Ως ΕΚΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ το υπουργείο Πολιτισμού
επέλεξε από το Αρχαιολογικό Μουσείο
Βραυρώνας Αττικής, ένα χάλκινο ξίφος, που χρονολογείται
στην Πρώιμη Μυκηναϊκή περίοδο (1500 - 1400 π.Χ.).
Είναι
θραυσμένο σε τρία τμήματα. Είχε αρχικό
μήκος περί τα 40 εκατ.
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 14.11.2022.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο
Βραυρώνας
Της αρχαιολόγου Βασιλικής Σκαράκη
Το Αρχαιολογικό Μουσείο
Βραυρώνας βρίσκεται σε απόσταση μόλις 200 μ. από τον αρχαιολογικό χώρο του Ιερού
της Βραυρωνίας Αρτέμιδος, ενός από τα σημαντικότερα αρχαία ιερά της Αττικής.
Στη νέα μόνιμη έκθεση, προβάλλονται σύμφωνα με τις σύγχρονες μουσειολογικές και
μουσειογραφικές μεθόδους τα πλούσια και ποικίλα ευρήματα από την ανασκαφή του
ιερού της Βραυρώνας, καθώς και αρχαιότητες από την ευρύτερη περιοχή της
Μεσογαίας. Στην έκθεση παρουσιάζονται η ιστορία της Βραυρώνας (προϊστορικοί
οικισμοί και αρχαίος δήμος Φιλαϊδών), τα μνημεία του ιερού της Αρτέμιδας και
της ευρύτερης περιοχής της Βραυρώνας, οι παραδόσεις που σχετίζονται με την
ίδρυση του ιερού, η λατρεία και οι ιδιότητες της θεάς, καθώς και η ιστορία της
Μεσογαίας μέσα από την παρουσίαση των ανασκαφικών ερευνών σε αντιπροσωπευτικούς
δήμους της. Ο εκθεσιακός χώρος αναπτύσσεται σε ένα επίπεδο και περιλαμβάνει τον
προθάλαμο, πέντε αίθουσες και ένα αίθριο.
Στο Mουσείο στεγάζονται
επίσης, οι αποθήκες φύλαξης των αρχαιοτήτων και τα εργαστήρια συντήρησης
μετάλλινων, κεραμικών και λίθινων ευρημάτων.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Βραυρώνας χτίστηκε το 1962 στους νοτιοανατολικούς πρόποδες του λόφου, σε απόσταση 200 μ. περίπου από τον αρχαιολογικό χώρο, σύμφωνα με τα σχέδια του αρχιτέκτονα Γ. Φωτιάδη. Τα εγκαίνιά του πραγματοποιήθηκαν στις 25 Μαΐου 1969. Έκτοτε, αποτελεί ένα από σημαντικότερα μουσεία της Αττικής, που στεγάζει όχι μόνο το εντυπωσιακό υλικό από τις συστηματικές ανασκαφές του ιερού της Βραυρώνας, αλλά και από την ευρύτερη περιοχή της Μεσογαίας. Η πρώτη έκθεση οργανώθηκε από τον τότε Γενικό Έφορο Αρχαιοτήτων Ι. Κοντή, την Έφορο Β. Φιλιππάκη και τον καθηγητή Π. Θέμελη. Με πόρους του Γ΄ ΚΠΣ (Ε.Π. Πολιτισμός) εκσυγχρονίστηκαν οι υποδομές του κτηρίου και η εκθεσιακή δομή του αναδιαρθρώθηκε πλήρως. Ο σχεδιασμός της επανέκθεσης του 2007 – 2009 έγινε από τις αρχαιολόγους: Ιωάννα Δρακωτού, Ελένη Μεθοδίου, Βασιλική Σκαράκη, τους αρχιτέκτονες Γ. Χατζηγώγα (καθηγητής Αρχιτεκτονικής ΑΠΘ) και Π. Γούλιαρη.
Των αρχαιολόγων Βασιλικής Σκαράκη, Ελένης Ανδρίκου, Ανθής Ντόβας
Στον προθάλαμο του
Αρχαιολογικού Μουσείου παρουσιάζεται η ιστορία των ανασκαφών στο ιερό της
Αρτέμιδος στη Βραυρώνα (1948 - 1963) και οι εργασίες για την αναστήλωση της
Στοάς, του μεγαλύτερου και καλύτερα διατηρημένου κτηρίου που ήλθε στο φως.
Στην αίθουσα 1 προβάλλονται διαχρονικά οι οικισμοί, που οργανώθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Βραυρώνας από τα προϊστορικά χρόνια έως τη συγκρότηση του αρχαίου δήμου των Φιλαϊδών, θρησκευτικό κέντρο του οποίου υπήρξε το ιερό της Αρτέμιδος. Οι οικισμοί στο Πούσι - Καλογέρι, στον Πύργο Βραυρώνας, στον παραθαλάσσιο λόφο της Βραυρώνας και το μυκηναϊκό νεκροταφείο στο λόφο Λαπούτσι δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα της προϊστορικής εποχής από το τέλος της Νεολιθικής Εποχής έως την Ύστερη Εποχή του Χαλκού (6η – 2η χιλιετία π.Χ.). Από τον δήμο των Φιλαϊδών εκτίθενται αρχαία από το μικρό αρχαϊκό ιερό στο λόφο του Αγίου Δημητρίου και από τα νεκροταφεία της Καψάλας και του Καράμπαμπα. Στην ίδια αίθουσα παρουσιάζονται τα μνημεία του ιερού της Βραυρώνας, που χρονολογούνται στον 5ο αι. π.Χ.:
- ο δωρικός Ναός της Αρτέμιδος,
- η Στοά,
- το Ηρώο της Ιφιγένειας και η Ιερά Οικία, που οικοδομήθηκαν στους βόρειους πρόποδες του λόφου, εκεί που κατά τον ανασκαφέα υπήρχε το αναφερόμενο στις πηγές «Κενήριον Ιφιγένειας»,
- η πώρινη τετράγωνη οριζόντια γέφυρα, καθώς επίσης και
- ο μεταβυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου (15ος αι. μ.Χ.).
Εκτίθενται επίσης ευρήματα από μνημεία της ευρύτερης περιοχής, την
παλαιοχριστιανική βασιλική και το μεσαιωνικό Πύργο Βραυρώνας, καθώς και από τα
γειτονικά ιερά του αρχαίου δήμου των Αλών Αραφηνίδων (Ναός Αρτέμιδος Ταυροπόλου
και μικρό ιερό παραλίας στην Αρτέμιδα / Λούτσα).
Στην αίθουσα 2 αναπτύσσονται
ενότητες σχετικά με την ίδρυση του ιερού της Αρτέμιδος, τα λατρευτικά δρώμενα
προς τιμήν της θεάς και οι ιδιότητες με τις οποίες προβάλλεται η Άρτεμις στη
Βραυρώνα. Σημαντικότερα εκθέματα είναι: Το μαρμάρινο «Ανάγλυφο των Θεών», το
οποίο συμπυκνώνει εικονογραφικά τον μύθο της ίδρυσης του ιερού, τα αναθηματικά
ανάγλυφα του 5ου και 4ου αι.π.Χ. με πομπές οικογενειών, που ετοιμάζονται να
πραγματοποιήσουν θυσία, μαρμάρινα άκρα από τα ακρόλιθα λατρευτικά αγάλματα της
Αρτέμιδος, τα οποία σύμφωνα με τις επιγραφές έφεραν πραγματικά ενδύματα και οι
κρατηρίσκοι, τελετουργικά αγγεία συνδεδεμένα με τη λατρεία της Αρτέμιδος.
Εκτίθενται επίσης πήλινοι
αναθηματικοί πίνακες, πήλινα ειδώλια και αγγεία που εικονίζουν την Αρτέμιδα με
διάφορες ιδιότητές της ως Άρτεμι-Εκάτη, ως Ταυροπόλο και ως Κυνηγέτιδα και
Προστάτιδα των Ζώων. - ΔΙΑΒΑΣΤΕ επίσης: Γ. Λεκάκη "Τα επίθετα της θεάς Αρτέμιδος".
Στην αίθουσα 3 εκτίθενται τα
πολυάριθμα αγαλμάτια μικρών αγοριών και κοριτσιών, καθώς η Άρτεμις ήταν θεά
προστάτιδα του τοκετού και των παιδιών. Οι γονείς αφιέρωναν τα αγαλματίδια για
να ευχαριστήσουν ή να παρακαλέσουν τη θεά να προστατέψει τα παιδιά τους, ενώ τα
παιχνίδια (σπόνδυλοι ψαριών, αστράγαλοι, ζάρια, μικρογραφικά αγγεία,
πλαγγόνες), αποτελούσαν αφιερώματα των παιδιών στη θεά.
Στην αίθουσα 4 παρουσιάζονται
αφιερώματα-προσωπικά αντικείμενα των γυναικών προς τη θεά με αφορμή το γάμο
τους ή τη γέννηση των παιδιών τους: πυξίδες, μεταξύ των οποίων λίθινες και
ξύλινες, που χρονολογούνται από τον 9ο έως τον 4ο αι. π.Χ. και προορίζονταν για
τη φύλαξη ειδών καλλωπισμού και κοσμημάτων, αρωματοδοχεία, κυρίως ληκύθια και
αλάβαστρα του 6ου και του 5ου αι.π.Χ., κοσμήματα και χάλκινα κάτοπτρα, με
χαρακτηριστικότερο το ενεπίγραφο κάτοπτρο της Ιππύλας.
Η Άρτεμις προβάλλεται στη
συνέχεια ως προστάτιδα της χειροτεχνίας και της υφαντικής, με την έκθεση του
μαρμάρινου αναθηματικού αναγλύφου με την Αρτέμιδα «νήθουσα», καθώς και άλλων
αντικειμένων που συνδέονται με την υφαντική, όπως πήλινων αγνύθων, σφονδυλιών
και επινήτρων. Με την ιδιότητα της Αρτέμιδος ως προστάτιδας των γυναικών, του
γάμου και της οικογενειακής ζωής σχετίζεται και η αφιέρωση αγγείων συνδεδεμένων
με τον γάμο, γαμικών λεβήτων και λουτροφόρων και επίσης μαρμάρινων αγαλματίων
νεαρών γυναικών και ανδρών του 4ου αι.π.Χ.
Ξεχωριστή θέση κατέχουν τα
μοναδικά ξύλινα αναθήματα από το Ιερό της Βραυρώνας, μεταξύ των οποίων
περιλαμβάνονται ειδώλια, αγγεία και τεμάχια επένδυσης επίπλων. Στο κέντρο της
ίδιας αίθουσας δεσπόζει ο μεγάλος μαρμάρινος κυλινδρικός βωμός του τέλους του
4ου αι. π.Χ., που απεικονίζει την υποδοχή του Διόνυσου ως φιλοξενούμενου θεού
στο ιερό της Βραυρωνίας Αρτέμιδος.
Στην προτελευταία προθήκη της
αίθουσας 4 περιλαμβάνονται πινάκια, αγγεία συμποσίου (υδρίες, κρατήρες,
κύλικες) και λυχνάρια, τα περισσότερα από τα οποία είχαν χρησιμοποιηθεί για το
φωτισμό του ιερού, ενώ άλλα είχαν πιθανώς προσφερθεί ως αναθήματα, όπως το
μεγάλο μαρμάρινο λυχνάρι του 7ου αι. π.Χ. Στην τελευταία ενότητα της αίθουσας 4
περιλαμβάνεται μεγάλος αριθμός από τα γυναικεία ειδώλια που αφιέρωναν οι
γυναίκες στη θεά από τον 7ο έως τον 4ο αι. π.Χ. Παρουσιάζονται οι πιο
χαρακτηριστικές κατηγορίες, από τα αρχαϊκά σανιδόμορφα έως τις χαριτωμένες
«ταναγραίες». Ξεχωριστή ομάδα αποτελούν τα ανθρωπόμορφα πήλινα αγγεία (6ος –
4ος αι. π.Χ.).
Η αίθουσα 5 είναι αφιερωμένη στην ιστορία των αρχαίων δήμων και περιοχών της Μεσογαίας εκτίθενται:
- επιτύμβια μνημεία και ευρήματα από την Παιανία,
- αρχαιότητες προϊστορικών και ιστορικών χρόνων από την περιοχή του Κορωπίου και τους αρχαίους δήμους των Λαμπτρών και της Όης,
- αντιπροσωπευτικά εκθέματα από τις ανασκαφές του αρχαίου Μυρρινούντος (σημερινή Μερέντα Μαρκοπούλου),
- από το υστερομυκηναϊκό νεκροταφείο της Περατής στο Πόρτο-Ράφτη (1190 / 1185 - 1075 π.Χ.) και
- από το γεωμετρικό νεκροταφείο του Αγ. Παντελεήμονος Αναβύσσου.
ΠΗΓΗ: ΥΠΠΟΑ, Εφορεία
Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής, Μαρκόπουλο Μεσογαίας, Βραυρώνα (Νομός Αττικής),
τηλέφωνο: +30 22990 27020.
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook