Της αρχαιολόγου Γεωργίας Καραμήτρου-Μεντεσίδη, efakoz@culture.gr
Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αιανής αναπτύσσεται η ιστορική εξέλιξη της αρχαίας Αιανής, πρωτεύουσας της Ελιμιώτιδας, ενός από τα ισχυρότερα βασίλεια της Άνω Μακεδονίας, καθώς και της ευρύτερης περιοχής, από τα προϊστορικά μέχρι και τα ρωμαϊκά χρόνια. Οι συλλογές του περιλαμβάνουν ευρήματα ιδιαίτερης σημασίας, που συμπληρώνουν την εικόνα της ιστορίας του ελληνισμού της Άνω Μακεδονίας, όπως αυτά της Ύστερης Εποχής του Χαλκού (15ος - 12ος αι. π.Χ.) και της αρχαϊκής-κλασσικής περιόδου (6ος - 5ος αι. π.Χ.), στα οποία αποτυπώνονται η εγκατάσταση των δωρικών - μακεδονικών φύλων και η παρουσία Μυκηναίων στην περιοχή, καθώς και η οικιστική ανάπτυξη και πολιτική οργάνωση που υπήρχε στην Αιανή από τον 6ο αι. π.Χ.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για τον ΝΟΜΟ ΚΟΖΑΝΗΣ, ΕΔΩ.
Το κτηριακό συγκρότημα του μουσείου έχει συνολική έκταση 4.500 τ.μ. και διαθέτει ισόγειο και πρώτο όροφο. Οι χώροι του περιλαμβάνουν οκτώ εκθεσιακές αίθουσες συνολικού εμβαδού 971 τ.μ., από τις οποίες είναι επισκέψιμες μόνο οι δύο (242 τ.μ.), αποθήκες αρχαιοτήτων, γραφεία, βιβλιοθήκη, σχεδιαστήριο, αποθήκη εργαλείων-ξυλουργείο, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων και ξενώνα, καθώς και σύγχρονα εργαστήρια συντήρησης μεταλλικών και πηλίνων αντικειμένων. Η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων από το 1995 έως τον Οκτώβριο του 2002, που άρχισε η λειτουργία των δύο μόνιμων εκθεσιακών χώρων, φιλοξένησε μία έκθεση με εικόνες, κείμενα, χάρτες και λίγα αντίγραφα αρχαιοτήτων.
Στους στόχους του μουσείου, που υπάγεται στη ΙΖ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, είναι με την έκθεση των ευρημάτων της Αιανής, τα οποία δίνουν νέα διάσταση στην ιστορία της Μακεδονίας, να αναδείξει τον παιδευτικό-εκπαιδευτικό χαρακτήρα του, ώστε, εκτός από την επιστημονική κοινότητα και ο απλός επισκέπτης να κατανοεί και να αναγνωρίζει τα νέα στοιχεία και τα συμπεράσματα της έρευνας. Παράλληλος στόχος είναι να ενταχθεί δυναμικά και πολύμορφα στην τοπική και στην ευρύτερη κοινωνία με εκδηλώσεις, όπως εκπαιδευτικά προγράμματα, διαλέξεις, συμπόσια, συνέδρια και περιοδικές εκθέσεις. Από 1988 έχει οργανώσει εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά και αλλοδαπούς φοιτητές σε διάφορες θεματικές ενότητες, τρεις επιστημονικές ημερίδες, έχει δημιουργήσει πέντε ταινίες για την προβολή του αρχαιολογικού πλούτου, ενώ παράλληλα παρέθεσε γεύματα αρχαίας διατροφής (1995, 1996, 2000), πραγματοποίησε ιππικές πορείες σε ίχνη αρχαίων διαδρομών, που έχουν συνδεθεί με σημαντικά ιστορικά γεγονότα (1996, 1997, 2000, 2002), και μία αθλητική εκδήλωση με αγώνα δρόμου υπό τον τίτλο «ο Δρόμος του Απολλοδώρου» (αρχαίου δρομέα από την Αιανή) ενταγμένη στα Αιαναία Άθλα σε συνεργασία με το Δήμο Αιανής. Η συμμετοχή του σε δραστηριότητες για την ενημέρωση των πολιτών με ομιλίες, οργανωμένες ξεναγήσεις, διαλέξεις και φωτογραφικές εκθέσεις είναι συνεχής με στόχους την ευαισθητοποίηση, την κτήση ιστορικής και εθνικής αυτογνωσίας, την ανάπτυξη της περιβαλλοντικής συνείδησης και τη σύνδεση του φυσικού με το πολιτισμικό περιβάλλον, αλλά και την αυτοεκτίμηση μέσω της πολιτιστικής δημιουργίας.
Η Αρχαιολογική Συλλογή της Αιανής ιδρύθηκε το 1970 και αρχικά περιλάμβανε τις προϊστορικές και τις κλασικές αρχαιότητες της αρχαίας πόλης και της ευρύτερης περιοχής. Ωστόσο, ο συνεχώς αυξανόμενος αρχαιολογικός πλούτος της Αιανής επέβαλε την ίδρυση ενός μεγάλου και σύγχρονου αρχαιολογικού μουσείου, για να περιλάβει και τα χιλιάδες ευρήματα, που προήλθαν από τις σωστικές ανασκαφές της κατασκευής του εθνικού και επαρχιακού οδικού δικτύου από όλο το Νομό Κοζάνης (Εγνατία Οδός, Εθνική Οδός Κοζάνης-Πτολεμαϊδας-Νίκης, Εθνική Οδός Ρυμνίου-Κοζάνης), οι οποίες ολοκληρώθηκαν πρόσφατα.
Το κτήριο του Αρχαιολογικού
Μουσείου της Αιανής θεμελιώθηκε το 1992. Το 1993 οι εργασίες διακόπηκαν και
επαναλήφθηκαν το Μάιο του 1995, όταν μετά τον καταστροφικό σεισμό της 13ης
Μαΐου η παλαιά Αρχαιολογική Συλλογή του Δημοτικού Καταστήματος, οι
αποθηκευμένες αρχαιότητες και ο εξοπλισμός εργαστηρίων από το Πνευματικό Κέντρο
του Δήμου μεταφέρθηκαν σε ημιτελή αίθουσα του νέου μουσείου. Η κατασκευή του
ολοκληρώθηκε το 1997. Η λειτουργία των εργαστηρίων είχε αρχίσει ήδη από το 1995
και οι αρχαιότητες είχαν αποθηκευθεί σε αίθουσες με κατάλληλες συνθήκες
υγρασίας και αφύγρανσης. Κατά τα έτη 1996 και 1997 συντάχθηκαν και εγκρίθηκαν
από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο το Μουσειογραφικό Πρόγραμμα και η
Προμελέτη Διαμόρφωσης του Περιβάλλοντος Χώρου και μέχρι το 2002 είχαν
ολοκληρωθεί οι σχετικές εργασίες διαμόρφωσης. Η λειτουργία του εκθεσιακού χώρου
του μουσείου άρχισε τον Οκτώβριο του 2002, όταν ολοκληρώθηκε η έκθεση σε δύο
αίθουσες, έκτασης 153 και 89 τ.μ. αντίστοιχα.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για το ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΙΑΝΗΣ, ΕΔΩ.
Η μόνιμη έκθεση του Αρχαιολογικού Μουσείου της Αιανής χρονολογικά καλύπτει τη μεγάλη περίοδο από την προϊστορική εποχή μέχρι και τους ρωμαϊκούς χρόνους (6000 π.Χ. - 2ος αι. μ.Χ.).
 |
| Αυλός, 7.500 χρόνων, που βρέθηκε στην Κρεμαστή Κοιλάδα Κοζάνης, στο Αρχ. Μουσείο Αιανής. |
Η έκθεση καταλαμβάνει συνολικά επτά αίθουσες. Τα ευρήματα από την αρχαία Αιανή και τη χώρα της παρουσιάζονται σε έξι αίθουσες, ενώ μία αίθουσα προορίζεται για προσωρινές εκθέσεις ευρημάτων από το Νομό Κοζάνης. Το μουσειογραφικό πρόγραμμα της έκθεσης οργανώνεται σε τρεις παράλληλους άξονες:
- α) Την ιστορική εξέλιξη της αρχαίας Αιανής, πρωτεύουσας της Ελιμιώτιδας, ενός βασιλείου από τα ισχυρότερα της Άνω Μακεδονίας, και της ευρύτερης περιοχής από τα προϊστορικά μέχρι και τα ρωμαϊκά χρόνια.
- β) Τις ενότητες των ευρημάτων, που ήλθαν στο φως στους διάφορους τομείς της συστηματικής ανασκαφής (πόλη, νεκροταφεία, χώρα) αλλά και τα σύνολα που προέρχονται από σωστικές ανασκαφές.
- γ) Την καθημερινή ζωή και τους θεσμούς στην αρχαιότητα, όπως προβάλλονται μέσα από τα αρχαιολογικά ευρήματα.
Στόχος είναι να προβληθούν
ιδιαίτερα τόσο τα μυκηναϊκά ευρήματα σε συνδυασμό με την αμαυρόχρωμη κεραμική
της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, φορείς της οποίας ήταν οι Μακεδόνες και οι
Δωριείς, όσο και τα ευρήματα αρχαϊκής και κλασικής εποχής, που μαρτυρούν πρώιμη
οικιστική ανάπτυξη και πολιτικούς θεσμούς. Η έκθεση είναι δομημένη χρονικά και
θεματικά και πλαισιώνεται με εποπτικό υλικό. Η παρουσίαση των ευρημάτων γίνεται
με τρόπο επιστημονικό ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των εξειδικευμένων
επισκεπτών αλλά διατηρεί και τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα της ώστε να μυηθεί και
ο πλέον ανυποψίαστος επισκέπτης σε βασικούς τομείς της αρχαίας ιστορίας και
πολιτισμού.
Ενότητες της Έκθεσης:
- Η ιστορική ταυτότητα της
Άνω Μακεδονίας, της Ελιμιώτιδας και της Αιανής (αίθουσα Α)
Προβάλλεται η ιστορική ταυτότητα της Αιανής, της ευρύτερης περιοχής και της Άνω Μακεδονίας γενικότερα, με την έκθεση των πρώιμων επιγραφών αρχαϊκής και κλασικής εποχής (6ου και 5ου αι. π.Χ.), που αναφέρουν την Αιανή και το Κοινό των Ελιμιωτών, σε συνδυασμό με ενημερωτικά κείμενα, τοπογραφικά σχέδια, χάρτες και φωτογραφίες. Από τα εκθέματα ξεχωρίζουν, επίσης, τμήμα πίθου με γραμμική γραφή και μία επιγραφή σε τμήμα κεραμίδας με το όνομα ΑΡΚΑΠΟΣ. Στην ίδια αίθουσα εκτίθενται ευρήματα προϊστορικών χρόνων, της νεολιθικής εποχής, κυρίως κεραμική και εργαλεία, και της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, όπως αμαυρόχρωμη κεραμική του εργαστηρίου της Αιανής (πτηνόμορφη πρόχους, τετράωτος κάνθαρος, δίωτο κύπελλο), άλλα μυκηναϊκά αγγεία και ειδώλιο, ξίφη, αιχμές δοράτων, μαχαίρια και κοσμήματα. Από τα εκθέματα της Εποχής του Σιδήρου αξιοσημείωτα είναι η κεραμική και τα κοσμήματα, όπως οι κυματοειδείς τοξωτές πόρπες και οι τέσσερις χάλκινες τριγωνικές πόρπες.
- Η αρχαία πόλη στο λόφο της
Μεγάλης Ράχης (αίθουσα Β)
Εκτίθενται ευρήματα αρχαϊκών, κλασικών και ελληνιστικών χρόνων από την αρχαία πόλη στο λόφο της Μεγάλης Ράχης. Ο επισκέπτης, αφού κατατοπιστεί από τη μακέτα της αρχαίας Αιανής, καθώς και από την επιτοίχια πινακίδα με κείμενο και εικόνες, παρακολουθεί την εξέλιξη της πόλης με ευρήματα που προέρχονται από τα δημόσια κτήρια και τις κατοικίες, αρχίζοντας από τα πήλινα και τα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη. Ακολουθούν η μελανόμορφη και ερυθρόμορφη κεραμική, η κεραμική των ελληνιστικών χρόνων, τα ενεπίγραφα όστρακα που δηλώνουν εργαστηριακές δραστηριότητες, η κοροπλαστική, οι λύχνοι και τα αγγεία καθημερινής χρήσης. Η έκθεση καταλήγει στην κυκλική προθήκη, στην οποία έχουν τοποθετηθεί τα πήλινα αγγεία που βρέθηκαν μέσα στη μεγάλη Δεξαμενή. Τα εκθέματα περιλαμβάνουν δύο μαρμάρινα αγαλμάτια (Νίκης και παιδιού) από αετώματα, ένα χάλκινο αγαλμάτιο πεπλοφόρου, μελανόμορφη και ερυθρόμορφη κεραμική, ειδώλια, λύχνους, χάλκινα αγγεία, πήλινα ανάγλυφα και άβαφα αγγεία καθημερινής χρήσης από την αρχαία Αιανή. Αξιοσημείωτα είναι ένας πήλινος ανάγλυφος σκύφος με σκηνές από την άλωση της Τροίας, ένα πήλινο ειδώλιο Αθηνάς και ένα πλακίδιο με υδριαφόρο.
- Η καθημερινή ζωή
- Τα νεκροταφεία της αρχαϊκής και κλασικής εποχής
- Αγάλματα, στήλες και αρχιτεκτονικά μέλη
- Τα νεκροταφεία των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων
Ωράριο:
Χειμερινό: Από 1η Νοεμβρίου
έως 31 Μαρτίου 2014:
08:00-15:00
Θερινό: Από 1η Απριλίου έως
31 Οκτωβρίου 2014:
08:30-15:00
ΠΗΓΗ: Εφορεία Αρχαιοτήτων
Κοζάνης, ΥΠΠΟΑ, Τ.Κ. 50004, Αιανή (Νομός Κοζάνης), τηλέφωνο: +30 24610 98801, Email: efakoz@culture.gr. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 3.8.2020.
Ως «ΕΚΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ» το υπουργείο Πολιτισμού, επέλεξε από το Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής Κοζάνης, έναν αμφιπρόσωπο πήλινο ερυθρόμορφο κάνθαρο, ο οποίος χρονολογείται στις αρχές 5ου αι. π.Χ.
Ευρέθη στην Βασιλική Νεκρόπολη της αρχαίας Αιανής. Είναι προϊόν αττικού εργαστηρίου, και δείχνει τις αρχαίες σχέσεις ανάμεσα σε Αιανή Μακεδονίας και Αττική.
..............................................
ΣΧΟΛΙΟ Γ. Λεκάκη:
Και δεν είναι το μόνο εύρημα της Αιανής που δείχνει σχέσεις με Αττική - Αθήνα - ΔΕΙΤΕ και ΕΔΩ - και φυσικά δεν είναι το μόνο εύρημα της Μακεδονίας, που αποδεικνύει σχέσεις αρχαίας Βορείου και Νοτίου Ελλάδος, οι οποίες έχουν αποδειχθεί τουλάχιστον από τα μυκηναϊκά χρόνια...
Τα λέγω αυτά, διότι υπήρχαν (υπάρχουν;) αρχαιολόγοι, που ισχυρίζονταν ότι στα αρχαία χρόνια η βόρειος και η νότιος Ελλάδα δεν είχαν... σχέσεις...
....................................................
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, 31.10.2022. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 31.10.2022.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook