Του Γιώργου Λεκάκη
Οι μεγαλιθικές δομές στο Zorats Karer[1] ή Karahunj / Qarahunj / Karenish της νότιας Αρμενίας, κοντά στην πόλη Σισιάν / Sisian[2] στην επαρχία Syunik, εξερευνήθηκαν για πρώτη φορά από τον Αρμένιο αρχαιολόγο Onik Khnkikyan, το 1984. Και έμειναν γνωστές στην τουριστική παράδοση ως το «Αρμενικό Στόουνχεντζ»…
Ο χώρος ευρίσκεται σε ένα
οροπέδιο, σε υψόμετρο 1.770 μ. Καταλαμβάνει μια έκταση περίπου 7 εκταρίων, στην
αριστερή πλευρά του φαραγγιού του ποταμού Dar, παραπόταμου του Vorotan.
Στην περιοχή Tsluk (Yevalakh)
της Αρμενίας, κοντά στην πόλη Syunic ή Sisian, υπήρχε ένα χωριό που ονομαζόταν
Carunge (= «πέτρινος θησαυρός» ή «θεμελιώδεις λίθοι», στα αρμενικά). Το όνομα
Carahunge ετυμολογείται από δύο αρμενικές λέξεις: car / kar = πέτρα + hunge[3] ή hoonch
= ήχος (ίσως παράφρασις εκ της ελληνικής λέξεως). Έτσι το όνομα Carahunge
σημαίνει «πέτρες που ηχούν / μιλούν», διότι οι πέτρες βγάζουν διάφορους ήχους, σαν
σφυρίχτρες, όταν φυσά αέρας, λόγω των πολλαπλών οπών (διαμέτρου 4-5 εκατ.) που έχουν
τεχνικά ανοιγμένες και υπό διαφορετικές γωνίες, ήδη από τους προϊστορικούς
χρόνους. Αυτές οι πέτρες και οι οπές τους, είναι ένα αρχαιότατο πέτρινο σύνολο
πνευστών μουσικών οργάνων, και θα πρέπει να μελετηθούν και ως τέτοιο. Διότι,
ανάλογα με τον ήχο, όσοι τον άκουγαν, θα μπορούσαν να ξέρουν το μετεωρολογικό
δελτίο της περιοχής, το ανεμολόγιο, κλπ. πράγμα πολύ χρήσιμο για την καθημερινότητά
τους. - κατά τον ίδιο τρόπο που οι πετράδες έβαζαν ανάλογο κουδούνι κάτω από τα γεφύρια!!!
Αλλά αυτή η μυστηριώδης
μεγαλιθική κατασκευή συνδύαζε και άλλες χρήσεις:
- Ο Paris Herouni, ένας λαμπρός
Αρμένιος επιστήμων, και η ερευνητική του ομάδα, έπειτα από εκτενείς μελέτες το διάστημα
1994 - 2001, χρονολόγησαν τον πετρόκυκλο Karahunj, ως ιδρυθέντα περίπου 24.946 χρόνια πριν από σήμερα… καθιστώντας τον, τον αρχαιότερο στον κόσμο! Το σταυροειδές
σχέδιό του είναι πρόδρομος της ιδίας πέτρινης κατασκευής του Callanish, στο
νησί Lewis της Σκοτίας, αλλά που χρονολογείται γύρω στα 7.500 χρόνια πριν από
σήμερα… όπως και ο πετρόκυκλος του Stenness στην νήσο Ορκάδων / Orkney…
Αν και ο Herouni ήλθε σε
επαφή με τον βρετανικής καταγωγής Αμερικανό αστρονόμο και αρχαιο-αστρονόμο
Gerald Hawkins, γνωστό για την ανάλυσή του για το Stonehenge, ο οποίος θαύμασε τις
έρευνες του Herouni, εν τούτοις, νεώτερες θεωρίες
θέλουν ΚΑΙ την δομή του Καραχούντζ / Karahunj (αγγλ. Carahunge) να είναι
κτισμένη, γύρω στην 6η χιλιετία π.Χ…. επισήμως 7.700 – 4.000 χρόνια πριν από
σήμερα…
Έχω πει και έχω ξαναγράψει
πως οι πρόγονοι των Αρμενίων είναι Θεσσαλοί και Δωδεκανήσιοι… Και η Σκοτία, όπως
έχω γράψει, έχει αρχαιοτάτη ελληνική κατοίκηση… Ένα επί πλέον «κοινό σημείο
επαφής» Αρμενίας και Callanish βρίσκεται στο παλαιότερο γαελικό όνομα δευτέρου,
που είναι Τουρσαχάν / Tursachan[4].
Η εξαιρετική ομάδα μονόλιθων
του μνημείου Καραχούντζ αποτελείται από τον κεντρικό κύκλο, τον βόρειο και τον
νότιο βραχίονα, τον ΒΑ. δρόμο, την χορδή (κατά μήκος κύκλου) και χωριστές
όρθιες πέτρες. Ο αρχαιολογικός χώρος είναι επίσης πλούσιος με λιθόκτιστες
οικίες, ταφικά κιβώτια και ορθολίθους (αυτά που στην Δύση λένε μενίρ / menhirs).
Βρέθηκε και ταφή κάτω από μενίρ. Συνολικά έχουν εντοπιστεί 223 πέτρες! Υπάρχουν
βέβεια επίσης πολλές αμέτρητες πέτρες και θραύσματα!.. Οι πέτρες είναι βασάλτης
(ανδεσίτης). Τα ύψη των λίθων ποικίλλουν από 0,5 - 3 μ. και το βάρος τους
κυμαίνεται έως και 10 τόνους! Περίπου 80 από τις πέτρες διαθέτουν μια κυκλική
τρύπα, όπως ανέφερα παραπάνω.
- Ρώσοι και Αρμένιοι
αρχαιοαστρονόμοι, έχουν προτείνει ότι οι όρθιοι λίθοι θα μπορούσαν να είχαν
χρησιμοποιηθεί για αστρονομική παρατήρηση. Οι 17 από τις πέτρες συνδέθηκαν με
παρατηρήσεις της ανατολής ή της δύσης του Ηλίου, τα ηλιοστάσια και τις
ισημερίες, με τα άκρα της Σελήνης (με 14 φάσεις της), την ανατολή της Αφροδίτης,
κλπ.
- Το 2000 η περιοχή ερευνήθηκε από
αρχαιολόγους του Institut für Vorderasiatische Archäologie, του Πανεπιστημίου
του Μονάχου. Αυτή η έρευνα χρονολόγησε την νεκρόπολη στην Μέση Εποχή του Χαλκού
έως την Εποχή του Σιδήρου, βρίσκοντας τεράστιους πέτρινους τάφους από αυτές τις
περιόδους στην περιοχή. Ο επί κεφαλής της ομάδος κ. Stephan Kroll, κατέληξε
επίσης στο συμπέρασμα, ότι οι γραμμές των λίθων ήταν, στην πραγματικότητα, τα
υπολείμματα ενός τείχους της πόλης, πιθανώς από την… ελληνιστική περίοδο, που
είχε κατασκευαστεί κυρίως από μπάζα και άργιλο, και στο οποίο οι όρθιες πέτρες
είχαν λειτουργήσει ως… ενίσχυση.
- Άλλοι επιστήμονες θεωρούν ότι
το Carahunge μπορεί να ήταν ένας χώρος διπλής χρήσης: Τόπος ταφής για σημαντικά
πρόσωπα και ένας τόπος για αστρονομικά σχετικά τελετουργικά.
- Τον Σεπτέμβριο του 2010, το
Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, μαζί με την Βασιλική Γεωγραφική Εταιρεία, εξερεύνησε
το Karahunj. Η αποστολή οργανώθηκε από τον αστροφυσικό της Οξφόρδης, dr. M. Vardanyan, για την επαλήθευση προηγούμενων
αποτελεσμάτων, καθώς και για την παραγωγή σύγχρονων τρισδιάστατων χαρτών της
τοποθεσίας. Ο κ. Vardanyan εδήλωσε ότι το μνημείο ίσως είναι ένα από τα αρχαιότερα
αστροπαρατηρητήρια στον κόσμο!
- Άλλοι, τέλος, είπαν πως
πρόκειται για… μάντρα βοοειδών, με τις τρύπες να προορίζονται για το τράβηγμα
σχοινιών ή ζωνών, για να κρεμούν δίχτυα, δέρματα, κ.ά.
Όποια εκδοχή θέλετε, διαλέχτε, ανάλογα με το πώς σας έχουν πείσει να πιστεύετε πως πορεύτηκε η εξέλιξη του ανθρώπου…
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
7.4.2015.
- González-Garcia A. C. «Carahunge – a critical assessment» στο Ruggles, Clive L. N. (ed.) «Handbook of
Archaeoastronomy and Ethnoastronomy», ΝΥ, εκδ. Springer Science + Business Media, σελ. 1453–1460, doi:10.1007/978-1-4614-6141-8_140,
2014.
- Herouni P. «Armenians and Old Armenia», εκδ. Tigran Mets, Yerevan, Armenia, 2004.
- Orbelian St. «History of Syunic (I-XII cent.)».
- Parsamian E. S. «About the possible astrological role of megalithic
rings in Angeghakot: Collection of scientific articles» στο Reports of Byurakan Observatory, αρ. 57, εκδ. The Academy of Sciences of the Armenian SSR, 1985, σελ. 101-103.
- Simonia Ir., Jijelava Badri «Astronomy in the Ancient Caucasus», στο Ruggles, Clive L. N. (ed.) «Handbook of
Archaeoastronomy and Ethnoastronomy», εκδ. Springer Science +
Business Media, ΝΥ, σελ. 1443–1451, doi:10.1007/978-1-4614-6141-8_138, 2014
- Караундж - самая древняя
обсерватория в мире. PanArmenian net. Архивировано 12.3.2012.
[1] Zorki kar, Zorki karer, Zorats Kar / Dik-Dik Karer /
Tsits Karer, τουρκιστί: Goshun-Dash < Koşun taş. Όλα σημαίνουν στρατιωτικές
πέτρες, πέτρες των πολεμιστών, πέτρες των στρατιωτών. Σύμφωνα με τον τοπικό λαϊκό
μύθο, ένας στρατιωτικός ηγέτης θάφτηκε εδώ πάνω σε ένα ντολμέν και οι
πολεμιστές του θάφτηκαν κάτω από τις ξεχωριστές πέτρες.
[2] Πόλη αδελφοποιημένη με την Νέα Σμύρνη Αθηνών. Πόλη περίφημη
για τα πετρογλυφικά της, λ.χ. του Ughtasar – η οποία είναι μια από τις
μεγαλύτερες αρχαίες θέσεις πετρογλυφικών στον κόσμο! – τα οποία χρονολογούνται 14.000
-15.000 χρόνων. Και τα ερείπια ενός κυκλώπειου φρουρίου, Εποχής του Χαλκού, που
βρίσκονται στο ΒΑ. άκρο της πόλεως.
[3] Κατ’ αυτήν την έννοιαν τα ονόματα Kara-hunj και
Stone-henge συνδέονται!
[4] Αρμενικά tur'sa-qah = πόρτα προς τον πέτρινο θρόνο / κάθισμα
[tur < tore, Tor < αρχ. ελλ. θύρα, qah < κάθισμα].
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook