Του Γιώργου Λεκάκη
Εξημερωμένες ελιές και συκιές
φυτεύτηκαν στην κοιλάδα του Ιορδάνη, πριν από περίπου 7.000 χρόνια, από τους
ανθρώπους που ζούσαν στο πλούσιο χωριό Τελ Ζαφ / Tel Zaf / Tel Tsaf (*), το οποίο ιδρύθηκε την 8η χιλιετία π.Χ.
Η κ. Dafna Langgut, του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, αναγνώρισε τα κομμάτια ξυλάνθρακα, που ανακάλυψε ο κ. Yosef Garfinkel του Εβραϊκού Πανεπιστημίου, στην τοποθεσία Tel Zaf, ως ξύλο ελαιόδενδρων (Olea europaea) και συκεών (Ficus carica). Επειδή τα ελαιόδενδρα δεν φύτρωναν φυσικά στην κοιλάδα του Ιορδάνη, οι ερευνητές προτείνουν ότι φυτεύτηκαν σκόπιμα.
 |
| Γεωγραφική κατανομή της αγριελιάς (Olea europaea subsp. Oleaster) και της καλλιεργούμενης ελιάς στην λεκάνη της Μεσογείου. Και οι προτεινόμενες χρονολογίες έναρξης της καλλιέργειας της ελιάς στις περιοχές της Μεσογείου: Έως τώρα λέγαμε ότι η καλλιέργεια της ελιάς ξεκίνησε από την Κρήτη, πριν 6.000 χρόνια. Αυτό τώρα, θα πρέπει να πάει τουλάχιστον 2.000 χρόνια πίσω Στην Μεγάλη Ελλάδα / Κάτω Ιταλία πριν 3.400 χρόνια, στην νότια Ανατολία πριν 3.200 χρόνια, στη νότια Ισπανία, πριν 2.500 χρόνια. Ας μην ξεχνάμε, το απολίθωμα ελιάς που βρέθηκε στην Θήρα Κυκλάδων, ηλικίας 60.000 χρόνων! |
..........................................
ΣΧΟΛΙΟ Γ. Λεκάκη:
Με περισσότερη ανάλυση θα μάθουμε
από πού ακριβώς κατάγονται οι "ευρωπαϊκές" ελιές, που φυτεύθηκαν πριν από 7.000 χρόνια στον
Ιορδάνη. Εάν φυσικά θέλουμε να μάθουμε ποιοι είχαν τότε την τεχνογνωσία και την
ναυσιπλοΐα, να πραγματοποιήσουν κάτι τέτοιο… Ποιοι ήταν αυτοί, που μόλις ιδρύθηκε η πόλη, "ανακάλυψαν" ότι δεν μπορούσαν να ζήσουν χωρίς ελιές; Άλλωστε οι ελιές είναι... "μαρτυριάρες", όπως αυτές που βρέθηκαν στην Ταυρίδα και πρόδωσαν την καταγωγή τους από τα... Μέγαρα Αττικής...
.................................................................
Ο Garfinkel και οι συνεργάτες
του βρήκαν επίσης μεγάλα σπίτια με αυλές και σιταποθήκες, μεγάλης
χωρητικότητας, αγγεία εισαγόμενα από την Μεσοποταμία, οψιδιανό από την Ανατολία
και ένα χάλκινο σουβλί της 6ης χιλιετίας π.Χ. από τον Καύκασο![1]
Οι ελαιώνες με εξημερωμένα
δένδρα θα συνέβαλαν σε μια πολυτελή ζωή, εξήγησαν οι ερευνητές, καθώς αποδίδουν
καλλιέργειες για πολλά χρόνια, από την στιγμή που τα δέντρα εγκατασταθούν. Οι ελιές, το ελαιόλαδο και τα αποξηραμένα σύκα, που έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, θα
μπορούσαν να προσφερθούν ως αγαθά στο εμπόριο μεγάλων αποστάσεων.
Οι σφραγίδες που
ανακαλύφθηκαν στο Tel Zaf υποδηλώνουν ότι αυτή η συσσώρευση πλούτου συνοδεύτηκε
από την ανάπτυξη διοικητικών διαδικασιών και, ίσως, ακόμη και από την φορολογία,
κατέληξαν οι ερευνητές.
ΠΗΓΗ: D. Langgut και Y. Garfinkel / Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ «7000-year-old evidence of fruit tree cultivation in the Jordan Valley, Israel», στο Scientific Reports vol. 12, αρ: 7463 (2022), 6.5.2022. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.5.2022.
(*) Οι ανασκαφές στο Tel Tsaf
έφεραν στο φως τέσσερα αρχιτεκτονικά συγκροτήματα: Το καθ’ ένα αποτελείται από
μια κλειστή αυλή με στρογγυλά ή ορθογώνια δωμάτια και πολλά στρογγυλά «σιλό»
(αποθήκες σιτηρών) [σ.σ.: Όπως στην Κρήτη][2].
Τέσσερις ταφές βρέθηκαν εντός ή δίπλα σε «σιλό». Έξω από τον οικισμό βρέθηκε
πηγάδι βάθους περίπου 6,5 μ.
Ευρέθη πήλινο ειδώλιο σκύλου,
πολυάριθμοι πυριτόλιθοι, αγγεία και οστά ζώων. Που έδωσαν τον όρο «Διακόσμηση
Τελ Τσαφ» ή «Τσαφιάν». Πρόκειται για ζωγραφική σε κεραμική, που αποτελείται
κυρίως από περίτεχνα αγγεία, με γεωμετρική διακόσμηση με κόκκινη και μαύρη
μπογιά σε λευκό φόντο. Η ζωγραφική εκτελέστηκε με λεπτό πινέλο, σε ορισμένες
περιπτώσεις 0,5 χιλιοστών!
Επίσης 150 πήλινα σφραγίσματα
(bullae), εισαγόμενα εξωτικά αντικείμενα (τεχνουργήματα από βασάλτη και οψιδιανό,
χάντρες, θαλάσσια όστρακα, κογχύλια Nilotic, όστρακα κεραμικής του πολιτισμού
Ubaid της βόρειας Συρίας), κλπ.
Το παλαιότερο μεταλλικό τεχνούργημα που βρέθηκε στο νότιο Λεβάντε
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] [1] Από απόσταση περίπου. 1.000 χιλιόμετρα! Αυτό το σουβλί είναι φτιαγμένο από χυτό μέταλλο (χαλκός). Βρέθηκε το 2007, κατά την διάρκεια ανασκαφών. Ήταν κτέρισμα γυναίκας, που φορούσε ζώνη διακοσμημένη με 1.668 χάντρες από κελύφη αυγών στρουθοκαμήλων! Αυτή είναι η πιο περίτεχνη ταφή της περιόδου της σε ολόκληρο το Λεβάντε, με την παρουσία του σουβλιού να αποτελεί ένδειξη του υψηλού κύρους που απολάμβαναν τα μεταλλικά αντικείμενα εκείνην την εποχή και την περιοχή! Ο τάφος ήταν μέσα σε ένα εγκαταλελειμμένο σιλό. Ένδειξη τόσο για την υψηλή θέση της γυναίκας, όσο και για την σημασία που αποδίδετο στο σιλό!
[2] Είχαν σχήμα βαρελιού, με εξωτερική διάμετρο 2 - 4 μ. Για να προστατεύουν τα δημητριακά από τα τρωκτικά. Αποτελείτο από πολλές σειρές τούβλων σφραγισμένες εσωτερικά με ασβεστοκονίαμα.
Abstract
This study provides one of the earliest examples of fruit tree
cultivation worldwide, demonstrating that olive (Olea europaea) and fig (Ficus
carica) horticulture was practiced as early as 7000 years ago in the Central
Jordan Valley, Israel. It is based on the anatomical identification of a
charcoal assemblage recovered from the Chalcolithic (7200–6700 cal. BP) site of
Tel Tsaf. Given the site’s location outside the wild olive’s natural habitat,
the substantial presence of charred olive wood remains at the site constitutes
a strong case for horticulture. Furthermore, the occurrence of young charred
fig branches (most probably from pruning) may indicate that figs were
cultivated too. One such branch was 14C dated, yielding an age of ca. 7000 cal.
BP. We hypothesize that established horticulture contributed to more elaborate
social contracts and institutions since olive oil, table olives, and dry figs
were highly suitable for long-distance trade and taxation.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook