Του Γιώργου Λεκάκη
Τα προσωπικά στολίδια
θεωρούνται ευρέως, ως δείκτες κοινωνικής ευημερίας, ταυτότητος και προσωπικότητος. Τα στολίδια είναι πανταχού παρόντα από το Ύστερο
Πλειστόκαινο έως το Ολόκαινο. Αλλά τις περισσότερες φορές ευρίσκονται ως
μεμονωμένα αντικείμενα σε αρχαιολογικούς χώρους, χωρίς άμεσες ενδείξεις για τον
τρόπο με τον οποίο εκτέθηκαν.
ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΗΣ NEVE, σας έχω ξαναγράψει: ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ.
Ένα νέο επιστημονικό άρθρο,
παρουσιάζει μια λεπτομερή καταγραφή των διακοσμητικών στοιχείων, που βρέθηκαν
σε άμεση σχέση με ένα θαμμένο θηλυκό βρέφος, της Πρώιμης Μεσολιθικής, που
ανακαλύφθηκε το 2017, στην τοποθεσία Arma Veirana (Λιγουρία, Ιταλία).
Χρησιμοποιεί μικροσκοπικές,
3D και αναλύσεις θέσης των στολιδιών, καθώς και ένα προκαταρκτικό πείραμα
διάτρησης για να τεκμηριώσει τον τρόπο διάτρησης, χρήσης αλλά και τι οδήγησε
στην κατάθεσή τους ως μέρος της ταφής του βρέφους. Παρέχει σημαντικές
πληροφορίες για την χρήση των σφαιριδίων στην Πρώιμη Μεσολιθική, γενικά, καθώς
και για την σχέση μεταξύ σφαιριδίων και νεαρών, υποενηλίκων, ειδικότερα.
Τα αποτελέσματα της μελέτης
υποδεικνύουν ότι οι χάντρες φορέθηκαν από βρέφη της κοινότητας, για μεγάλο
χρονικό διάστημα, προτού ραφτούν σε μια «κούνια», η οποία πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε
για να κρατήσει το βρέφος κοντά στους γονείς, ενώ επέτρεπε την κινητικότητά του,
όπως φαίνεται και σε μερικές ομάδες σύγχρονων ανθρώπων. Το μωρό τότε πιθανότατα
θάφτηκε σε αυτή την «κούνια/σφεντόνα» για να αποφευχθεί η επαναχρησιμοποίηση
των σφαιριδίων, που δεν κατάφεραν να το προστατεύσουν ή απλώς για να
δημιουργήσουν μια διαρκή σύνδεση μεταξύ του νεκρού βρέφους και της κοινότητάς
του.
Οι άνθρωποι οπωσδήποτε
χρειάζονταν «μεταφορικό μέσον» για να μεταναστεύσουν από μέρος σε μέρος, μαζί
με τα μικρά τους. Αλλά δεν υπάρχουν πολλές συγκεκριμένες αποδείξεις γι' αυτό. Ούτε
υπάρχουν πολλοί προϊστορικοί τάφοι νεογέννητων.
Η μελέτη υποστηρίζει την
χρήση αυτού που λέμε σήμερα «πορτ-μπεμπέ» ήδη πριν από 10.000 χρόνια…
Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν
έναν συνδυασμό αναλυτικών τεχνικών αιχμής για να αποκτήσουν πληροφορίες σχετικά
με διάτρητες χάντρες από κελύφη, που ανακαλύφθηκαν στην ταφή ενός θηλυκού
βρέφους, ηλικίας 40 - 50 ημερών, γνωστής ως Neve, στο σπήλαιο Arma Veirana Λιγουρίας.
Τα ευρήματα αποδεικνύουν ότι
οι χάντρες ήταν ραμμένες στο δέρμα ή στο ύφασμα που χρησιμοποιήθηκε για το
τύλιγμα της Neve, πριν από την ταφή της. Περισσότερα από 70 μικρά διάτρητα
θαλάσσια κογχύλια και 4 μεγάλα διάτρητα δίθυρα μενταγιόν, τα οποία δεν φάνηκαν
σε άλλες προϊστορικές τοποθεσίες, συνέθεταν αυτό το σχέδιο. Η πλειονότητα των
σφαιριδίων παρουσιάζουν σημαντική φθορά που δεν θα μπορούσε να είχε
δημιουργηθεί κατά την σύντομη ζωή της Neve. Αυτό δείχνει ότι οι χάντρες είχαν
φορεθεί από κάποιον στην κοινότητα του μωρού, για σημαντικό χρονικό διάστημα,
προτού του παραδοθούν, ίσως ως κειμήλια, ή ακόμα και ως αποτροπαϊκά - για να
διώξουν τα κακά πνεύματα.
Είναι ενδιαφέρον το γεγονός
ότι η κοινότητα επέλεξε να αποχωριστεί αυτές τις χάντρες κατά την ταφή ενός
τόσο νεαρού ατόμου, δεδομένου του χρόνου και της δουλειάς που απαιτείται για
την κατασκευή και την επαναχρησιμοποίηση μιας χάντρας. Σύμφωνα με την έρευνα,
τέτοια μενταγιόν και χάντρες πιθανότατα χρησιμοποιήθηκαν για να στολίσουν το πορτ
μπεμπε της Neve, το οποίο θάφτηκε μαζί της.
Η μελέτη υποθέτει ότι η
κοινωνία της Neve μπορεί να είχε διακοσμήσει το πορτ-μπεμπέ της με χάντρες που
προορίζονταν να την προστατεύσουν από το «κακό», βασίζοντας αυτή την υπόθεση σε
εθνογραφικές παρατηρήσεις για το πώς τα πορτ-μπεμπέ είναι διακοσμημένα και
χρησιμοποιούνται σε ορισμένες σύγχρονες κοινωνίες. Αλλά αντί να ξαναχρησιμοποιήσουν
το πορτ-μπεμπέ, σκέφτηκαν ήταν προτιμότερο να το θάψουν, καθώς αυτές οι χάντρες
είχαν… αποτύχει…
Εκτός από την παροχή αποδεικτικών στοιχείων για προϊστορικά πορτ μπεμπέ, αυτή η νέα μελέτη προσθέτει στο διευρυνόμενο σώμα της βιβλιογραφίας για την προϊστορική ανατροφή παιδιών και την πιθανή χρήση σφαιριδίων για προστασία και ενίσχυση των κοινωνικών δεσμών.
ΠΗΓΗ: Gravel-Miguel, C., Cristiani, E., Hodgkins, J., Orr, C. M., Strait, D. S., Peresani, M., Benazzi, S., Pothier-Bouchard, G., Keller, H. M., Meyer, D. , Drohobytsky, D., Talamo, S., Panetta, D., Zupancich, A., Miller, C. E., Negrino, F., & Riel-Salvatore, J. «The Ornaments of the Arma Veirana Early Mesolithic Infant Burial / Τα στολίδια της βρεφικής ταφής στην Arma Veirana της Πρώιμης Μεσολιθικής εποχής», https://doi.org/10.1007/s10816-022-09573-7, Journal of Archaeological Method and Theory (2022), Springer, 30.8.2022. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 1.9.2022.
1, La Vergne; 2, Abri Labattut; 3, Grotte du Polygone; 4, Aven des Iboussières;
5, Avignon-La Balance-Ilot P; 6, Balzi Rossi και Grotta dei Fanciulli (ή Grotte des Enfants);
7, Arma Veirana; 8, Σπήλαια του Arene Candide. 9, Anghelu Ruju; 10, Padru Jossu; 11,
Shear Guard; 12, Romagnano Loc III; 13, Riparo Dalmeri; 14, Krems-Wachtberg;
15, Σπήλαιο Pupicina; 16, Σπήλαιο Vlakno; 17, Vela Spila; 18, Continence Cave;
19, Grotta di Pozzo; 20, Cave of the Lock? 21, Grotta del Romito; 22,
Bogebakken; 23, Skateholm; 24, Vlasac; 25, Σπήλαιο Φράγχθι; και 26, Sungir
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook