Του Γιώργου Λεκάκη
Ανακαλύφθηκε αρχαίο ανθρώπινο
κρανίο, στην κεντρική Κίνα. Σημαντικό εύρημα, καθώς η ανασκαφή του εντυπωσιακά
άθικτου απολιθώματος συνεχίζεται, αρχαιολόγοι και παλαιοανθρωπολόγοι αναμένουν
ότι το κρανίο θα μπορούσε να δώσει μια πληρέστερη εικόνα του ποικίλου
γενεαλογικού δένδρου των αρχανθρώπων που ζούσαν σε όλην την Ευρασία κατά την «προϊστορια».
Το κρανίο ανακαλύφθηκε στις
18 Μαΐου 2022, σε μια τοποθεσία 20 χλμ. δυτικά του Yunyang - παλαιότερα γνωστή
ως Yunxian - στην επαρχία Hubei της κεντρικής Κίνας. Βρίσκεται σε απόσταση 35 μ.
από το σημείο όπου ανακαλύφθηκαν δύο κρανία - που ονομάστηκαν Yunxian Man
skulls (Yunxian 1 και 2) - το 1989 και το 1991 και πιθανότατα ανήκει στο ίδιο
είδος αρχαίων ανθρώπων, λένε οι ερευνητές.
«Είναι μια θαυμάσια ανακάλυψη», λέει η παλαιοανθρωπολόγος
Amélie Vialet (Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, Παρίσι), η οποία έχει εργαστεί
στα δύο πρώτα κρανία. Σε αντίθεση με εκείνες τις προηγούμενες ανακαλύψεις, όπου
τα κρανία συντρίφθηκαν και παραμορφώθηκαν, μετά χιλιετίες υπόγειας κρύπτης τους,
το τρίτο κρανίο, το Yunxian 3, φαίνεται να είναι σε καλή κατάσταση.
Το 2010, η Vialet και οι
συνεργάτες της δημιούργησαν ψηφιακές ανακατασκευές του κρανίου Yunxian 2 και
επιβεβαίωσαν ότι πιθανώς ήταν μέλος του αρχαανθρώπινου είδους Homo erectus. Η
χρονολόγηση ιζημάτων και απολιθωμάτων ζώων από την τοποθεσία υποδηλώνει ότι οι
άνθρωποι της Γιουνξίας έζησαν μεταξύ 1.100.000 - 800.000 χρόνια πριν.
Ο Homo erectus περιγράφηκε
για πρώτη φορά από απολιθώματα που βρέθηκαν στο νησί της Ιάβας της Ινδονησίας
στα τέλη του 19ου αιώνα. Τα απολιθώματα της Ιάβας που χρονολογούνται
πριν από 1.500.000 χρόνια. Ο Homo erectus ήταν τόσο διαδεδομένος όσο και
μακρόβιος. Υπολείμματα έχουν βρεθεί στην Ελλάδα, την ανατολική Αφρική, την
ανατολική Ασία και πιθανώς αλλαχού στην Ευρώπη, και καλύπτουν μια περίοδο από
1.900.000 - 250.000 χρόνια πριν από σήμερα. [ΣΧΟΛΙΟ Γ. Λεκάκη: Στην Ελλάδα είναι πολύ αρχαιότεροι].
Το κρανίο Yunxian 3 ήταν
μισοθαμμένο σε όρθια θέση. Οι ερευνητές αποκάλυψαν το μέτωπο,
συμπεριλαμβανομένης της κορυφογραμμής των φρυδιών και των κογχών των ματιών,
καθώς και το πάνω, το πίσω μέρος και το αριστερό ζυγωματικό του κρανίου. Δεν
είναι ακόμη γνωστό εάν τα δόντια ή ένα οστό της κάτω γνάθου συνδέονται με το
κρανίο, λέει ο κ. Gao Xing (Ινστιτούτο Παλαιοντολογίας και Παλαιοανθρωπολογίας
Σπονδυλωτών, Πεκίνο), ο οποίος ηγείται της ανασκαφής.
Η κ. Vialet λέει ότι τα
κρανία Yunxian 1 και 2 μοιράζονται ορισμένα χαρακτηριστικά με αρχαιότερα απολιθώματα
της Ιάβας και άλλα με νεώτερα απολιθώματα Homo erectus από την ηπειρωτική Ασία.
Όπως και τα απολιθώματα της Ιάβας, είναι μεγάλα κρανία με μεγάλο εγκέφαλο. Αλλά
λέει ότι είναι λιγότερο «βαρειά κτισμένα», ένα χαρακτηριστικό που συνήθως
υποδηλώνει ένα πιο σύγχρονο άτομο.
Οι ερευνητές βρήκαν
υπολείμματα Homo erectus σε περισσότερες από 12 τοποθεσίες σε όλην την Κίνα. Η κ.
Vialet λέει ότι οι αρχαίοι άνθρωποι στο Yunxian θα μπορούσαν να είναι οι
πρόγονοι ορισμένων από αυτούς τους πληθυσμούς, αλλά τα κρανία τους φέρουν
ξεχωριστά χαρακτηριστικά.
Για παράδειγμα, απολιθώματα 700.000
χρόνων που ανακαλύφθηκαν στο σπηλαιοσύστημα Zhoukoudian, στα προάστια του
Πεκίνου - γνωστό ως το Peking Man Site - έχουν ένα προεξέχον τοξοειδές σκαρί,
μια κορυφή που εκτείνεται κατά μήκος της μέσης γραμμής του κρανίου για την
σύνδεση ισχυρής γνάθου με μύες. Όλα τα κρανία Yunxian φαίνεται να στερούνται
αυτό το χαρακτηριστικό, λέει ο Vialet.
Ο κ. Yameng Zhang (παλαιοανθρωπολόγος,
Πανεπιστήμιο Shandong), λέει ότι τα απολιθώματα Homo erectus που βρέθηκαν στην
Κίνα είναι εξαιρετικά διαφορετικά και οι ερευνητές δεν γνωρίζουν γιατί.
Η κ. Vialet λέει ότι το
κρανίο Yunxian 3 πρέπει να συγκριθεί με απολιθώματα κινεζικών καθώς και
ευρωπαϊκών ανθρώπων, όπως το πρόσωπο ηλικίας 1.400.000 χρόνων από το σπήλαιο
Sima del Elefante στην Atapuerca της Ισπανίας, που ανακαλύφθηκε τον Ιούλιο.
Αυτήν την στιγμή συγκρίνει το Yunxian 2 με τα ευρωπαϊκά απολιθώματα ανθρώπων
και λέει ότι ο λαός της Yunxian θα μπορούσε να ομοιάζει περισσότερο με τους
ευρωπαϊκούς πληθυσμούς από την μέση εποχή του Πλειστόκαινου, παρά με μεταγενέστερα
δείγματα από την Κίνα!
Εάν το κρανίο Yunxian 3 έχει
δόντια, ειδικά γομφίους, θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για την διάκριση των
εξελικτικών σχέσεων με άλλους πρώιμους ανθρώπους, λέει ο κ. Clément Zanolli (Πανεπιστήμιο
του Μπορντώ, Γαλλία).
Ο κ. Wei Wang (γεωχρονολόγος,
Πανεπιστήμιο Shandong), λέει ότι τα απολιθώματα ανθρώπων στην Κίνα είναι συχνά
πιο δύσκολο να χρονολογηθούν, από εκείνα στην Αφρική, επειδή η Κίνα δεν
διαθέτει ηφαιστειακά ιζήματα, που μπορούν να χρονολογηθούν αξιόπιστα, με την
μέτρηση των ποσοτήτων ραδιενεργών ισοτόπων στα βράχια.
ΠΗΓΗ: D. Lewis «Ancient skull
uncovered in China could be million-year-old Homo erectus», doi: https://doi.org/10.1038/d41586-022-04142-0, Nature, 29.11.2022. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 30.11.2022.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
- Tianyuan, L. & Etler, D. Nature 357, 404–407 (1992).
- Vialet, A. et al. Comptes Rendus Palevol. 9, 331–339 (2010).
- Bahain, J.-J. et al. Anthropologie 121, 215–233 (2017).
ΣΧΟΛΙΑ
ΣΧΟΛΙΑ ΜΕΣΩ Facebook