Η α΄ έκδοση του Πλάτωνος εις Παρισίους, έγινε το 1518… - του Γ. Λεκάκη

Η α΄ έκδοση του Πλάτωνος

εις Παρισίους,

έγινε το 1518…

Του Γιώργου Λεκάκη

Με τίτλο «Platonis opera a Marsilio Ficino traducta: adiectis ad eius vitae & operu enarrationem Axiocho ab Rodulpho Agricola: & Alcyo ne ab Augustino Datho tralatis» [Ioanne Paruo & Iodoco Badio [1] (Praelum Ascensianum)] έγινε η α΄ έκδοση συλλογής έργων του Πλάτωνος, στην πόλη των Παρισίων, το 1518.

Είχε (8) CCCLXXXIX σελίδες (ενώ μερικά φύλλα είχαν λάθος αρίθμηση!). Μετάφραση στα λατινικά από τα ελληνικά από τον Marsilio Fincini. Εικονογραφημένο με διακοσμητικό περίγραμμα ξυλογραφίας στην σελίδα του τίτλου. Ξυλογραφικά αρχικά σε όλο το κείμενο.

Είναι γνωστό ότι το βιβλίο υπήρχε στην βιβλιοθήκη του επισκόπου του Βερμόντ / Vermont – βλ. Arthur Crawshay - Alliston Hall «Library of the Bishop of Vermont», σελ. 52, 1898.

Πρόκειται για σπάνια έκδοση συλλογής έργων του Πλάτωνος - η 4^η συνολική έντυπη έκδοση και η πρώτη που τυπώθηκε εκτός Ιταλίας - από τον πρωτοπόρο της τυπογραφίας, γραμματικό και βιβλιοπώλη, Jodocus Badius (1462-1535)[1].

Τρεις έντυπες εκδόσεις των συγκεντρωμένων έργων του Πλάτωνος προηγήθηκαν αυτής της έκδοσης:

- Η πρώτη έκδοση, που τυπώθηκε σε οποιαδήποτε γλώσσα, εκδόθηκε από τους Laurentius de Alopa[2], και τις μοναχές του San Jacopo di Ripoli[3], στην Φλωρεντία, από το 1484-1485. Με την λατινική μετάφραση του διάσημου νεοπλατωνικού λόγιου Marsilio Fincini (1433-1499)[4], τυπωμένη με γοτθικούς χαρακτήρες.

- Το 1491 εκδόθηκε στην Βενετία από τον Bernardinus de Choris[5], επίσης σε μετάφραση του Fincini (ο τόμος των Παρισίων βασίζεται σε αυτήν την έκδοση).

Τέλος,

- Το 1513 επίσης, στη Βενετία, ο Aldus Manutius τύπωσε στα πρωτότυπα ελληνικά στο τυπογραφείο του Aldine.

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης "Ελληνική Βιβλιογραφία". ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.6.2019.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

---

[1] Ο Jodocus Badius / Josse Bade / Jodoco del Badia / Josse Badius / Jodocus van Asche / Badius / Badius Ascensius εγεννήθη στο χωριό Asse / Assche (κοντά στις Βρυξέλλες) στην Φλαμανδική Brabant / Μπραμπάντ. Εδίδασκε Ελληνικά για αρκετά χρόνια στην Λυών της Γαλλίας, όπου εργάσθηκε ως διορθωτής και επιμελητής για τον τυπογράφο Jean Trechsel. Και έγινε ένας από τους πιο δραστήριους και καταξιωμένους τυπογράφους στις πρώτες δεκαετίες του 16^ου αιώνα στην Ευρώπη. Πολυγραφότατος τυπογράφος, δημιουργός των εκδ. Praelum Ascensianum, που προώθησε τα ανθρωπιστικά έργα. Ετύπωσε 775 (άλλοι λένε 1.000) εκδόσεις όσο ζούσε! Συγκεκριμένα, η τυπογραφική συσκευή του Badius (που εμφανίζεται στην σελίδα του τίτλου αυτού του τόμου), θεωρείται η αρχαιότερη γνωστή αναπαράσταση τυπογραφείου (βλ. Steinberg, σελ. 38).

[2] Ο Lorenzo / Laurentius Francisci de Alopa, εκ Βενετίας, ετύπωσε επίσης και άλλα ελληνικά βιβλία:

- Την «Ελληνική Ανθολογία» του Πλανούδη, που επιμελήθηκε ο Ιανός Λάσκαρις, με σχόλια (αφιερωμένη στον ελληνικής καταγωγής Πέτρο των Μεδίκων, 8.8.1494),

- τους Ύμνους του Καλλιμάχου (επιμ. Ι. Λάσκαρι), 1494-1496,

- τις Γνώμες Μονόστιχοι / Gnomae Monostichae, του Μενάνδρου (επιμ. Ι. Λάσκαρι), 1494,

- το ποίημα του Μουσαίου / Musaeum «Ηρώ και Λέανδρος», 1494-1496

- τέσσερις τραγωδίες του Ευριπίδη (Μήδεια, Ιππόλυτος, Άλκηστις, Ανδρομάχη), 1494

-τους Διαλόγους του Λουκιανού έκδοση επιμελεία Ιανού Λάσκαρι, Φλωρεντία, 1496, και

- την ά έκδοση των Αργοναυτικών του Απολλωνίου του Ροδίου, το 1496!

[3] Καθολικός ναός στη via della Scala στην περιοχή Santa Maria Novella Φλωρεντίας. Από το 1292 ανήκε (με το παρακείμενο μοναστήρι) σε δομινικανές μοναχές από την Pian di Ripoli. Το 1476 ο Bernardo Cennini εδημιούργησε ένα από τα πρώτα τυπογραφεία στην Ευρώπη, το 5^ο αρχαιότερο.

[4] Ο Marsilius Ficinus (1433 –1499) ήταν Ιταλός λόγιος και καθολικός ιερέας, από τους πιο σημαντικούς ουμανιστές φιλοσόφους της πρώιμης Ιταλικής Αναγέννησης, αστρολόγος, που αναζωογόνησε τον Νεοπλατωνισμό. Κατά την διάρκεια των συνόδων στην Φλωρεντία (της Συνόδου της Φεράρας-Φλωρεντίας το 1438–1445), κατά τις αποτυχημένες προσπάθειες να θεραπευθεί το σχίσμα της Ανατολικής (Ορθόδοξης) και της Δυτικής (Καθολικής) εκκλησίας, ο ελληνικής καταγωγής Κοσμάς των Μεδίκων / Cosimo de' Medici και ο πνευματικός του κύκλος, είχαν γνωρίσει τον νεοπλατωνικό φιλόσοφο Γεώργιο Γεμιστό Πλήθωνα, του οποίου οι λόγοι για τον Πλάτωνα και τους Αλεξανδρινούς μύστες, γοήτευσαν τους ουμανιστές της Φλωρεντίας – γι’ αυτό και τον ονόμασαν Δεύτερο Πλάτωνα. Το 1459 ο Ιωάννης Αργυρόπουλος έδινε διαλέξεις για την ελληνική γλώσσα και λογοτεχνία στην Φλωρεντία. Ο Φιτσίνο έγινε μαθητής του.

Όταν ο Κοσμάς Μέδικος αποφάσισε να ξαναϊδρύσει την Ακαδημία Πλάτωνος στην Φλωρεντία, επέλεξε τον Ficino ως επί κεφαλής της. Το 1462, ο Κοσμάς επρομήθευσε στον Ficino ελληνικά χειρόγραφα των έργων του Πλάτωνος. Τότε ο Ficino άρχισε να μεταφράζει ολόκληρο το σώμα στα λατινικά. Οι διάλογοι ολοκληρώθηκαν το 1468–1469. Δημοσιεύτηκαν το 1484. Ο Ficino φιλοτέχνησε επίσης μια μετάφραση, μιας συλλογής ελληνιστικών ελληνικών χειρογράφων, που βρέθηκαν από τον Leonardo da Pistoia και που αργότερα ονομάστηκε Hermetica, με γραπτά κείμενα πολλών από τους Νεοπλατωνιστές (Πορφύριου, Ιάμβλιχου και Πλωτίνου). Η α΄ λατινική έκδ. του «Corpus Hermeticum», του Ficino, έγινε το 1471, από την Bibliotheca Philosophica Hermetica, του Άμστερνταμ.

Μεταξύ των πολλών μαθητών του, ήταν και ο Francesco Cattani da Diacceto, ο οποίος θεωρήθηκε από τον Ficino ως διάδοχός του και επί κεφαλής της Φλωρεντινής Πλατωνικής Ακαδημίας. Ο Ficino επινόησε τον όρο «πλατωνικός έρωτας», ο οποίος εμφανίσθηκε για πρώτη φορά στην επιστολή του προς τον Alamanno Donati (1476). Το 1492, ο Ficino δημοσίευσε το «Epistulae / Επιστολές», οι οποίες περιείχαν πλατωνικές επιστολές (στα λατινικά), προς τον ακαδημαϊκό συνάδελφό του και διαχρονικό φίλο του, Giovanni Cavalcanti, σχετικά με την φύση του πλατωνικού έρωτα. Αυτό το έργο είχε ως αποτέλεσμα την διάδοση του όρου.

Κατηγορήθηκε ως αιρετικός, ειδικά μετά την δημοσίευση του τρίτου ιατρικού βιβλίου του, το 1489, το οποίο περιείχε «συγκεκριμένες οδηγίες για την υγιή ζωή, σε έναν κόσμο δαιμόνων και άλλων πνευμάτων».

Ο μαθητής του Diacceto, Giovanni di Bardo Corsi, έγραψε μια σύντομη βιογραφία του Ficino (1506).

[5] Εξέδωσε επίσης βιβλία του Σενέκα, του Κικέρωνα, κ.ά.

α εκδοση Πλατωνος Παρισι 1518 Platonis opera a Marsilio Ficino traducta: adiectis ad eius vitae & operu enarrationem Axiocho ab Rodulpho Agricola: & Alcyo ne ab Augustino Datho tralatis» Ioanne Paruo & Iodoco Badio Praelum Ascensianum εργα του Πλατωνα, μεταφραση λατινικα ελληνικα Marsilio Fincini διακοσμηση περιγραμμα ξυλογραφια αρχιγραμμα βιβλιο βιβλιοθηκη επισκοπος Βερμοντ / Vermont σπανια συλλογη Πλατωνας Ιταλια τυπογραφια γραμματικος και βιβλιοπωλης, Jodocus Badius Μπαντιους Βαδιους εντυπη εκδοση Πλατων πρωτη Αλοπα Laurentius de Alopa μοναχες μοναχη San Jacopo di Ripoli ριπολι Φλωρεντια, 1484 1485 λατινικη νεοπλατωνιστης λογιος γοτθικος χαρακτηρας, γοτθικα γραμματα, 1491 Βενετια Κορις Χορις, Choris τομος 1513 Μανουτιος Aldus Manutius πρωτοτυπο ελληνικο τυπογραφείο Ασσε Ασε Asse / Assche Βρυξελλες βελγιο Φλαμανδια Brabant / Μπραμπαντ Ελληνικα Λυων Γαλλια διορθωτης επιμελητης τυπογραφος Τρεσελ Jean Trechsel 15ος 16ος αιωνας Ευρωπη εκδοσεις Praelum Ascensianum, ανθρωπιστικα εργα τυπογραφικη συσκευη Ελληνικη Ανθολογια Πλανουδης, Λασκαρις, σχολια Μεδικοι 1494 υμνοι Καλλιμαχος Λασκαρης 1494 1496, Γνωμες Μονοστιχοι / Gnomae Monostichae, Μενανδρος ποιημα Μουσαιος Musaeum Ηρω και Λεανδρος τραγωδια Ευριπιδης Ευριπιδη Μηδεια, Ιππολυτος, Αλκηστις, Ανδρομαχη Αλκηστη Διαλογοι Λουκιανος Λουκιανου Φλωρεντια, Αργοναυτικα Απολλωνιος Ροδιος ροδος, Αργοναυτες, Καθολικος ναος via della Scala σαντα μαρια Santa Maria Novella 1292 μοναστηρι δομινικανες Pian di Ripoli 1476 κεννινι κενινι Bernardo Cennini Φικινους Φικινος 1433 1499 Ιταλος λογιος καθολικος ιερεας, ουμανιστης φιλοσοφος πρωιμη Ιταλικη Αναγεννηση αστρολογος, Νεοπλατωνισμος συνοδος Φεραρα 1438 1445 σχισμα Ανατολικη Ορθοδοξη Δυτικη Καθολικη εκκλησια Κοσμας Πετρος των Μεδικων / Cosimo de' Medici φιλοσοφια Γεμιστος Πληθωνας, πληθων λογος Αλεξανδρινος μυστης, ουμανιστες τ ουμανισμος δευτερος 1459 Αργυροπουλος διαλεξη ελληνικη γλωσσα λογοτεχνια Φιτσινο μαθητης Ακαδημια 1462, ελληνικο χειρογραφο διαλογοι 1468 1469 1484 ελληνιστικα Πιστοια Leonardo da Pistoia ερμητικα κειμενα Hermetica, γραπτα Νεοπλατωνιστες Πορφυριος, Ιαμβλιχος και Πλωτινος 1471, Αμστερνταμ ολλανδια, Διακετος Διατσετο Francesco Cattani da Diacceto, Φλωρεντινη ορος πλατωνικος ερωτας, ερως επιστολη Ντονατι Alamanno Donati 1476 1492, Επιστολες πλατωνικες ακαδημια καβαλκαντι Cavalcanti, αιρεση αιρετικος, ιατρικη 1489, οδηγια υγιης ζωη κοσμος δαιμονας δαιμων πνευμα πνευματα Μπαρντο Κορσι Bardo Corsi, βιογραφια 1506, Σενεκας, Κικερων

Share on Google Plus

About ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ