρωση των πληθυσμών που ήταν
εγκατεστημένοι στη περίμετρο της λεκάνης.
Ο Παυσανίας, δεν κάνει λόγο
για το αρχαίο όνομα της περιοχής. Σήμερα φέρει το τοπωνύμιο Γλας, οι κάτοικοι
δε της περιοχής το ονομάζουν Παλαίκαστρο ή Κάστρο.
Χρονολόγηση 1300 π.Χ. - 4ος
αι. π.Χ.
Η τεράστια εγκατάσταση του
Γλα κατασκευάστηκε από τους Μυκηναίους συγχρόνως με τα έργα αποξηράνσεως της
λίμνης, με τον έλεγχο και την εποπτεία των οποίων συνδέεται και χωρίς τα οποία
δεν θα είχε νόημα. Ο απόκρημνος βράχος του Γλα στον ανατολικό μυχό του τεκτονικού
βυθίσματος της Κωπαϊδος πρόβαλλε με τη μορφή νησίδας. Όταν όμως το
αποστραγγιστικό σύστημα άρχισε να λειτουργεί, έγινε προσιτός από την
αποξηραμένη εύφορη πεδιάδα γύρω του κατοικήθηκε. Συγχρόνως, οχυρώθηκε με ισχυρό
κυκλώπειο μήκους 3 χλμ. και πάχους 5-5,50 μ. που περιβάλλει το φρύδι του χωρίς
διακοπή και διασχίζεται από μία διπλή και τρεις άλλες κανονικές πύλες,
προστατευμένες με προμαχώνες. Η οχυρωμένη έκταση, που φτάνει τα 200 στρέμματα,
ήταν κατειλημμένη από λίγα σχετικώς κτίσματα, από τα οποία τα περισσότερα και
σπουδαιότερα, που ανασκάφηκαν από τον A. Ridder, τον Ι. Θρεψιάδη και τον Σπ.
Ιακωβίδη ήταν συγκεντρωμένα μέσα σε ένα κεντρικό περίβολο που φτάνει από το Β.
τείχος έως σχεδόν τη Ν. πύλη. Ο κεντρικός περίβολος χωρίζεται σε δύο κύρια τμήματα,
το βόρειο και το νότιο. Το βόρειο περικλείει ένα κτιριακό συγκρότημα, το
μέλαθρο, χτίσμενο σε δύο πτέρυγες. Στην ελεύθερη άκρη κάθε πτέρυγας υπήρχε από
ένα μεγαροειδές διαμέρισμα που αποτελούνταν από μία κλειστή αίθουσα, ένα στενό
πρόδομο και ένα τετράγωνο δώμο.
Το μέλαθρο δηλαδή
αποτελούνταν από δύο χωριστές όμοιες καλοχτισμένες κατοικίες, επικοινωνούσες
αλλά συνάμα και ανεξάρτητες, στις οποίες εφαρμόστηκε το ίδιο σχέδιο, οι ίδιες
αρχιτεκτονικές λύσεις και οι ίδιες οικοδομικές μέθοδοι.Είναι φανερό ότι
κτίστηκαν για να κατοικούνται από δύο ισότιμους αξιωματούχους με διαφορετικές
δικαιοδοσίες.
Στο νότιο περίβολο υπήρχαν
μεγάλα συγκροτήματα που περιελάμβαναν τετράπλευρα οικοδομήματα αποτελούμενα από
μεγάλα και άλλα μακρόστενα οικοδομήματα, που ήταν αποθήκες γεννημάτων συνολικής
χωρητικότητας 2.000 τόνων.
Το σύνολο των εγκαταστάσεων
της ακρόπολης (οχύρωση, περίβολος, μέλαθρο-κατοικίες αξιωματούχων και αποθήκες)
κτίστηκαν συγχρόνως και έχουν ερμηνευτεί ως μέρη ενός μεγαλόπνοου σχεδίου για
την επίβλεψη αποστραγγιστικών εγκαταστάσεων και τη συγκέντρωση και αποθήκευση
πολύ μεγαλύτερων ποσοτήτων από προϊόντα της πεδιάδος απ’ όσα χρειαζόταν το ίδιο
το οχυρό.
Οι αξιωματούχοι - κάτοικοι
του μελάθρου φαίνεται να ήταν επιοφορτισμένοι αφενός με την επίβλεψη και συντήρηση
των ζωτικών αποστραγγιστικών έργων και αφετέρου με τη συγκέντρωση και φύλαξη
της παραγωγής της περιοχής.
Τα παλαιότερα όστρακα της ακρόπολης ανήκουν στους τελευταίους ΥΕ ΙΙΙΒ χρόνους, ενώ το στρώμα της καταστροφής περιέχει δείγματα της προχωρημένης ΥΕ ΙΙΙΒ2 φάσεως. Ο Γλας δηλαδή και οι συναφείς με αυτόν εγκαταστάσεις χτίστηκαν στις αρχές του 13ου αι. π.Χ. και καταστράφηκαν λίγο πριν το 1200 π.Χ., χωρίς να ξαναλειτουργήσουν.
Έλενα Κουντούρη, αρχαιολόγος
Το Μέλαθρον του Γλα
Η ακρόπολη στο Γλα της
Κωπαϊδας, η μεγαλύτερη σε έκταση οχυρωμένη μυκηναϊκή ακρόπολη της Ελλάδος που
έχει διατηρηθεί, περιβάλλεται από ισχυρό κυκλικό τείχος, κατασκευασμένο με
κυκλώπεια τεχνοτροπία. Κατασκευάστηκε ενιαία και ουδέποτε συμπληρώθηκε ή
τροποποιήθηκε. Το κυκλικό τείχος έχει τέσσερις πύλες: στη δυτική, στη βόρεια,
στη βορειοανατολική (διπλή) και στη νότια πλευρά. Η Βόρεια και η
Βορειοανατολική πύλη έχει 100 μέτρα μήκος και 6-7.5 μ. πλάτος. Πιστεύεται πως η
οχύρωση αυτή ήταν συλλογικό έργο πολλών γειτονικών πόλεων της Κωπαΐδας, που η
παράδοση την αποδίδει στους Μινύες του Ορχομενού.
Το βασικό κτήριο της ακρόπολης του Γλα είναι το Μέλαθρον, κατασκευασμένο σε τεχνικό κυκλώπειο άνδηρο που καλύπτει έκταση 1,870 τ.μ. Αποτελείται από δύο πτέρυγες, η κάθε μία με 63 μ. μήκος και 12-16,50 μ. πλάτος, οι οποίες ενώνονται στη δεξιά πλευρά. Η βόρεια πτέρυγα ακουμπά στο τείχος έτσι ώστε η εξωτερική όψη να λειτουργεί ως οχυρό. Η ανατολική πτέρυγα είναι σε ευθεία αφήνοντας ανάμεσα στις δύο πτέρυγες έναν ανοικτό τριγωνικό χώρο, ο οποίος λειτουργούσε ως αυλή. Το μέλαθρο έχει δύο εισόδους, μια στο τέλος κάθε πτέρυγας, ομοίου μεγέθους και σχεδίου με τις εσωτερικές θύρες. Το εσωτερικό αποτελείται από μια σειρά μικρών χωριστών οικοδομημάτων, τα οποία περιλαμβάνουν έως και τρία δωμάτια.
Βασίλειος Αραβαντινός, αρχαιολόγος.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook