Του Χρήστου
Βεργέτη
Η ήπειρος της Αμερικής δεν ήταν άγνωστη για
τους αρχαίους Έλληνες. Αρκετοί ερευνητές από όλο τον κόσμο υποστηρίζουν ότι οι
Έλληνες σε χρόνους παλαιούς δεν γνώριζαν απλώς την ύπαρξη της Αμερικής αλλά
ταξίδευαν συνεχώς σε αυτήν δημιουργώντας μάλιστα εκπληκτικά μνημεία και μεγάλες
πόλεις. Ο Πλάτωνας μίλησε για την νήσο Ατλαντίδα που ήταν μεγαλύτερη από την
Ασία και την Λιβύη μαζί, από εκεί μπορούσε κάποιος περνώντας στα άλλα νησιά να
βρεθεί στην απέναντι Ήπειρο. Ο Όμηρος περιέγραψε νησιά, χώρες, όπως η Ωγυγία
και η Σχερία που φαίνεται να βρίσκονταν μακριά από την Μεσόγειο, ο Ηρακλής
περνά τις Ηράκλειες στήλες (πορθμός του Γιβραλτάρ) και πλέει στον Ωκεανό (Ατλαντικό).
Πέρα από τις στήλες του Ηρακλέους στη δύση βρίσκονται τα νησιά των Μακάρων, η
χώρα των Εσπερίδων, η Ερύθεια και άλλοι τόσοι τόποι. Ο χάρτης του Ζήνωνος σε
συνδυασμό με τους χάρτες του Πιρί Ρέις είναι άλλη μια απόδειξη ότι οι Έλληνες
γνώριζαν την ύπαρξη της Αμερικής. Περιττό είναι να πούμε πόσα πολλά είναι τα
παρόμοια με των Ελλήνων γλωσσικά και θρησκευτικά στοιχεία που συναντάμε σε πολλές
φυλές της Αμερικής, τα μυστηριακά μνημεία της ηπείρου όπως το μαντείο Τσαβίν
και γενικά όλα τα αρχαία ευρήματα που φανερώνουν την Ελληνική παρουσία σε αυτήν.
Το ερώτημα είναι σε ποιες εποχές
πήγαιναν οι Έλληνες στην Αμερική. Από τα αρχαία κείμενα φαίνεται ότι οι Έλληνες
ήταν σε διαρκή επαφή με την Αμερική πριν από τον μεγάλο κατακλυσμό του Δευκαλίωνος.
Εξ αιτίας του μεγάλου κατακλυσμού και των επιπτώσεων του στο πλανήτη χάνουν για
κάποιο άγνωστο χρονικό διάστημα την επαφή τους με την Αμερική και ίσως ξαναρχίζουν τα ταξείδια τους γύρω στο 4000 π.Χ. Με βάση αυτή
τη χρονολογία Αμερικανοί αρχαιολόγοι αποδεικνύουν ότι αρχαίοι Μινωίτες από το 4000
π.Χ. ταξείδευαν με τριήρεις και πλοία μέσα στην κοιλάδα του Τενεσή (άρθρο ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ: οι Μινωίτες ανακάλυψαν την Αμερική). Ωστόσο δεν αποκλείω οι
Έλληνες να είχαν ξαναρχίσει τα ταξείδια τους στην Αμερικανική ήπειρο ακόμα και
από το 9600 π.Χ. χρονολογία όπου αρχαιολόγοι βασιζόμενοι σε ευρήματα, κάνουν λόγο
για Ελληνική παρουσία σε αυτή (άρθρο ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ: ΑΝΑΣΑΖΙ, ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ
ΚΡΗΤΟ-ΜΥΚΗΝΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ). Εκτός από τους Μινωίτες στην Αμερική είναι βέβαιο
ότι είχαν ταξειδέψει οι Μινύες και οι Μυκηναίοι. Οι άθλοι που βάζει ο Ευρυσθέας
βασιλιάς των Μυκηνών στον Ηρακλή, να φτάσει στη νήσο Ερύθεια για να πάρει τα
βόδια του Γηρυόνη και στο κήπο των Εσπερίδων για να αρπάξει τα χρυσά μήλα αποκαλύπτουν
ότι οι Μυκηναίοι ταξίδευαν συχνά εκτελώντας αποστολές στην Αμερική και στα γύρω
νησιά της.
Από τους πρώτους Έλληνες που ταξείδεψαν στον Ατλαντικό ωκεανό πρέπει να ήταν οι αρχαίοι Αρκάδες. Η άποψη μου βασίζεται κυρίως σε στοιχεία μυθολογικά και γλωσσικά. Ο Άραιθος από την Τεγέα γράφει ότι ο πρώτος βασιλιάς της Αρκαδίας υπήρξε ο τιτάνας Άτλας (Άτλαντας) με έδρα το όρος Θαυμάσιον της Κυλλήνης. Ο Άτλας κατά την παράδοση έμενε στα πέρατα του δυτικού ωκεανού στον οποίο έδωσε το όνομα του (Ατλαντικός). Μετά την τιτανομαχία ο Δίας τιμωρεί τον Άτλαντα να κρατάει στους ώμους του τον ουράνιο θόλο. Ο συγγραφέας Γεώργιος Γεωργαλάς πιστεύει ότι ο Άτλας είναι πιθανόν να ήταν μέγας ατλαντοπόρος που είχε εγκαθιδρύσει κράτος κάπου στην Αμερική. Κατά τον Πλάτωνα ο Άτλαντας (μάλλον όχι ο ίδιος με τον τιτάνα) ήταν ένας από τους βασιλιάδες της Ατλαντίδας. Στη χώρα των Εσπερίδων ο περίφημος κήπος με τα χρυσά μήλα βρισκόταν κοντά στο όρος Άτλας που δεν έχει σχέση με το όρος της Αφρικής καθώς βρίσκεται στην αντίκρυ ήπειρο πέρα από τον Ωκεανό. Το κήπο φύλαγε ο δράκος Λάδων. Ο Γεώργιος Γεωργαλάς στο βιβλίο του ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΙΣ ΤΩΝ ΑΙΓΑΙΩΝ αναφέρει (Όρος Άτλας και ποταμός Λάδων υπήρχαν στην Αρκαδία, άρα οι πρώτοι εξερευνητές και άποικοι των Εσπερίδων πρέπει να ήσαν Αρκάδες).
Σύγχρονοι
ερευνητές ταυτίζουν τις Εσπερίδες με τις νήσους της Καραϊβικής, άλλοι με τις
Αζόρες, η τη Μαδέρα ενώ άλλοι πιστεύουν ότι η χώρα τους ήταν κάποια περιοχή της
Κεντρικής η νότιας Αμερικής. Κόρη του Άτλαντα και μια από τις επτά Πλειάδες
ήταν η Μαία μητέρα του θεού Ερμή. Η Μαία ζούσε και αυτή στη Δύση κοντά στον
πατέρα της από αυτήν ίσως πήραν την ονομασία τους οι Μάιας - Μάγιας. Ο Ερμής
γεννήθηκε στο όρος Κυλλήνη της Αρκαδίας - ΔΕΙΤΕ το σχετικό βίντεορεπορτάζ του Γ. Λεκάκη, ΕΔΩ - όρος που ήταν έδρα του βασιλείου του
παππού του Άτλαντα. Δεν αποκλείεται η Κυλλήνη η κάποια άλλη περιοχή της
Αρκαδίας να αποτελούσε τη βάση των Αρκάδων για μεγάλες εκστρατευτικές-
ερευνητικές αποστολές προς τον Ατλαντικό ωκεανό. Τέτοιες αποστολές εκτελούσε ο
Ερμής που με τις γνώσεις του βοήθησε πολλούς ήρωες στα ταξίδια τους όπως τον
Περσέα, τον Οδυσσέα κ.α. Ο υιός του Ερμή Αρκάς θεός Παν (Πάνας) έφτασε ως την
Ιβηρική που μετονομάστηκε σε Εις Πάνα > Εσπάνια > Ισπανία προς τιμήν του. Από την Ισπανία μπορεί να
πέρασε τον Ατλαντικό ωκεανό και να έφτασε στην Αμερική (Παναμάς). Ο αυλός του
Πανός διαδεδομένος σε όλο το κόσμο ακόμη και σε πολλές φυλές της Αμερικής
αποτελεί απόδειξη των περιηγήσεων – ερευνών του θεού. Όμως ο αυλός- σύριγγα του
Πανός δημιουργήθηκε με καλάμι από τις όχθες του ποταμού Λάδωνος- Λάδωνα (άρθρο Χρ. Βεργέτη "Αρκάδων Μουσικοί Μύθοι") επομένως, μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο χορευτής θεός
ταξίδεψε στις Εσπερίδες ή ταξίδεψαν σε αυτές μεταγενέστεροι Αρκάδες φέρνοντας
στη μακρινή χώρα τη μουσική τους παράδοση.
Οι Εσπερίδες στη μυθολογία ήταν νύμφες που
κατά μια εκδοχή ήταν κόρες του τιτάνα Άτλαντα και της Εσπερίδας. Οι αφηγήσεις
διαφέρουν για το πόσες ήταν. Μια από αυτές ονομαζόταν Αρέθουσα. Υπήρχε όμως και
άλλη Αρέθουσα νύμφη της Αρκαδίας διάσημη για τον έρωτα που έτρεφε για εκείνη ο
ποταμός Αλφειός. Τα στοιχεία όμως που συνδέουν τους Αρκάδες με τις Εσπερίδες
και τον Ατλαντικό ωκεανό δεν σταματούν εδώ. Ο Έσπερος αδελφός η υιός του
Άτλαντα ήταν παππούς του Αυτόλυκου. Ο Αυτόλυκος ήταν παππούς του Οδυσσέα. Άρα ο
Οδυσσέας είχε μεγάλους εξερευνητές- θαλασσοπόρους προγόνους (Άτλαντας, Έρμης)
και μια μακρινή Αρκαδική καταγωγή που τον συνέδεε με τη Δύση. Η Καλυψώ κόρη του
Άτλαντα αδελφή των Εσπερίδων και των Πλειάδων ζούσε στη νήσο Ωγυγία που σύμφωνα
με τον Πλούταρχο βρισκόταν στη μέση της Δυτικής θάλασσας. Επίσης ο Πλούταρχος
αναφέρει την ήπειρο Κρονία στα δυτικά πέρατα του Ατλαντικού. Στην Ωγυγία η
Καλυψώ κρατά κοντά της τον μακρινό συγγενή της Οδυσσέα για επτά έτη. Τον αφήνει
ελεύθερο μετά από παρέμβαση του Ερμή. Από τις ανωτέρω ιστορίες αποδεικνύεται
ότι η άφιξη- διαμονή του Οδυσσέα στην Ωγυγία δεν ήταν τόσο τυχαία αφού στο νησί
βρισκόταν η μακρινή συγγενής του Καλυψώ. Όπως τυχαία δεν ήταν η βοήθεια του
θεού Ερμή προς τον συγγενή του Οδυσσέα. Όλοι τους εκτός από συγγένεια είχαν
κοινή καταγωγή από την Αρκαδία. Εδώ αξίζει να αναζητήσουμε την αιτία που ο
Οδυσσέας φτάνει μετά τις ναυτικές του περιπέτειες στο Παλλάντιον Αρκαδίας και
ιδρύει τον ναό της Αθηνάς Σώτειρας και του Ποσειδώνος . Ενδιαφέρον αποτελεί ότι
ο Ηρακλής που φημίζεται για τις σχέσεις του με την Αρκαδία πρέπει να πάρει τα
χρυσά μήλα των Εσπερίδων και να τα φέρει στις Μυκήνες. Για να το πετύχει
σκοτώνει τον δράκοντα Λάδωνα. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Θηβαίος ήρωας συναντά
την ονομασία Λάδωνας. Στον ποταμό Λάδωνα της Αρκαδίας ολοκληρώνει έναν από τους
δώδεκα άθλους του πιάνοντας την έλαφο της Αρτέμιδος. Επιστρέφοντας από τη νήσο
Ερύθεια με τα βόδια του Γηρυόνη φιλοξενείται από τον Αρκάδα Εύανδρο στο
Παλλάντιον της Ιταλίας. Ο μύθος της φιλοξενίας του Ηρακλή μετά από τα ταξίδια
του στη Δύση δείχνει για άλλη μια φορά τη σχέση των Αρκάδων με περιοχές του
Ατλαντικού ωκεανού. Ενδέχεται ο Ηρακλής να μετέφερε κάποιο μήνυμα από τους
Αρκάδες των Εσπερίδων στους Αρκάδες του Παλλάντιου ή να αναζητούσε πληροφορίες
από τον βασιλέα Εύανδρο για νέες αποστολές που σχεδίαζε να κάνει σε χώρες του
Ατλαντικού ωκεανού.
Συμπερασματικά με βάση τα στοιχεία και τους
μύθους που παραθέσαμε προηγουμένως μπορούν να ειπωθούν τα εξής
-
Οι αρχαίοι Αρκάδες σε πάρα πολύ
παλαιούς χρόνους ταξίδεψαν στον Ατλαντικό ωκεανό εκτελώντας αποστολές και
ιδρύοντας αποικίες με πιο γνωστή τις Εσπερίδες.
-
Διάσημοι αρχηγοί των αποστολών των
Αρκάδων στον ωκεανό πρέπει να υπήρξαν ο τιτάνας Άτλαντας και ο εγγονός του
Ερμής. Γνώσεις σχετικά με αυτές τις αποστολές κατείχε ο Οδυσσέας που ταξίδεψε
σε μέρη όπως η Ωγυγία που σχετίζονταν με τους Αρκάδες (Ερμής, Καλυψώ κ.α.).
-
Η Αμερική δεν ήταν άγνωστη στους
Έλληνες. Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι Μινωίτες, οι Μινύες και οι Μυκηναίοι ταξίδευαν
συνεχώς σε αυτήν για πολλά έτη.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 9.12.2022.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΥ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ, ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ «ΑΡΚΑΔΙΚΑ», ΣΤΡΑΒΩΝ «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ».
- Βεργέτης Χρ. ΑΡΚΑΔΩΝ ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ, ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 17.5.2022.
- ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ: ΣΕΙΡΑ τηλεοπτικών
εκπομπών Γ. ΛΕΚΑΚΗ - Γ. ΚΟΣΣΥΒΑΚΗ «Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ».
- ΓΕΩΡΓΑΛΑΣ Γ. Κ. «ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΙΣ
ΤΩΝ ΑΙΓΑΙΩΝ», εκδ. Ερωδιός.
- ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Π. Ι. «ΑΡΚΑΔΙΑ Η ΜΥΣΤΙΚΗ
ΒΙΒΛΟΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΣΕΩΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ», εκδ. Πελασγός.
- MERTZ H. «ΟΙΝΩΨ ΠΟΝΤΟΣ», εκδ. ΝΕΑ ΘΕΣΙΣ.
- TLG
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook