Του Γιώργου Λεκάκη
Η Γκράβα Γαρδικίου - στους νότιους πρόποδες του όρους Αγίου Ματθαίου, στην Κεντρική προς Νότια Κέρκυρα, με υπέροχη θέα προς Αγγελόκαστρο και παραλία Πρασούδι και στην νότιο Κέρκυρα, έδωσε έναν αρχαιολογικό χώρο που θεωρείται από τα σημαντικότερα μέρη της παλαιολιθικής εποχής στην Ελλάδα!
Ίσως να ανήκει στα μητρόσχημα σπήλαια της Ελλάδος, που απαντώνται εν αφθονία, σε Θράκη και Κρήτη, με ιδιαιτέρα λατρεία της Μεγάλης Μητέρας Θεάς, της γονιμότητος…
Οι πρώτες ενδείξεις
ανθρώπινης παρουσίας κοντά στον Άγιο Ματθαίο, είναι λίθινα εργαλεία και
αντικείμενα, που χρονολογούνται 30.000 - 10.000 χρόνια πριν από σήμερα. Την
εποχή εκείνη η στάθμη των θαλασσών ήταν πολύ χαμηλότερη (130 μ. – 150 μ. κάτω
από το σημείο που είναι σήμερα), η Κέρκυρα ήταν χερσόνησος της Ηπείρου, δεν
ήταν νησί, αλλά συνδεδεμένη με την ηπειρωτική Ελλάδα. (Ο χωρισμός από την
Ήπειρο έγινε κατά την νεολιθική περίοδο (10.000 - 8.000 πριν) όταν, με το λυώσιμο
των πάγων, η στάθμη της θάλασσας ανέβηκε. - ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: Γ. Λεκάκης "ΗΠΕΙΡΟΣ, η γωνιά που πέτρωσε στο 5".
Η ελληνική ονομασία του Αλικουνάς διασώζει αυτό το... αλός κούνημα!!! [Η δασεία της αλός έγινε h κι έτσι οι ξένοι το ορθογραφούν Halikounas] - σχετικό τοπωνύμιο ο Αλικανάς Ζακύνθου.
Η γκράβα / γράβα (σπήλαιο) είναι
δίστομο οριζόντιο σπήλαιο, χωρίς διάκοσμο, με άνοιγμα 20 μ. και ύψος 13 μ. Ήταν
ορμητήριο κυνηγών-τροφοσυλλεκτών.
Ήταν πολύ κοντά στην μεγάλη
πηγή του Γαρδικίου. Είναι μια βραχώδης στέγη (βραχοσκεπή) της οποίας η οροφή
έχει υποστεί σταδιακή διάβρωση από τεράστιες βροχοπτώσεις. Το σπήλαιο κατέχει
καίρια θέση, εποπτεύοντας τα γύρω πεδινά και τα νερά των πηγών του Γαρδικίου. Το
σπήλαιο ευρίσκεται σε υψόμετρο 50 μ. πάνω από την θάλασσα. Μεταξύ άλλων,
ανακαλύφθηκε όροφος κατοίκησης, που χρονολογείται στα τελευταία στάδια της
Ανώτερης Παλαιολιθικής εποχής (γύρω στο 20.000 π.Χ.). Κατά τις ανασκαφές ευρέθησαν
επίσης εργαλεία από πυριτόλιθο, οστά ζώων, υπολείμματα από θηρευμένα ζώα, όπως
από κάπρους, ζαρκάδια και ελάφια, οστέινες χάντρες, έναν διάτρητο κυνόδοντα ελαφιού,
και δύο πλακάκια και μία κροκάλα με υπολείμματα ώχρας. Η έρευνα έδειξε ότι η
κατεργασία των εργαλείων γινόταν εντός του σπηλαίου. Τα ευρήματα τοποθετούνται
χρονολογικά στην Ανώτερη Παλαιολιθική περίοδο, δηλαδή στα 20.000 - 13.000
χρόνια πριν από σήμερα, με βάση τα τεχνικά και τυπολογικά χαρακτηριστικά τους.
Στη ΝΑ. είσοδό του παρατηρούνται
μεγάλες καταπτώσεις βράχων. Υποδηλώνουν μεγαλύτερη έκταση του σπηλαίου κατά το
παρελθόν.
Στην Γράβα Γαρδικίου ζούσαν ζώα
που προέρχονται από τις οικογένειες των ελαφιδών, των ιππιδών, των βοοειδών, των
συιδών (αγριόχοιρων) και σαρκοφάγων ζώων. Η παρουσία τους συμβαδίζει, εν
πολλοίς, με τις γεωλογικές ενδείξεις, σύμφωνα με τις οποίες, κατά τις
τελευταίες παγετώδεις περιόδους, η Κέρκυρα ήταν ενωμένη με την αντικρυνή στεριά
της Ηπείρου. Επομένως, η έλευση των μεγαλύτερων ζώων στο νησί ήταν ανεμπόδιστη.
Την διατροφή των κατοίκων του
σπηλαίου εκείνη την εποχή συμπλήρωναν πτηνά και άλλα μικρότερα είδη.
Το σπήλαιο είναι πολύ κοντά
στο μετέπειτα βυζαντινό φρούριο του Γαρδικίου.
Το σπήλαιο ανασκάφηκε το 1965 - 1966 από τον καθηγητή Αυγ. Σορδίνα (βλ. «INVESTIGATIONS OF THE PREHISTORY OF CORFU DURING 1964-1966»).
Τα ευρήματα των ανασκαφών αυτών βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κέρκυρας.
Θα χρειαστείτε 5 λεπτά μόνο πεζοπορία
σε ευδιάκριτο μονοπάτι, εντός ελαιώνος (στον δρόμο προς Πρασούδι). Η είσοδος θα
είναι στα δεξιά, και μπορείτε με προσοχή να ανεβείτε έως το τελικό επάνω μέρος
του σπηλαίου. Ακόμη στάζει νερό σε μερικά σημεία... Αλλά θέλει προσοχή και
κατάλληλα υποδήματα…
ΠΗΓΗ: Corfuland, corfugreece. Σπηλαιολογική Κερκύρας. Γ. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 7.3.2019.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook