Του Γιώργου Λεκάκη
Στις 29.3.1430 ο σουλτάνος Μουράτ
Β΄, καταλαμβάνει οριστικά την Θεσσαλονίκη και
αποφέρει μια απάνθρωπη καταστροφή της πόλεως - την οποία περιγράφει ο Ιωάννης
Αναγνώστης, αυτόπτης μάρτυς αυτής της μεγάλης συμφοράς της Θεσσαλονίκης.
Αλλά, ο Θεόδωρος Ζυγομαλάς,
το 1581, επισημαίνει ότι στην Θεσσαλονίκη πολλοί αξιόλογοι δάσκαλοι παραδίδουν
μαθήματα στα Ελληνόπαιδα, όπως ο Κρητικός Ματθαίος «όστις κατώκησε πολλούς
χρόνους εν Θεσσαλονίκη και έβγαλε μαθητάς», ο ιερέας Γεώργιος Αθηναίος, κ.ά.
Εν τούτοις, οργανωμένο
κοινοτικό σχολείο στην Θεσσαλονίκη υπάρχει μεμαρτυρημένα στα μέσα του 18ου
αιώνα, το οποίο καλείται «Ελληνομουσείο». Στο σχολείο αυτό εδίδαξε ο
ιερομόναχος και Διδάσκαλος του Γένους Αθανάσιος Πάριος (1758 - 1760 και 1767 –
1786).
Ο σύγχρονος Δήμος Θεσσαλονίκης ιδρύθηκε το 1869, ένα χρόνο μετά την ίδρυση του Δήμου
Κωνσταντινούπολης!
Παρακάτω βλέπουμε κάποια διπλώματα
σχολών της Θεσσαλονίκης, της οθωμανικής εποχής της:
- Δίπλωμα της Γερμανικής Σχολής Θεσσαλονίκης / Deutsche Schule in Salonik / DST, του 1899. Και ένας αναλυτικός κατάλογος των μαθημάτων και των βαθμών του Τούρκου μαθητή Ali Atif / Αλί Ατίφ. Σπάνιο έγγραφο. Τα μαθήματα της Σχολής εξεκίνησαν στις 13 Φεβρουαρίου 1888. Από τότε, το DST αποτελεί μέρος της εξωτερικής πολιτιστικής και εκπαιδευτικής πολιτικής της Γερμανίας… Από τους πιο γνωστούς αποφοίτους της σχολής είναι ο τ. πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαστηρίου, Βασίλειος Σκουρής.
- Δίπλωμα της Σχολής Δημόσιας Διοίκησης
Θεσσαλονίκης / Selanik Mektebi Idadiyi Mulkiyesi, του 1897.
Η Σχολή Διοίκησης στεγαζόταν στο κτήριο της σημερινής Φιλοσοφικής Σχολής. Σπάνιο έγγραφο. Ήταν 52 x 35 εκατ. Σε αυτήν
εφοίτησε και ο Μουσταφά Κεμάλ, αλλά δεν την τελείωσε ποτέ. Ξυλοκοπήθηκε από τον
Kaymak Hafız και την εγκατέλειψε… Οι μαθητές διδάσκονταν καλλιγραφία, περσικά
και αραβικά, θρησκευτικά από Τούρκους ιμάμηδες…
Το δίπλωμα ανήκει στον Abdurrahmani Efendi της Θεσσαλονίκης, υιό του Ahmed Hamdi Efendi. Φέρει ημερομηνία Αύγουστος 1897. Η οικογένεια Hamdi ήταν από τους προύχοντες στην Θεσσαλονίκη και ο Ahmed ήταν πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου (σήμερα θα τον λέγαμε δήμαρχο).[1]
- Δίπλωμα της Σχολής Θηλέων Θεσσαλονίκης
/ Selanik Hasan Fehmi Pasha[2] Mektebi, του
1903. Σπάνιο έγγραφο. Ήταν 61 x 44 εκατ.
Το Οθωμανικό Γυναικείο
Σχολείο Θεσσαλονίκης το απένειμε στην Mubera Hanim / Μουμπέρα Χανίμ, κόρη του Σουκρού Shukru effendi,
με ημερομηνία 1321 (= 1903).
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ,
13.5.2022.
Λεκάκης Γ. "Η Θεσσαλονίκη στο ελληνικό τραγούδι".
Στόγιογλου Γ. Α. «Τα ελληνικά σχολεία στη Θεσσαλονίκη κατά την Τουρκοκρατία», πανηγυρικός της 30.1.1987, στο ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 1987.
[1] Ο Ahmed Hamdi Bey Galizade ήταν δήμαρχος τις περιόδους 1893–1895, 1901–1907, και 1907–1908. - ΔΙΑΒΑΣΤΕ: Dilek Akyalçın Kaya «SALONICA AND THE FAMILY OF AHMED HAMDI IN THE NINETEENTH CENTURY» σελ. 37-56 , έκδ. Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης / Jewish Museum Thessaloniki.
Πρώτος δήμαρχος της σύγχρονης πόλεως ήταν ο Οθωμανός Suleiman Sundi / Σουλεϊμάν Σούντι. Ο τελευταίος μουσουλμάνος δήμαρχος ήταν ο Osman Sait Bey (1912–1916, 1920–1922), ο οποίος παρέμεινε στο αξίωμα μέχρι την ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών. Ο πρώτος Έλληνας δήμαρχος Θεσσαλονίκης ήταν ο Κωνσταντίνος Αγγελάκης.
[2] Ο Χασάν Φεχμί Πασάς (1836 - 1910) ήταν Οθωμανός
πολιτικός, γεωργιανής καταγωγής που υπηρέτησε στην κυβέρνηση, σε διάφορα
υπουργεία. Γεννήθηκε το 1836 στην πόλη Μαραντίτ, κοντά στο Βατούμ. Αρθρογράφησε
σε τις εφημερίδες (Calendar-i Vekayi και Ceride-i Havadis) και μετά την
ανακήρυξη της Α' Συνταγματικής Μοναρχίας, υπηρέτησε ως βουλευτής της
Κωνσταντινούπολης στην Οθωμανική Βουλή τον Μάρτιο-Ιούνιο 1877. Το 1877-1878
εκλέγεται επί κεφαλής της Οθωμανικής Βουλή. Έδωσε διαλέξεις για το δίκαιο των
εθνών στο Mekteb-i Hukuk και έγραψε ένα βιβλίο για το διεθνές δίκαιο («Telhis-i
Hukuk-u Düvel»). Έγινε υπουργός Δημοσίων Έργων (1880) και Υπουργός Δικαιοσύνης (1884),
κυβερνήτης του Αϊδινίου (1892), Θεσσαλονίκης και Χαλεπίου (1895). Συμμετείχε σε
διπλωματικές αποστολές (Λονδίνο, Ρώμη). Επί κεφαλής του Συμβουλίου της
Επικρατείας (1907 – 1908), μέλος του Majlis-i Âyan το 1908. Πέθανε το 1910 στην
Κωνσταντινούπολη. Τάφηκε στο μαυσωλείο που έκτισε η σύζυγός του, Ζεϊνέπ
Φεριντέ, δίπλα στο Τζαμί Kemalpaşa στην περιοχή Aksaray Κωνσταντινούπολης.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook