Του Γιώργου Λεκάκη
Οι έρευνες
σχετικά με την έναρξη της ανθρώπινης εγκατάστασης στην δυτική Ευρασία δείχνουν
ότι υπάρχουν περίπου 10 τοποθεσίες, που χρονολογούνται πριν 1.000.000 χρόνια και
πάνω, πριν από σήμερα:
- 1.700.000
χρόνια στο Dmanisi (Καύκασος),
- 1.600.000 – 1.400.000
χρόνια στην Kozarnika (*) στην ΒΔ. Βουλγαρία / Βαλκάνια / αρχαία Θράκη,
- 1.600.000 –
1.000.000 χρόνια στο Piro Nord, το Monte Poggiolo και το Cerpano στην ιταλική
χερσόνησο,
- 1.400.000 χρόνια
στο Orce (Γρανάδας, Ισπανίας),
- 1.200.000 -
1.100.000 χρόνια στο Sima del Elefante (Ισπανία),
- 1.000.000 χρόνια στο Vallonet και το Lunery στην Γαλλία.
......................................................
ΣΧΟΛΙΟ Γ.
Λεκάκη:
Η έρευνα
δημοσιεύθηκε το 2010. Έκτοτε ευρέθησαν κι άλλα, και πολύ αρχαιότερα απ’ αυτά
που αναφέρονται στην έρευνα αυτή, και πέρασαν στην διεθνή επιστημονική
βιβλιογραφία, όπως λ.χ. στην 10.000.000 χρόνων
στην Μακεδονία, 7.000.000 την Θράκη και την Αττική, 5.500.000 χρόνων στην
Κρήτη, κ.α.
..........................................................
(*) Το
σπήλαιο Kozarnika ή Peshtera Kozarnika («σπήλαιο της κατσίκας») / Zhivanina
Dupka πιθανότατα διατηρεί τις αρχαιότερες ενδείξεις ανθρώπινης συμβολικής
συμπεριφοράς και τα πρώτα ευρωπαϊκά σύνολα πυριτόλιθου περιόδου Gravette.
Ευρίσκεται 2,2
χλμ. δυτικά-νοτιοδυτικά του χωριού Gara Oreshets, στον δρόμο προς το
Belogradchik και 6 χλμ. από την πόλη αυτή, στην δυτική Stara Planina του Δίμοβου, στην περιοχή Vidin, κοντά στην παραδουνάβια πεδιάδα. (Σε κοντινή
απόσταση βρίσκεται και το σπήλαιο Veneza). Ανοίγει προς τα νότια, στα 85 μ. επάνω
από την κοιλάδα. Με μήκος 210 μ. είναι ένα από τα μικρού μεγέθους σπήλαια στην
καρστική περιοχή Belogradchick.
Μελέτες κατά την διάρκεια δύο δεκαετιών απεκάλυψαν σε αυτό 21 γεωλογικά στρώματα, που περιείχαν (από κάτω προς τα πάνω) αρχαιολογικά συμπλέγματα
- της Πρώιμης Κάτω Παλαιολιθικής (στρώματα 13 - 11α),
- της Μέσης Παλαιολιθικής (στρώματα 10β - 9α),
- της Πρώιμης Ανώτερης Παλαιολιθικής (στρώματα 6/7),
- μια ακολουθία μιας πρωτότυπης παλαιολιθικής βιομηχανίας λεπίδων με κομμάτια που οι μελετητές ονόμασαν Kozarnikian (στρώματα 5c - 3a),
- Πρώιμη Νεολιθική,
- Ύστερη Εποχή του Χαλκού,
- Μεσαιωνική και
- Ύστερη μεσαιωνική
περίοδο!
Το αρχαιολογικό
έργο του σπηλαίου Kozarnika ξεκίνησε το 1984. Από το 1996, διευθύνεται από τον Καθηγητή
Nikolay Sirakov (Αρχαιολογικό Ινστιτούτο και Μουσείο Βουλγαρικής Ακαδημίας
Επιστημών, Σόφια Βουλγαρίας) και τον δρ. Jean-Luc Guadelli (του Εθνικού Κέντρου
Επιστημονικής Έρευνας, Μπορντώ Γαλλίας).
Τότε (1996),
οι αρχαιολογικές ανασκαφές στο σπήλαιο, απεκάλυψαν έναν πολιτισμό της Ύστερης
Παλαιολιθικής (37.000 – 34.000 χρόνια πριν από σήμερα), ο οποίος όμως διέφερε
σημαντικά από τα σύγχρονά του ευρήματα, στα σπήλαια «Σκοτεινή Τρύπα» και «Κυρίου Βάκχου / Bacho Kiro», δείχνοντας ομοιότητες με πολιτισμούς, οι οποίοι όμως
διαδόθηκαν στην Δυτική Ευρώπη αρκετές χιλιετίες αργότερα…
Στα στρώματα
του εδάφους, που χρονολογούνται στα 1,6 - 1,4 εκατομμύρια χρόνια πριν από
σήμερα (χρονολόγηση με παλαιομαγνητισμό, δηλ. την αντιστροφή στο μαγνητικό
πεδίο της Γης) και αναλύσεις τόσο της πανίδας όσο και της χλωρίδας),
οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα ανθρώπινο δόντι, που θεωρείται του αρχαιότερου ανθρώπου
(Homo erectus / Homo ergaster), στην Ευρώπη, έξω από την περιοχή του Καυκάσου! Αλλά
και παλαιολιθικά σύνολα, που ανήκουν σε μια «βιομηχανία» μη Αυχελαίου πυρήνα
και κομμένα οστά, που μπορεί να είναι το αρχαιότερο παράδειγμα ανθρώπινης
συμβολικής συμπεριφοράς! (ΑΝΑΤΡΟΠΗ: Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, η
ικανότητα συμβολικής σκέψης δεν εμφανίστηκε στον Homo sapiens πριν από 50.000 χρόνια!!!).
Τα ευρήματα
από τα στρώματα της Μέσης Παλαιολιθικής περιόδου (πυρήνες και πλευρικές ξύστρες
Levallois των Ανατολικών Βαλκανίων καθώς και σημεία Levallois και Le Moustier
των Ανατολικών Βαλκανίων), μάλλον διπρόσωπα / δίκοπα, που χρονολογούνται από
300.000 - 50.000 χρόνια πριν από σήμερα, αποδεικνύουν την παρουσία ομάδων
κυνηγών, πιθανώς του Homo neanderthalensis. Τα ανώτερα παλαιολιθικά στρώματα,
αποτελούνται από συνάθροιση πυριτόλιθου από το αρχαιότερο ευρωπαϊκό σύμπλεγμα γραβέτιας,
που χρονολογείται 43.000 - 39.000 χρόνια πριν από σήμερα και ανήκει στον Homo
sapiens.
Νέα επιτόπια
έρευνα από το 2015, οι ερευνητές άρχισαν να διερευνούν την φύση και τον αντίκτυπο
που είχε η παλαιοανθρώπινη παρουσία στην τοπική πανίδα. Στα ιζήματα του Ύστερου
Πλειστόκαινου (Βούρμια περίοδος 80.000 - 19.000 χρόνων) ο παλαιο-ορνιθολόγος
καθηγητής Zlatozar Boev εντόπισε 43 είδη πτηνών, από υπολείμματα οστών, εκ των
οποίων η πέρδικα (Perdix paleoperdix), ενώ άλλα 4 έχουν εξαφανιστεί από την
σύγχρονη χώρα: Λυροπετενός (Tetrao tetrix), αγριοπετεινός (Lagopus lagopus),
χιονοκουκουβάγια (Bubo scandiacus) και κοκκινοκαλιακούδα (Pyrrhocorax
pyrrhocorax). Τα πουλιά του Πλειστόκαινου από το σπήλαιο παρέχουν εξαιρετικά
παραδείγματα της λεγόμενης «μεικτής πανίδας», που περιέχει είδη, που πλέον δεν
ζουν μαζί πουθενά στην Ευρώπη!
Σήμερα ένα (απότομο
είναι αλήθεια) ανηφορικό μονοπάτι περίπου 250 μ. σε βγάζει μέχρι την σπηλιά...
ΠΗΓΗ: Sirakov et al. «An
ancient continuous human presence in the Balkans and the beginnings of human
settlement in western Eurasia: A Lower Pleistocene example of the Lower
Palaeolithic levels in Kozarnika cave (North-western Bulgaria)», Quaternary International, vol. 223-224, σελ. 94-106, 2010.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Дамянов М. „Балканският маршрут“, National Geographic Βουλγαρίας, б р. 3 (5), Μάρτ. 2006.
- Guadelli J.-L., N. Sirakov, et al. «Une séquence du
Paléolithique inférieur au Paléolithique récent dans les Balkans: la grotte
Kozarnika à Orechets (nord-ouest de la Bulgarie)», στο Données récentes sur les modalités de peuplement et
sur le cadre chronostratigraphique, géologique et paléogéographique des
industries du Paléolithique inférieur et moyen en Europe, Molines, N., Moncel,
M.-H. et Monnier, J.-L., (dir.), BAR International Series 1364, Actes du
Colloque International de Rennes, 22-25.9.2003, σελ. 87-103, 2005.
- Higham Th. «Bulgaria fieldwork 2016», Palaeochron, 28.8.2016.
- Rincon P. «Early human marks are "symbols"»,
BBC News, 16.3.2004.
- Tsanova, T. «Les débuts du Paléolithique supérieur
dans l’Est des Balkans. Réflexion à partir de l’étude taphonomique et
techno-économique des ensembles lithiques des sites de Bacho Kiro (couche 11),
Temnata (couches VI et 4) et Kozarnika (niveau VII)», Université de Bordeaux 1,
Thèse de Doctorat, 545 σελ., 2006.
ΚΑΙ:
- Dig Spotlight: The Kozarnika Cave, Archaeological Digs,
Μάρτ. 15, 2005.
- The Retouchers from the Gravettian Levels in Kozarnika
Cav, στο Humanities and Social
Sciences / Archaeology and Prehistory, 2016.
- Kozarnika cave, VDCCI BG, 2016.
- „Голяма енциклопедия България“, БАН, т. 6 (ЗНА-КРУ),
ИК „Труд“, Σόφια, 2012.
- Βλ. και Aguirre και Carbonell, 2001. Carbonell et al., 2008. Shchelinsky et al., 2010.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook