ΦΛΟΥΡΕΝΤΖΑ ΚΑΡΥΟΥ ΕΞ ΑΥΓΟΡΟΥ
(*): Μια Ελληνίδα Μάνα!
Στις 2 Σεπτεμβρίου έδωσε στον
Αγώνα για την Ένωση τον γιο της Ανδρέα Κάρυο στον Αχυρώνα Λιοπετρίου!
Στις 28 Οκτωβρίου 1958 τον
γιο της Γεώργιο.
Και το 1974 τον εγγονό της
Καταδρομέα Νικηφόρο Κάρυο!
Η Φλουρεντζού έγραψε πολλά
ποιήματα.
Από μνήμης παραθέτω δύο:
«Κάθε σαράντα τζ´ έναν γιο διώ[1] εις την
πατρίδω,
μακάρι η θυσία τους να φέρει Ελευθερία»!
Κι ακόμη:
«τούτη δουλειά π´ αρκέψαμε[2] θα
κρατηθεί αιώνια,
τζ´ αν δεν κανίσουν τα παιθκιά[3], ας πάσει[4] τζαι τ´ αγγόνια»…
ΠΗΓΗ: Ελ. Θεοχάρους, 25.10.2022. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 26.10.2022.
ΣΧΟΛΙΟ Γ. Λεκάκη:
Το Αυγόρου (και όχι Αβγόρου),
είναι δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Αγίας Νάπας, στην νοτιοδυτική Επαρχία
Αμμοχώστου, κοντά στον Φρέναρο, την Σωτήρα, το Λιοπέτρι, την Ορμήδεια, το
Δασάκι Άχνας, την Ξυλοφάγου, κ.ά. Κύρια πηγή γεωργίας και κτηνοτροφίας για την
Αμμόχωστο, γνωστό για την καλλιέργεια μιας ποικιλίας πατάτας[5], αλλά
και για τα αρτοσκευάσματά του, το κριθάρι, τα καρότα, τα λαχανικά, τις χαρουπιές,
τις ελιές και τα οπωροφόρα δένδρα, στο γόνιμο έδαφός του.
Σήμερα, στο χωριό Αυγόρου,
μπορείτε να ιδείτε:
- Πάρκο Πεσόντων και
Αγνοουμένων του πολέμου του 1974.
- Μνημείο Ηρώων Ε.Ο.Κ.Α. 1955-1959:
Βρίσκεται στα ανατολικά του χωριού στο κύριο δρόμο Αυγόρου – Λιοπέτρι.
Δημιουργήθηκε το 1985, με την πρωτοβουλία των αγωνιστών της Ε.Ο.Κ.Α 1955-1959,
της κοινότητας του Αυγόρου. Ανεγέρθηκε στον τόπο της θυσίας του πρώτου πεσόντα-μέλους
της οργάνωσης της Ε.Ο.Κ.Α., του Μόδεστου Παντελή, από το Λιοπέτρι, ο οποίος
σκοτώθηκε από ηλεκτροπληξία, στην προσπάθεια του να κόψει ένα από τα ηλεκτρικά
καλώδια υψηλής τάσης που περνούσε από τη συγκεκριμένη περιοχή. Ο επισκέπτης,
αφού διαβεί ένα δρομάκι με 111 πανύψηλα κυπαρίσσια, θα αντικρύσει δεξιά και
αριστερά των προπυλαίων έξι μαρμάρινες πλάκες. Στην πρώτη μπορεί να διαβάσει,
για τις βασικές αρχές που είχαν τεθεί για τη δημιουργία του μνημείου, στην
δεύτερη για τους συντελεστές δημιουργίας του μνημείου, στην τρίτη και την
τέταρτη την ιστορική αναδρομή της Κύπρου από το 6020 π.Χ. [σ.σ.: Αν και έχει αποδειχθεί ότι η ιστορία της Κύπρου είναι πολύ αρχαιότερη] μέχρι το 1974 μ.Χ.
και τέλος στην πέμπτη και την έκτη για την θεμελίωση και τα αποκαλυπτήρια του
μνημείου από τον τότε υπουργό Οικονομικών και μετέπειτα Διοικητή της Κεντρικής
Τράπεζας κ. Χριστόδουλο Χριστοδούλου. Ο επισκέπτης προχωρώντας προς το κυρίως
Μνημείο, αντικρύζει σε μπρούντζινες πλάκες τα στοιχεία των 238 ηρωομαρτύρων, οι
οποίοι έπεσαν μαχόμενοι για την Ελευθερία της πατρίδας, ενώ στο εσωτερικό του
Τύμβου μπορεί να θαυμάσει τις 108 μορφές ηρώων του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα
της Ε.Ο.Κ.Α. Στο σημείο του Μνημείου έχει ανεγερθεί παρεκκλήσι, το οποίο
συμβολικά έχει αφιερωθεί στον Πρωτομάρτυρα Άγιο Στέφανο, στον Πρωτόκλητο
Απόστολο Ανδρέα και στον Μόδεστο, πατριάρχη Ιεροσολύμων, εις μνήμην του πρωτομάρτυρα
του αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α., Μόδεστου Παντελή. Στον χώρο του μνημείου και της
εκκλησίας έχουν τοποθετηθεί 4 ξύλινοι πάσσαλοι, που παραπέμπουν στην εποχή του
1955 και οι όποιοι υπενθυμίζουν στον επισκέπτη τον τρόπο δράσης και θυσίας του
ήρωα Μόδεστου Παντελή.
- Μνημείο Ελευθερίας: Βρίσκεται
στο κέντρο του χωριού, σε κοντινή απόσταση από τον ΙΝ Αγίων Αποστόλων Πέτρου
και Παύλου. Ανεγέρθηκε την δεκαετία του 1980, στην μνήμη όλων όσων κατάγονταν
από την κοινότητα του Αυγόρου και έπεσαν μαχόμενοι για την ελευθερία της
Κύπρου, είτε κατά τον απελευθερωτικό αγώνα 1955-1959 εναντίον των Άγγλων
αποικιοκρατών, είτε κατά την τουρκική εισβολή του 1974.
- Εθνογραφικό Μουσείο Αυγόρου
– Ίδρυμα Πιερίδη (Λεωφόρος Καρύων 52): Η Κοινότητα στο πλαίσιο των προσπαθειών
της για διατήρηση, προστασία και προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου
αγόρασε και ανακαίνισε την οικία Κούτρα σπάνιο δείγμα παραδοσιακής
αρχιτεκτονικής της περιοχής το οποίο ονομάστηκε Εθνογραφικό Μουσείο Αυγόρου –
Ίδρυμα Πιερίδη και εγκαινιάστηκε στις 25 Οκτωβρίου 2002. Βρίσκεται στο κεντρικό
δρόμο που διασχίζει το χωριό και είναι επηρεασμένη από το λαϊκό μεσαορίτικο
τρόπο δόμησης της εποχής. Αποτελείται από δύο ορόφους. Στο ισόγειο υπάρχουν 6
διαφορετικοί χώροι: ο σταύλος, ο αχυρώνας, το δίχωρο, το σώσπιτο, το δωμάτιο με
σέντε και το μαγειρκό (η κουζίνα). Στον επάνω όροφο, ο οποίος υπήρχε μόνο σε
σπίτια ατόμων με κάποια οικονομική άνεση για την εποχή, υπάρχουν δύο
υπνοδωμάτια και ο ηλιακός. Στην μεγάλη εξωτερική αυλή του οικήματος
παρουσιάζονται εκθέματα που σχετίζονται με την υπαίθρια καθημερινή ζωή των
Κυπρίων αγροτών, όπως ο ανεμόμυλος για την άντληση νερού από πηγάδι, πηγάδι,
δεξαμενή για την αποθήκευση του νερού και καρότσα για αγροτικές εργασίες.
Και τις εκκλησίες:
- Άγιου Γεωργίου Τερατσιώτη: Βρίσκεται στα δυτικά του Αυγόρου σε απόσταση περίπου 2 χλμ. από το κέντρο του χωριού. Πρόκειται για μονόκλιτη εκκλησία με έντονη γοτθική επίδραση και πολύπλευρο τρούλλο. Είναι πιθανόν μέρος του εξωκκλησιού να γκρεμίστηκε αφού υπάρχουν προεξοχές που μοιάζουν με συνέχεια του ναού. Σύμφωνα με τον μελετητή Τζέφρυ είναι κτίσμα του 16ου αιώνα. Ακριβώς απέναντι από την κύρια είσοδο υπάρχει μια τοιχογραφία του αγίου Γεωργίου. Στο μεθόριο ουρανού και γης, δηλαδή θόλου και εδάφους υπάρχει η τοιχογραφία της Πλατυτέρας. Σχετικά με την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Τερατσιώτη υπάρχουν διάφορες παραδόσεις, μια από αυτές θέλει ένα καλόγερο να μελετά την Αγία Γραφή στην περιοχή που σήμερα είναι κτισμένο το εξωκκλήσι. Ο διάβολος όμως τον έτρεχε από πίσω και τον ενοχλούσε. Ο καλόγηρος τότε τον έπεισε να ασχοληθεί με το ξερρίζωμα μιας χαρουπιάς. Μέχρι ο διάβολος να τελειώσει με το ξερρίζωμα της χαρουπιάς ο καλόγηρος είχε απομακρυνθεί από την περιοχή. Αργότερα επέστρεψε και έκτισε το εξωκλήσι. Σήμερα το εξωκκλήσι του Αγίου Γεωργίου του Τερατσιώτη είναι ένας τόπος αναψυχής που προσφέρει ηρεμία και χαλάρωση σε κάθε επισκέπτη, με πολλά δέντρα και πουλιά που βρίσκονται εκεί. Βρίσκεται κοντά στο κέντρο του χωριού, με αρχιτεκτονική τρίκλιτης εκκλησίας με έναν τρούλο στο μεσαίο κλίτος, η οποία στα ανατολικά καταλήγει σε τρεις αψίδες ημικυκλικές. Είναι κτίσμα των τελών του 19ου αιώνα, πλήρως αγιογραφημένη με εντυπωσιακό ξυλόγλυπτο τέμπλο.
- Αγίων Αποστόλων Πέτρου και
Παύλου: Σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων στο χώρο της εκκλησίας ήταν παλαιά
κτισμένο ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στους Αγίους Τιμόθεο και Μαύρα, το οποίο για
άγνωστους λόγους κατεδαφίστηκε. Παρ’ όλα αυτά, η εκκλησία που κτίστηκε
αφιερώθηκε στους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο. Το γεγονός αυτό σύμφωνα με την
παράδοση προκάλεσε την… δυσαρέσκεια των Αγίων και έτσι το 1990 κτίστηκε στο
προαύλιο της εκκλησίας ένα μικρό παρεκκλήσι αφιερωμένο στους Αγίους Τιμόθεο και
Μαύρα!
- Κοιμήσεως της Θεοτόκου: Βρίσκεται
στο κέντρο του χωριού σε απόσταση περίπου 100 μ. από τον ΙΝ Αποστόλων Πέτρου
και Παύλου. Είναι εκκλησία των Παλαιοημερολογιτών. Κτίστηκε το 1953 σε τεμάχιο
που παραχώρησε ο παπα-Περικλής και με εισφορές από κάτοικους Παλαιοημερολογίτες
της Κοινότητας.
............................................
ΠΗΓΗ: Κοινότητα Αυγόρου, Γ. Λεκάκης «Τάματα και αναθήματα», 2000. Γ΄. Λεκάκης «Σύγχρονης Ελλάδος περιήγησις».
[1] Διώ = δίνω
[2] Αρκέψαμε = αρχίσαμε
[3] Παιθκιά = παιδιά.
[4] Πάσει = πάει, πέσει
[5] Για χάρη της γίνεται το Παγκύπριο Φεστιβάλ Πατάτας! Με
εναλλακτικές και παραδοσιακές συνταγές με βάση την πατάτα.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook